«Ալմաստ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Image 32.jpg|thumb|right]][[Պատկեր:Image 31.jpg|thumb|right|Յակուտիայի ալմաստներից]][[Պատկեր:Image 30.jpg|thumb|right|Ռուսական ամենամեծ «Օռլով» ալմաստը]][[Պատկեր:Image 331.jpg|thumb|right |"Ալմաստե գահը" այժմ պահվում է Կրեմլի Զինապալատում
'''Ալմաստն''' ածխածնի բնական տարաձևություններից է: Բնական ալմաստներն ամենակարծր միներալներն[[միներալ]]ներն են և նման են անփայլ ապակու գնդիկների: Լավագույն ալմաստները կա՜մկամ անգույն են, կա՜մկամ երկնագույն:
]]
Տարբերում են ակնագործական և տեխնիկական ալմաստներ: Առավել արժեքավոր է ակնագործականի անգույն տեսակը, որը նիստավորումից (մակերևույթը ողորկում են այնպես, որ ստացվեն բազմաթիվ հարթ նիստեր) հետո կոչվում է ''[[ադամանդ]]'': Նիստավորման շնորհիվ ձեռք բերած ուժեղ փայլի և գունախաղի համար ադամանդը կոչվում է նաև ''շողակն'': Ալմաստ անվանումը ծագել է արաբերեն «ալմաս» (ամրագույն) բառից: Ադամանդ հունարեն նշանակում է աննվաճելի, անհաղթահարելի: Ալմաստը Հայաստան է բերվել հավանաբար Հնդկաստանից: Փոշին լայնորեն օգտագործվել է հղկման նպատակով և մշակվել է հղկափոշու ստացման հատուկ եղանակ: Իսկ որպես թանկարժեք քար` օգտագործվել է զարդեր պատրաստելու նպատակով: Հայ ոսկերիչները մշտապես վայելել են հմուտ վարպետների համբավ: Ալմաստե զարդերին վերագրել են ցավեր (հատկապես՝ երկունքի) մեղմելու, հաղթանակ պարգևելու և երջանկացնելու հատկություններ:
 
 
Ալմաստն ածխածնի բնական տարաձևություններից է: Բնական ալմաստներն ամենակարծր միներալներն են և նման են անփայլ ապակու գնդիկների: Լավագույն ալմաստները կա՜մ անգույն են, կա՜մ երկնագույն:
== Հայտնի ադամանդներ ==
Տարբերում են ակնագործական և տեխնիկական ալմաստներ: Առավել արժեքավոր է ակնագործականի անգույն տեսակը, որը նիստավորումից (մակերևույթը ողորկում են այնպես, որ ստացվեն բազմաթիվ հարթ նիստեր) հետո կոչվում է ադամանդ: Նիստավորման շնորհիվ ձեռք բերած ուժեղ փայլի և գունախաղի համար ադամանդը կոչվում է նաև շողակն:
[[Պատկեր:Image 30.jpg|thumb|right|Ռուսական ամենամեծ «Օռլով» ալմաստը]]
Ադամանդի զարմանալի փայլը պայմանավորված է նրանով, որ անդրադարձնում է իր վրա ընկնող լուսային ճառագայթները: Ալմաստի արժեքը որոշվում է նրա զանգվածով:[[զանգված]]ով, Վերջինսվերջինս չափում են հատուկ միավորներով՝ կարատներով[[կարատ]]ներով. 1 կարատը 0,2 [[գրամ|գ]] է: 50 կարատից բարձր զանգված ունեցող բոլոր ալմաստներին տրվում են հատուկ անուններ: [[1905 թ]]-ին [[Հարավային ԱֆրիկայումԱֆրիկա]]յում գտնվել է «Կուլինա» ալմաստը, որի զանգվածը 3106 կարատ (621,2 գ) էր: Նրանից պատրաստել են 105 ադամանդ, որոնցից ամենամեծի («Աֆրիկայի աստղ») զանգվածը 530 կարատ է:
XVII[[17-րդ դարումդար]]ում Ռուսաստանում[[Ռուսաստան]]ում գտնվել է «Օռլով» ալմաստը, որի զանգվածը 190 կարատ (38 գ) էր:
2007 թ-ին [[Հարավաֆրիկյան ՀանրապետությունումՀանրապետություն]]ում գտնվել է ամենախոշոր ալմաստը՝ 7000 կարատ (մոտ 1,5 կգ) զանգվածով:
 
== Ալմաստները տեխնիկայում ==
Տեխնիկական ալմաստները, բացառիկ կարծրության շնորհիվ, օգտագործվում են լեռնային ապարներում խորը անցքեր հորատելիս: Ալմաստով հանդերձված հորատիչի հատուկ թագագլխիկները 10 անգամ մեծացնում են հորատման արագությունը: Ալմաստե կտրիչներն ու շաղափները լայնորեն կիրառվում են կարծր համաձուլվածքներ, մետաղներ, ապակիներ, պլաստմասսաներ մշակելու համար: Ալմաստից պատրաստում են բարակ մետաղալարեր (օրինակ՝ վոլֆրամի և պողպատի) ստանալու թելքակորզաններ: Դրանք նրբագույն՝ 0,1–0,001 մմ տրամագիծ ունեցող անցքերով թիթեղներ են, որոնցով մետաղը միջաձգելիս վերածվում է համապատասխան տրամաչափի մետաղալարի:
1950-ական թվականներին բացահայտվեց, որ տեխնիկական ալմաստներ կարելի է ստանալ արհեստական եղանակով. 100.000 մթնոլորտ [[ճնշում|ճնշման]], կատալիզատորի առկայության, թթվածնի բացակայության և 3000օC3000°C-ից բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում գրաֆիտը[[գրաֆիտ]]ը մի քանի ժամվա ընթացքում վերածվում է ալմաստի մանր կտորների (դրանց զանգվածը սովորաբար չի անցնում 0,1 կարատից): Այդ ժամանակներից սկսեց զարգանալ արհեստական ալմաստի արտադրությունը: Այդպիսի ալմաստները լայնորեն կիրառվում են տեխնիկայում: Արհեստական ալմաստներ ստանալուց հետո դժվար չէր կռահել, թե ինչպես է այն առաջանում բնության մեջ: Դա տեղի է ունենում լեռնային ապարների շերտերի խորը ճեղքերում ու բնական անցքերում՝ բարձր ճնշման և ջերմաստիճանի ազդեցության տակ: Բնական ալմաստի խոշոր հանքեր կան Ռուսաստանում, Աֆրիկայում (Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն, [[Կոնգոյի Ժողովրդավարական Հանրապետություն]], [[Բոթսվանա]], [[Նամիբիա]]), Բրազիլիայում[[Բրազիլիա]]յում, Հնդկաստանում[[Հնդկաստան]]ում և այլուր:
 
"== Ալմաստե գահը" ==
[[Պատկեր:Image 331.jpg|thumb|right |"Ալմաստե գահը" այժմ պահվում է Կրեմլի Զինապալատում]]
[[1660 թ]]-ին առևտրական բանակցություններ վարելու նպատակով Իրանի[[Իրան]]ի [[Սպահան]] քաղաքից [[Մոսկվա]] է գնում Զաքար Սահրատյան անունով մի վաճառական: Նա ցար [[Ալեքսեյ ՄիխայլովիչինՄիխայլովիչ]]ին նվիրում է մի թանկագին գահ, որը պատրաստել էին [[Նոր ՋուղայիՋուղա]]յի հայ վարպետները: Գահը պատրաստված էր սոսու և հաճարենու փայտից՝ պատված սև թավիշով, կարմիր մետաքսով ու դեղին կերպասով, ընդելուզված տարբեր չափերի 897 ալմաստներով, 1298 մարգարիտներով և այլ թանկարժեք քարերով, ոսկով ու արծաթով: Ալեքսեյ Միխայլովիչ ցարը շատ է հավանում նվերը և Զաքար Սահրատյանին խնդրում է, որ Մոսկվա ուղարկի հայ ոսկերիչների, արծաթագործների, թանկագին քարեր հղկողների ու նկարիչների:
 
 
 
== Տես նաև ==
[[Ածխածին]]
Տես նաև Ածխածին, [[Լեռնային ապարներ և միներալներ:]]
 
"Ալմաստե գահը"
1660 թ-ին առևտրական բանակցություններ վարելու նպատակով Իրանի Սպահան քաղաքից Մոսկվա է գնում Զաքար Սահրատյան անունով մի վաճառական: Նա ցար Ալեքսեյ Միխայլովիչին նվիրում է մի թանկագին գահ, որը պատրաստել էին Նոր Ջուղայի հայ վարպետները: Գահը պատրաստված էր սոսու և հաճարենու փայտից՝ պատված սև թավիշով, կարմիր մետաքսով ու դեղին կերպասով, ընդելուզված տարբեր չափերի 897 ալմաստներով, 1298 մարգարիտներով և այլ թանկարժեք քարերով, ոսկով ու արծաթով: Ալեքսեյ Միխայլովիչ ցարը շատ է հավանում նվերը և Զաքար Սահրատյանին խնդրում է, որ Մոսկվա ուղարկի հայ ոսկերիչների, արծաթագործների, թանկագին քարեր հղկողների ու նկարիչների:
Տես նաև Ածխածին, Լեռնային ապարներ և միներալներ:
Ալմաստի օգտագործման պատմությունից
Ալմաստը Հայաստան է բերվել հավանաբար Հնդկաստանից: Փոշին լայնորեն օգտագործվել է հղկման նպատակով և մշակվել է հղկափոշու ստացման հատուկ եղանակ: Իսկ որպես թանկարժեք քար` օգտագործվել է զարդեր պատրաստելու նպատակով: Հայ ոսկերիչները մշտապես վայելել են հմուտ վարպետների համբավ: Ալմաստե զարդերին վերագրել են ցավեր (հատկապես՝ երկունքի) մեղմելու, հաղթանակ պարգևելու և երջանկացնելու հատկություններ:
 
Ալմաստ անվանումը ծագել է արաբերեն «ալմաս» (ամրագույն) բառից:
Ադամանդ հունարեն նշանակում է աննվաճելի, անհաղթահարելի:
== Արտաքին հղումներ ==
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=13, Հայկական Հանրագիտարան,Ալմաստ]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ալմաստ» էջից