Վիքիպեդիա

«Արամ Խաչատրյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 38.
== Կենսագրություն ==
 
=== Վաղ տարիներ (1903–19211903-1921) ===
Արամ Խաչատրյանը ծնվել է [[1903]] թվականի [[հունիսի 6]]-ին ({{Հուլյան տոմար|մայիսի 24-ին}}){{sfn|Գյոդակյան|1979|p=18}} [[Թիֆլիս]] քաղաքում<ref name="britannica">{{cite web|first = Դուտտա|last = Փրոմիթ|title = Արամ Խաչատրյան|url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/316019/Aram-Khachaturian|date = 18 նոյեմբեր 2013|publisher = ''[[Բրիտանիկա հանրագիտարան]]''|archiveurl = https://web.archive.org/web/20140313165044/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/316019/Aram-Khachaturian|archivedate = 13 մարտ 2014}}</ref><ref name="Ռենդել"/> (ներկայիս [[Թբիլիսի]], [[Վրաստան]])։ Որոշ աղբյուրներ որպես նրա ծննդավայր հիշատակում են Թբիլիսիի մոտ գտնվող [[Կոջորի]] արվարձանը<ref name="Գյոդակյան 1981"/><ref name="mosconsv">{{cite web|title = Արամ Իլիչ Խաչատրյան|url = http://www.mosconsv.ru/ru/person.aspx?id=45795|publisher = Մոսկվայի կոնսերվատորիա|archiveurl = https://web.archive.org/web/20140815010335/http://www.mosconsv.ru/ru/person.aspx?id=45795|archivedate = 21 օգոստոս 2014|language = ռուսերեն}}</ref><ref>{{cite book|title = 20-րդ դարի երաժիշտներ և կոմպոզիտորներ, 3-րդ հատոր|year = 2009|publisher = Salem հրատարակչություն|isbn = 9781587655159|page = 766|editor = Քրեմեր, Ալֆրեդ, Վ.|quote = Արամ Խաչատրյանը ծնվել է 1903 թվականի հունիսի 6-ին, Թբիլիսիի Խոնջորի արվարձանում}}</ref> (այժմ կցված է Վրաստանի [[Գարդաբանի մունիցիպալիտետ|Գարդաբանի]] քաղաքապետարանին)։
{{Քաղվածք|Հին Թիֆլիսը հնչուն, երաժշտական քաղաք է. բավական էր անցնել կենտրոնից քիչ հեռու գտնվող փողոցներով ու նրբանցքներով, որպեսզի մխրճվել ամենատարբեր աղբյուրներից ստեղծված երաժշտական մթնոլորտի մեջ...<ref>[http://www.khachaturian.am/arm/biography.htm Արամ Խաչատրյանի կենսագրությունը]</ref>:|Արամ Խաչատրյան}}
Արամ Խաչատրյանի ծնողները հինավուրց [[Գողթան]] գավառից էին, որը պատմահայր [[Մովսես Խորենացի]]ն գովերգել էր որպես շնորհալի երգիչ-երաժիշտների հայրենիք։ Հայրը՝ Եղիան, ծնվել է [[Երևանի նահանգ]]ում՝ [[Օրդուբադ]]ի մոտակայքում (ներկայիս [[Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետություն]], Ադրբեջան) և տեղափոխվել է Թիֆլիս 13 տարեկանում։ 25 տարեկանում նա ուներ կազմարարական աշխատանքներով զբաղվող խանութ։ Մայրը՝ Ղումաշ Սարկիսովնան, ծնվել է [[Ներքին Ազա]] գյուղում։ Խաչատրյանի ծնողները նշանված են եղել մինչև իրար ճանաչելը, երբ դեռ Ղումաշը 9 տարեկան էր, իսկ Եղիան՝ 19: Նրանք ունեցել են 5 երեխա՝ մեկ աղջիկ և չորս տղա։
 
Կազմարար Եղիայի ընտանիքը ապրում էր Թիֆլիսի Կոջորի արվարձանում։ Գեղարվեստական ավանդույթներով հարուստ այդ հինավուրց քաղաքում ստացած երաժշտական տպավորությունները լրացվում էին տանը՝ քաղցրահնչուն մեղեդիներով։ Արամի եղբայրները նույնպես շնորհալի էին։ [[Սուրեն Խաչատրյան]]ը Մոսկվայում թատերական մեծ գործիչ դարձավ, Լևոնը լավ բարիտոն էր և հայտնի երգիչ դարձավ, Վաղինակը հաճախ էր հանդես գալիս սիրողական ներկայացումներում։ Նրանց զավակները նույնպես իրենց նվիրաբերեցին արվեստին։ Սուրենի որդին՝ [[Կարեն Խաչատրյան (կոմպոզիտոր)|Կարեն Խաչատրյանը]] անվանի կոմպոզիտոր է եղել Մոսկվայում, Վաղինակի դուստր Լեյլա Խաչատրյանը դերասանուհի է Երևանի Ռուսական թատրոնում, Լևոնի որդի Էմին Խաչատրյանը նշանավոր դիրիժոր էր։ Ապագա կոմպոզիտորը նախ ուսանում է Ա. Արղության-Դոլգորուկովայի վարժարանում, որտեղ նրան ամենից շատ գրավում էին հայ անվանի գրող [[Ղազարոս Աղայան]]ի որդի [[Մուշեղ Աղայան]]ի վարած երգի դասերը։ 10 տարեկանում ընդունվում է Թիֆլիսի առևտրական տեխնիկումը, որտեղ փողային նվագախմբում շեփոր էր նվագում։ Անհաղթահարելի էր պատանի Արամի սերը երաժշտության նկատմամբ։ Անընդհատ երգում էր, հանրահայտ մեղեդիների իմպրովիզացիաներ անում՝ միշտ զգալով երաժշտական կրթության պակասը։1921 թվականի աշնանը արդեն ճանաչված արվեստագետ դարձած Սուրեն Խաչատրյանը կրտսեր եղբորը տանում է Մոսկվա՝ ուսում ստանալու<ref>{{cite web|url = http://akhachaturianmuseum.am/?page_0=aram|title = Արամ Խաչատրյանի տուն թանգարան|publisher = Արամ Խաչատրյանի թանգարան|archiveurl = https://web.archive.org/web/20131030021652/http://akhachaturianmuseum.am/?page_0=aram|archivedate = 2 փետրվար 2014}}</ref><ref name="family">{{cite web|url = http://www.khachaturian.am/arm/tree.htm|title = Տոհմածառ|publisher = Արամ Խաչատրյանի վիրտուալ թանգարան|archiveurl = https://web.archive.org/web/20140312175914/http://www.khachaturian.am/arm/tree.htm|archivedate = 11 փետրվար 2014}}</ref>: Խաչատրյանը հիմնական տարրական կրթությունը ստացել է Թիֆլիսի առևտրային դպրոցում՝ դպրոց սկսնակ առևտրականների համար{{sfn|Թոմոֆ|2006|p = 34}}, որտեղ նա պայքարում էր բժշկության և ինժեներիայիինժեների կարիերաների ընտրության միջև<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004" />:
[[Պատկեր:Aram Khachaturian and Nikolai Myaskovsky 1930s.png|մինի|ձախից|Արամ Խաչատրյան և [[Նիկոլայ Մյասկովսկի]] ]]
1915 թվականին պատանի Արամ Խաչատրյանի ընտանիքը, թողնելով ամբողջ իր ունեցվածքը, գաղթում է Եկատերինոդար ([[Կրասնոդար]])՝ Խաչատրյանի մեծ եղբոր մոտ։ Սակայն թուրքական զորքերը չեն ներխուժում Թիֆլիս, և Խաչատրյանի ընտանիքը վերադառնում է տուն։
Տող 59 ⟶ 60՝
[[Պատկեր:Aram Khachaturian.jpg|մինի|upright|Խաչատրյանը 1930-ականներին]]
 
[[1921]] թվականին տասնութամյա Խաչատրյանը տեղափոխվում է [[Մոսկվա]]՝ ավագ եղբոր՝ Սուրենի մոտ, ով աշխատում էր Մոսկվայի արվեստների թատրոնում որպես [[բեմադրող ռեժիսոր]]{{sfn|Tomoff|2006|p=34}}<ref name="family"/>: Մոսկվայում եղբոր աշխատանքից ներշնչված՝ Խաչատրյանը ընկնում է երաժշտության հրաշալի աշխարհ<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004"/>: Նա [[1922]] թվականին հաճախում էր [[Գնեսինների անվան ռուսական երաժշտական ակադեմիա|Գնեսինի պետական երաժշտական քոլեջ՝քոլեջ]]՝ համատեղությամբ [[Մոսկվայի պետական համալսարան|Մոսկվայի համալսարանում]] ուսանելով [[կենսաբանություն]]<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004"/><ref name="ria"/>: Նա սկզբում [[Սերգեյ Բիչկովի]], այնուհետև [[Անդրեյ Բորուսյակի]] մոտ ուսանում է [[թավջութակ]]{{sfn|Շնիրսոն|1959|p=24}}<ref name="Ռենդել"/>: [[1925]] թվականին [[Միխայիլ Գնեսին]]ը ինստիտուտում հիմնում է կոմպոզիտորների դասարան, որին միանում է նաև Խաչատրյանը{{sfn|Շնիրսոն|1959|p=25}}{{sfn|Tomoff|2006|p=34}}: Նա նաև ուսանում է [[Ռայնհոլդ Գլիերե]]ի մոտ։ Այդ ընթացքում նա [[1926]] թվականին գրում է իր առաջին գործը՝ «Պար», և պոեմ՝ դո դիեզ մինորում ([[1927]])<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004"/><ref name="ria"/>: Դեռ սկզբնական աշխատանքներում Խաչատրյանը արդեն լայնորեն օգտագործում էր հայկական ժողովրդական երաժշտություն։ {{քաղվածք|Ինչպես շատ այլ երիտասարդ երաժիշտներ, ովքեր ունեին մշակութային հարուստ հիմք, Խաչատրյանը երաժշտությունը բացահայտում էր ժամանակակից երաժշտության միջոցով, և միայն հետո է զարգանում սերը դասականների ուղղությամբ|[[Ջերալդ Աբրահամ]]<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004"/>}}
[[1929]] թվականին Խաչատրյանն ընդունվում է [[ՄոսկվաՄոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիա|Մոսկվայի կոնսերվատորիա]]յի կոնսերվատորիա՝՝ [[Նիկոլայ Մյասկովսկի|Նիկոլայ Մյասկովսկու]] ղեկավարությամբ սովորելու կոմպոզիտորական գործ, [[Նվագախումբ|նվագախմբի]] համար նոտայագրության բաժին՝ [[Սերգեյ Վասիլենկո]]յի ղեկավարությամբ{{sfn|Շնիրսոն|1959|p = 29}}: [[1933]] թվականին նա ամուսնանում է կոմպոզիտոր [[Նինա Մակարովա]]յի հետ, ով Մյասկովսկու խմբում սովորում էր Խաչատրյանի հետ<ref name="Complete Classical Music Guide" />: Նա ավարտում է կոնսերվատորիան [[1934]] թվականին, ավարտական աշխատանքը պաշտպանում [[1936]] թվականին{{sfn|Tomoff|2006|p = 34}}:
 
=== Կարիերայի սկիզբ (1936–19481936-1948) ===
Հայկական ներշնչվածությամբ առաջին սիմֆոնիան՝ որպես ավարտական աշխատանք, գրել է [[1935]] թվականին Մոսկվայի կոնսերվատորիան ավարտելու ժամանակ ներկայացնելու համար։ Այն գրավել է նշանավոր դիրիժորների ուշադրությունը և շուտով կատարվում էր խորհրդային լավագույն նվագախմբերի կողմից»<ref name="Pritsker"/>: [[Շոստակովիչ Դմիտրի|Շոստակովիչը]] հիացած էր ստեղծագործությամբ<ref name="Orga Naxos 1997"/>: Նա սկսում է ստեղծագործական ակտիվ կարիերան [[1936]] թվականին՝ կոնսերվատորիան ավարտելուց հետո<ref name="ria"/>: Խաչատրյանը նույն տարում գրում է իր առաջին մեծ գործը՝ «[[Դաշնամուրի կոնցերտ (Արամ Խաչատրյան)|Դաշնամուրի կոնցերտը»]]<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004"/>: Ստեղծագործությունը նրան հաջողություն է բերում՝ հաստատելով որպես Խորհրդային Միության հարգված կոմպոզիտոր<ref name="Ռենդել"/>: Ստեղծագործությունը հնչել և մեծ ճանաչում է ունեցել Խորհրդային Միության սահմաններից դուրս<ref name="Encyclopedia of Music in the 20th Century"/> և արտասահմանում նրան հանրաճանաչ է դարձրել<ref name="Pritsker"/>:
 
Տող 69 ⟶ 70՝
1940-ականներին նա շրջում է ամբողջ Խորհրդային Միությունը՝ Լենինգրադ ([[Սանկտ Պետերբուրգ]]), [[Կիև]], [[Երևան]], [[Թբիլիսի]], [[Սոչի]], [[Խարկով]]: 1950 թվականին նա մեկնում է [[Հռոմ]], որը դառնում է նրա համաշխարհային շրջագայության առաջին քաղաքը։ Հետագա տարիներին շրջագայում է 42 երկիր։ Իր շրջագայությունների ընթացքում նա հանդիպում է բազմաթիվ հանրահայտ մշակույթի գործիչների՝ [[Յան Սիբելիուս|Սիբելիուսի]], [[Էռնեստ Հեմինգուեյ|Հեմինգուեյի]], [[Չառլի Չապլին|Չապլինի]], [[Սալվադոր Դալի|Դալիի]] հետ։
[[Պատկեր:Prokofiev shostakovich khachaturian.jpg|մինի|ձախից|[[Սերգեյ Պրոկոֆև]], [[Դմիտրի Շոստակովիչ]] և Արամ Խաչատրյան]]
Նրա դաշնամուրի կոնցերտը, հետագա երկու այլ կոնցերտների՝ Ջութակի կոնցերտը, որի համար նա արժանացել է պետական մրցանակի (հետագայում՝ ստալինյան[[Ստալինյան մրցանակ]], որը համարվում էր Խորհրդային Միության ամենաբարձր պարգևը)<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004"/><ref name="Pritsker"/>, և Թավջութակի կոնցերտը ([[1946]])<ref name="Ռենդել"/>, հաճախ համարվում են մեծ շարք<ref name="Ռենդել"/>: «Ջութակի կոնցերտը» ստացել է համաշխարհային ճանաչում<ref name="Encyclopedia of Music in the 20th Century"/> և դարձել է միջազգային երաժշտացանկի մաս<ref name="Pritsker"/>: Առաջին անգամ այն կատարվել է [[Դավիդ Օյստրախ|Դեյվիդ Օյստրախի]] կողմից<ref name="Pritsker"/>:
 
Խաչատրյանը ԽՍՀՄ Կոմպոզիտորների միությունում վարել է կարևոր պաշտոններ՝ [[1937]] թվականին դառնալով Մոսկվայի բաժանմունքի փոխնախագահ, իսկ 1939-1948 թվականներին ծառայել է որպես կազմակերպչական կոմիտեի նախագահի տեղակալ (օրգկոմ)<ref name="mosconsv"/><ref>{{cite journal|last = Շվարց|first = Բորիս|title = Արամ Խաչատրյան|journal = [[The New Grove Dictionary of Music and Musicians]]|location = Լոնդոն|year = 1980|publisher = [[Օքսֆորդի համալսարանի հրատարակչություն]]}}</ref>: [[1943]] թվականին նա միանում է կոմունիստական կուսակցությանը{{sfn|Tomoff|2006|p=34}}: 1940-ականների ընթացքում նա հօգուտ խորհրդային երաժշտության կերտման օգտագործում էր այդ պաշտոնը՝ մշտապես ուշադրություն դարձնելով միայն լավագույն ստեղծագործությունների վրա։ Արդյունքում իր հուշագրություններում նա գրում է իր հպարտության մասին՝ ղեկավարելու մի ինստիտուտ, որը համակարգում է երաժշտության տարբեր ժանրերում ստեղծագործական աշխատանքը Խորհրդային Միության բոլոր պետություններում{{sfn|Tomoff|2006|pp=34-35}}:
 
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին նախորդող և հաջորդող տարիները Խաչատրյանի համար արգասաբեր եղան։ [[1939]] թվականին Խաչատրյանը 6-ամսյա ճանապարհորդություն է ունենում դեպի Հայաստան՝ իր առաջին բալետի համար հայկական ֆոլկլորային երաժշտության խորը հետազոտության և ֆոլկլորային երգերի ու պարերի մեղեդիներ գտնելու նպատակով։ Բալետը կոչվում էր «[[Երջանկություն (Արամ Խաչատրյան)|Երջանկություն»]]: Հայաստանի ազգային մշակույթի հետ նրա շփումը և երաժշտական փորձը, ինչպես հետագայում ինքն է համարել, երկրորդ կոնսերվատորիան էր։ Նա սովորում, լսում ու տեսնում է բազում նորություններ՝ միևնույն ժամանակ հայերի ճաշակի ու արտիստիկ պահանջմունքների վերաբերյալ ունենալով ենթադրյալ կարծիք{{sfn|Ստեյն|2009|p=11}}, [[1942]] թվականին՝ երկրորդ համաշխարհային պատերազմի թեժ պահին, նա վերամշակեց «[[Գայանե (բալետ)|Գայանե»]] բալետը{{sfn|Յուզեֆովիչ|1985|p=127}}: Առաջին անգամ այն կատարվել է [[Պերմ]]ում՝ Կիրովի բալետի (այսօր՝ Մարիինսկի թատրոնի բալետի դահլիճ) բեմում, այն նույն ժամանակ, երբ Լենինգրադը պաշարման մեջ էր։ Խաչատրյանը մեծ հաջողություն է ունենում և արժանանում է Խորհրդային Միության պետական մրցանակի<ref name="ria"/>:
 
[[1943]] թվականին նա գրում է երկրորդ սիմֆոնիան՝ ի հիշատակ [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն|հոկտեմբերյան հեղափոխության]] 25-րդ տարելիցի։ [[Միխայիլ Լերմոնտով]]ի «[[Դիմակահանդես (պիես)|Դիմակահանդես»]] պիեսի հիման վրա գրում է մեկ գործողությունից բաղկացած [[Դիմակահանդես (վալս)|համանուն երաժշտություն]], սիմֆոնիկ հավաքակազմ՝ ռուսական շքեղ դասական երաժշտության ավանդույթներով<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004"/>: Ե՛վ «[[Գայանե (բալետ)|Գայանե»]] բալետը, և՛ երկրորդ սիմֆոնիան հաջողված էին ու ջերմորեն ընդունվեցին Շոստակովիչի կողմից<ref name="Ռենդել"/>: [[1944]] թվականին Խաչատրյանը գրում է Հայկական ԽՍՀ օրհներգը{{sfn|Գյոդակյան|1979|p=19}}:
Տող 89 ⟶ 90՝
Երաժշտագետ Բլեյր Ջոնսթոնը համոզված է, որ Խաչատրյանի երաժշտությունը պարունակում էր շատ քիչ, եթե իհարկե ընդհանրապես պարունակում էր, անցանկալի հատկանիշներ, որոնք հանդիպում էին նրա ավելի արկածախնդիր գործընկերների երաժշտությունների մեջ։ Ավելի հավանական էր, որ խորհրդային կոմպոզիտորների միությունում Խաչատրյանի ադմինիստրատիվ դերը ղեկավարության կողմից ընկալվում է որպես քաղաքականապես սխալ երաժշտության հանգրվան, այլ ոչ հենց նրա երաժշտությունը որպես այդիպիսին, որը նրան արժանացրեց 1948 թվականի սև ցուցակում տեղ գրավելուն<ref name="Ջոնսթոն, AllMusic 2005"/>: [[1948]] թվականի մարտին<ref name="Ընթացիկ կենսագրություն"/> Խաչատրյանը Ժդանովի հրամանագրից հետո իր արտիստական «սխալների» համար ներողություն խնդրեց, սակայն նրա երաժշտական ճաշակը, այնուամենայնիվ, փոփոխությունների չենթարկվեց<ref name="Ջոնսթոն, AllMusic 2005"/>: Նա որպես «պատիժ» ուղարկվեց Հայաստան<ref name="Ռենդել"/>, և շարունակեց մնալ քննադատված<ref name="Ընթացիկ կենսագրություն"/>: 1948 թվականի դեկտեմբերին<ref name="Ընթացիկ կենսագրություն"/> նա ներվեց [[Լենին]]ի մասին կենսագրական իր ֆիլմի շնորհիվ<ref name="Համաշխարհային կենսագրության հանրագիտարան 2004"/>:
 
=== Հետագա տարիներ (1950–19781950-1978) ===
[[1950]] թվականին Խաչատրյանը սկսում է իր դիրիժորական գործունեությունը<ref name="Ջոնսթոն, AllMusic 2005"/> և սկսած [[1950]] թվականից իր [[ալմա մատեր]]ում սկսում է դասավանդել կոմպոզիտորական արվեստ (կոմպոզիցիա)։ Հետագայում դասավանդում է Մոսկվայի կոնսերվատորիայում (սկսած [[1951]] թվականից)<ref name="mosconsv"/>: Նրա մի շարք ուսանողներ դարձել են նշանավոր և հանրաճանաչ<ref name="Գյոդակյան 1981"/><ref>{{cite web|title = Aziz El-Shawan|url = http://www.ovguide.com/aziz-el-shawan-9202a8c04000641f80000000076827ec#|publisher = OVGuide|accessdate = 1 փետրվար 2014}}</ref><ref>{{cite news|title = Музыку Люблю Даже Больше, Чем Себя|url = http://www.novayagazeta.ru/society/20982.html|accessdate = 1 փետրվար 2014|newspaper = [[Նովայա գազետա]]|date = 17 մարտ 2003|language = ռուսերեն}}</ref><ref>{{cite news|last = Վասյանին|first = Անդրեյ|title = Авось, все будет хорошо|url = http://www.rg.ru/2010/07/16/rybnikov.html|accessdate = 1 փետրվար 2014|newspaper = |date = 16 հուլիս 2010|language = ռուսերեն}}</ref><ref>{{cite news|title = Европейскую классическую музыку лучше всех теперь пишут сыны Востока|url = http://www.pravda.ru/news/culture/10-05-2006/83576-shahidi-0/|accessdate = 1 փետրվար 2014|newspaper = pravda.ru|date = 10 մայիս 2006|language = ռուսերեն}}</ref><ref>{{cite web|title = Арам Ильич Хачатурян и его ученики|url = http://www.mosconsv.ru/ru/concert.aspx?id=135447|publisher = Պ. Չայկովսկու անվան Մոսկվայի պետական կոնսերվատորիա|accessdate = 2 փետրվար 2014|language = ռուսերեն|date = 16 հունիս 2013}}</ref>: Համալսարանական պրոֆեսոր աշխատելու տարիներին Խաչատրյանն իր ուսանողների մոտ ընդգծում է ժողովրդական երաժշտության դերը և իր ուսանողների մեջ սերմանում այն գաղափարը, որ կոմպոզիտորները պետք է կատարելագործեն իրենց ազգային երաժշտական ժառանգությունը<ref name="mosconsv"/>:
 
Տող 104 ⟶ 105՝
 
=== Անձնական կյանք ===
Առաջին կնոջ հետ Արամ Խաչատրյանը ծանոթացել է 1920-ական թվականների վերջին, ում հետ ամուսնությունից ծնվում է դուստրը՝ Նունեն։ Որոշ ժամանակ անց, ծանոթանալով կոմպոզիտոր [[Նինա Մակարովա]]յի հետ, ամուսնալուծվում է կնոջից և 1933<ref>[http://www.khachaturian.am/arm/biography.htm Արամ Խաչատրյանի կյանքն ու գործունեությունը ]</ref> թվականին ամուսնանում վերջինիս հետ։ [[1940]] թվականին ծնվում է որդին՝ Կարենը։Կարենը<ref>[http://www.dailymotion.com/video/x1b42y0_%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B5-%D1%87%D0%B5m-%D0%BB%D1%8E%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D1%8C-%D0%B0%D1%80%D0%B0m-%D1%85%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8F%D0%BD-%D0%B8-%D0%BD%D0%B8%D0%BD%D0%B0-%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0_creation Больше, чем любовь. Арам Хачатурян и Нина Макарова]</ref>։
 
== Երաժշտություն ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Արամ_Խաչատրյան» էջից