«Անարխիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Անարխիզմը շարունակում է գեներացնել մի շարք փիլիսոփայություններ և շարժումներ, երբեմն [[Էկլեկտիզմ|էկլեկտիկ]]` հիմնվող զանազան աղբյուրների վրա, երբեմն էլ [[Սինկրետիզմ|սինկրետիկ]]` համատեղող տարբեր գաղափարներ` նոր փիլիսոփայական մոտեցումներ ստեղծելու համար:

[[Կանաչ անարխիզմըանարխիզմ]]ը (կամ էկո-անարխիզմ) անարխիզմի ուղղություն է, որը կարևորում է շրջակա միջավայրի խնդիրները` որպես նախատիպ ունենալով անարխո-նատուրիզմը, և որի հիմնական ժամանակակից արտահայտություններն են անարխո-պրիմիտիվիզմն ու սոցիալական էկոլոգիան:

[[Անարխա-ֆեմինիզմըֆեմինիզմ]]ը (անարխիստական ֆեմինիզմ, անարխո-ֆեմինիզմ) համատեղում է արմատական ֆեմինիզմը անարխիզմի հետ: Այն դիտարկում է հայրիշխանությունը որպես ոչ կամավոր հարկադիր հիերարխիայի արտահայտում: Անարխա-ֆեմինիստները գտնում են, որ [[Հայրիշխանություն|հայրիշխանության]] դեմ պայքարը դասակարգային պայքարի կարևոր մաս է և կազմում է պետության դեմ անարխիստական պայքարի առանցքային մասը: Ըստ էության, անարխա-ֆեմինիստական փիլիսոփայությունը տեսնում է անարխիստական պայքարը որպես ֆեմինիստական պայքարի կարևոր բաղկացուցիչ և հակառակը: Լ. [[Սյուզան ԲրաունըԲրաուն]]ը պնդում է. «քանի որ անարխիզմը քաղաքական փիլիսոփայություն է, որը մերժում է իշխանական հարաբերությունների բոլոր ձևերը, հետևաբար այն ֆեմինիստական է»: Անարխա-ֆեմինիզմը սկիզբ է առել 19-րդ դարի վերջերին` անարխիստ ֆեմինիստներ Էմմա Գոլդմանի և [[Վոլտերին դը Կլեյր|Վոլտերին դը Կլեյրի]] աշխատություններից:Անարխա-ֆեմինիստները, ինչպես նաև այլ ռադիկալ ֆեմինիստներ դեմ են արտահայտվում ավանդական գենդերային բաժանումներին և դրանցից բխող դաստիարակության և ընտանեկան հարաբերությունների մասին պատկերացումներին:

[[Անարխո-պացիֆիզմըպացիֆիզմ]]ը ուղղություն է, որը բացառում է բռնությունը սոցիալական փոփոխությունների համար մղվող պայքարում: Այն «մեծամասամբ զարգացել է Նիդերլանդներում, Մեծ Բրիտանիայում և ԱՄՆ-ում Երկրորդ համաշխարհայինի տարիներին»:

Քրիստոնեական անարխիզմը քաղաքական աստվածաբանության ավանդույթին հետևող շարժում է, որը համատեղում է անարխիզմն ու քրիստոնեությունը: Նրա հիմնական կողմնակիցներից են եղել [[Լև ՏոլստոյըՏոլստոյ]]ը, Դորոտի Դեյը, Էմոն Հենեսին և Ժակ Էլյուլը:

Անարխո-կապիտալիզմը պաշտպանում է պետության վերացումն ի օգուտ ազատ շուկայի պայմաններում անհատական ինքնիշխանության: Անարխո-կապիտալիզմը զարգացել է արմատական հակապետական լիբերտարիանիզմից և անարխո-ինդիվիդուալիզմից` հիմնվելով տնտեսագիտության Ավստրիական դպրոցի, իրավունքի տնտեսագիտական վերլուծության (''economic analysis of law'') և հանրային ընտրության տեսության վրա: Գոյություն ունի տարածված կարծիք, ըստ որի անարխո-կապիտալիզմը չի համարվում անարխիստական պայքարի մաս, ինչը պայմանավորված անարխիզմի պատմականորեն հակակապիտալիստական շարժում լինելով և որոշակի պատճառներով անարխիզմը դիտարկվում է անհամատեղելի կապիտալիստական դրսևորումների հետ:

[[Քվիր-անարխիզմըանարխիզմ]]ը համատեղում է անարխիստական գաղափարները արմատական քվիր շարժման գաղափարների հետ: Այն ենթադրում է, որ գենդերային և սեռական ճնշումները արտոնվում և աջակցվում են պետության և կապիտալի կողմից: Քվիր անարխիզմի տեսանկյունից հետերոնորմատիվությունն, ինչպես նաև հոմոնորմատիվությունը համարվում են ոչ միայն սոցիալական սահմանափակումներ, այլ նաև կապիտալիզմի օրոք սեքսի և սեռականության կոմմոդիֆիկացիայի միջոցներ: Քվիր անարխիզմը պայքարում է գենդերային և սեռական ճնշումների դեմ ինչպես ամբողջ հասարակության մեջ, այնպես էլ անարխիստական շարժումներում` ձգտելով օրակարգում ներառել մարմնի և մարմնականության, ծնող լինելու, սեքս-աշխատանքի, առողջության և հաշմանդամության հետ կապված խնդիրները:

Սոցիալական էկոլոգները, ովքեր այսպես կոչված սոցիալական անարխիստներն են, հաճախ քննադատում են անարխիզմի հիմնական (ավանդական) ուղղություններն այն պատճառով, որ նրանք չափից դուրս շատ են կենտրոնանում քաղաքականության և տնտեսության վրա` իրենց ուշադրությունը [[Էկոհամակարգ|էկոհամակարգի]] վրա կենտրոնացնելու փոխարեն, ինչպես դա անում են կանաչ անարխիզմի հետևորդները: Այս տեսությունը շարունակում է լիբերտարիանական մունիցիպալիզմի զարգացման գաղափարը: Անարխո-պրիմիտիվիստները հաճախ քննադատում են անարխիստական մեյնստրիմը այն պատճառով, որ այն պաշտպանում է քաղաքակրթության և ժամանակակից տեխնոլոգիաների գաղափարները, որոնք, ինչպես կարծում են պրիմիտիվիստները, հիմնվում են շահագործման և գերիշխման վրա: Ի հակադրություն նրանք պաշտպանում են «վերադարձ դեպի վայրենություն» գործընթացը կամ շրջակա միջավայրի հետ վերամիավորումը: