«Արաբո»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ 91.204.191.126 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել 212.42.193.101 մասնակցի վերջին տարբ... Պիտակ՝ Հետշրջում |
|||
Տող 1.
{{Այլ կիրառումներ|Արաբո (այլ կիրառումներ)}}
<nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/>[[1893 թվական]]<nowiki/>ի գարնանը [[Սասուն]]<nowiki/>ի ապստամբներին օգնելու նպատակով Արաբոն 16 հոգանոց լավ զինված խմբով [[Կարսի մարզ]]<nowiki/>ից անցնում է ռուս-թուրքական սահմանը` ուղղություն վերցնելով [[Խնուս]]-[[Մուշ]]: Ճանապարհին` Ղոզլուի սարերի մեջ [[քրդեր]]<nowiki/>ի հետ կռվի ժամանակ սպանվում է Արաբոյի զինակից [[Լևոն Ալիզռնանցի|Ալիզռնանցի Լևոն]]<nowiki/>ը: Արաբոն իր հետ վերցնելով իր ընկերներից հինգ հոգի, քրդի տարազով շարունակում է ճանապարհը դեպի [[Մուշ]], բայց Գյալառաշի ձորում` [[Մուշ]]<nowiki/>ի և [[Խնուս]]<nowiki/>ի միջև, դարձյալ բախվում է [[քրդեր]]<nowiki/>ի հետ: Կռվում սպանվում են Արաբոյի զինակիցներ Բուլղարը, խնուսցի Մելքոնը, մշեցի Ավոն և Մարտոն: Արաբոն և ախալցխացի Վարդանը մեծ քաջություն են դրսևորում, բայց նրանց բոլոր ջանքերը` ճեղքելու թշնամու օղակն ու հասնելու հանդիպակաց լեռները` անցնում են ապարդյուն: Արաբոն և Վարդանը նույնպես զոհվում են այդ կռվում:▼
{{արևմտահայերեն|Արաբօ}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ
| նկարագրում = [[XIX դար]]ի վերջի ֆիդայապետ, հայ [[հայդուկ]]ային շարժման հիմնադիրներից
|քաղաքացիություն=[[Օսմանյան կայսրություն]]| ազգություն = [[հայ]]
|լեզու=[[հայերեն]], [[քրդերեն]]| կրոն = [[քրիստոնյա]]
| գործունեություն = [[XIX դար]]ի վերջի հայ ֆիդայապետ
|կուսակցություն=[[Հայ հեղափոխական Դաշնակցություն]]| բնագիր ԱԱՀ = Առաքել Մխիթարյան
}}
'''Արաբո''' (''Առաքել Մխիթարյան'', [[1863]] - [[1893]]), հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, առաջին ֆիդայիներից (1880-ականներին)։
▲Ծնվել է [[1863 թվական]]<nowiki/>ին [[Բիթլիսի նահանգ]]ի [[Կուռթեր]] գյուղում։ Սովորել է [[Մուշ]]<nowiki/>ի Առաքելոց վանք<nowiki/>ի դպրանոցում։ Գործել է [[Սասուն]]ի, [[Տարոն]]ի գյուղերում։ Ինքնապաշտպանության նպատակով կազմակերպել է զինված խումբ, որի կազմում էին [[Լևոն Ալիզռնանցի|Ալիզռնանցի Լևոն]]<nowiki/>ը, Գոմերցի Հովիկը, [[Գալշո Մանուկ|Գալշոյի Մանուկ]]<nowiki/>ը, Բերդակի Ներսոն, [[Մխո Շահեն]]<nowiki/>ը, Ղարսեցի Հակեն, [[Գևորգ Չաուշ|Գևորգ Չավուշ]]<nowiki/>ը։<nowiki/><nowiki/><nowiki/> [[1882 թվական]]<nowiki/>ին թուրք իշխանությունները [[Բերդակ (Մշո գավառ)|Բերդակ]] գյուղում ձերբակալել են Արաբոյին, դատապարտել 15 տարվա տաժանակրության, սակայն փախել է [[Բիթլիս]]<nowiki/>ի բանտից, շարունակել իր գործունեությունը։ [[Մուշ]]<nowiki/>ում կազմակերպել և գլխավորել է հայկական առաջին հայդուկային խմբերից մեկը: Պայքարել է սուլթանական բռնապետության ազգային ճնշումների և սոցիալական կեղեքումների դեմ: [[Տարոն (գավառ)|Տարոն]]<nowiki/>ի հայությանը պաշտպանել է [[Թուրքեր|թուրք]] պաշտոնյաների և [[Քրդեր|քուրդ]] ցեղապետերի հարստահարություններից: [[1889 թվական]]<nowiki/>ից սկսած՝ քանիցս այցելել է [[Կովկաս]]: [[1892 թվական]]<nowiki/>ին [[Թիֆլիս]]ում մասնակցել է [[ՀՅԴ]] կուսակցության 1-ին ընդհանուր ժողովին։ [[1893 թվական]]<nowiki/>ի գարնանը [[Սասուն]]<nowiki/>ի ապստամբներին օգնելու նպատակով Արաբոն 16 հոգանոց լավ զինված խմբով [[Կարսի մարզ]]<nowiki/>ից անցնում է ռուս-թուրքական սահմանը` ուղղություն վերցնելով [[Խնուս]]-[[Մուշ]]: Ճանապարհին` Ղոզլուի սարերի մեջ [[քրդեր]]<nowiki/>ի հետ կռվի ժամանակ սպանվում է Արաբոյի զինակից [[Լևոն Ալիզռնանցի|Ալիզռնանցի Լևոն]]<nowiki/>ը: Արաբոն իր հետ վերցնելով իր ընկերներից հինգ հոգի, քրդի տարազով շարունակում է ճանապարհը դեպի [[Մուշ]], բայց Գյալառաշի ձորում` [[Մուշ]]<nowiki/>ի և [[Խնուս]]<nowiki/>ի միջև, դարձյալ բախվում է [[քրդեր]]<nowiki/>ի հետ: Կռվում սպանվում են Արաբոյի զինակիցներ Բուլղարը, խնուսցի Մելքոնը, մշեցի Ավոն և Մարտոն: Արաբոն և ախալցխացի Վարդանը մեծ քաջություն են դրսևորում, բայց նրանց բոլոր ջանքերը` ճեղքելու թշնամու օղակն ու հասնելու հանդիպակաց լեռները` անցնում են ապարդյուն: Արաբոն և Վարդանը նույնպես զոհվում են այդ կռվում:
[[Պատկեր:Արաբո.JPG|մինի|Արաբոյի քանդակը [[Ջերմուկ]] քաղաքում (հեղինակ՝ [[Հովհաննես Մուրադյան]])]]
Ժողովուրդը երգեր է հյուսել Արաբոյի մասին, գովերգել նրա խիզախությունը։<ref>{{cite book|author=|title=Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին|publisher=ՀՀ ԳԱԱ, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն|location=Երևան|year=2005|page=էջ 150}}</ref>
== Գրականություն ==
* «<nowiki/>[[Դրոշակ (թերթ)|Դրօշակ]]<nowiki/>», օրգան [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն|Հ. Յ. Դաշնակցութեան]], [[Ժընեւ]], 1894, թիւ 6։
* «Յեղափոխական ալպոմ», հատ. 6, խմբ. Աւօ, [[Պէյրութ]], 1965, էջ 62-64։
* [[Ստեփան Պողոսյան|Պողոսյան Ստեփան]], Պողոսյան Կարո, Ինձ բահ տվեք ([[Գևորգ Չաուշ|Գևորգ Չավուշ]]), [[Երեւան]], 1989, 448 էջ։
* [[Ռուբէն Տէր Մինասեան|Ռուբէն]], Հայ յեղափոխականի մը յիշատակները, հատ. Գ., [[Թեհրան]], 1982, Երեւան, 1990։
* [[Սասունի Կարո|Կարօ Սասունի]], Պատմութիւն [[Տարօն]]<nowiki/>ի աշխարհի, [[Պէյրութ]], 1957, 1252 էջ։
* Աւօ, [[Գէորգ Չաւուշ]], [[Պէյրութ]], 1972, 416 էջ:
* [[Սասունի Կարո|Կարօ Սասունի]], Սարերու ասլանը ([[Գէորգ Չաւուշ]]<nowiki/>ի կենսագրավէպը), [[Պէյրութ]], 1966, 2-րդ հրտ., [[Թեհրան]], 1983:
* [[Գևորգ Խուդինյան]], [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն|Հայ Յեղափոխական Դաշնակցության]] ծնունդը, Երեւան, 2000։
* [[Հայկական համառոտ հանրագիտարան]], հատ. 1, Երևան, 1990, էջ 325:
* [[Հայկական հարց հանրագիտարան]], Երևան, 1996, էջ 52:
== Ծանոթագրություններ ==
== Արտաքին հղումներ ==
| |||