«Գնաճ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ ավելացվեց Կատեգորիա:Տնտեսագիտական տերմիններ ՀոթՔաթ գործիքով |
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
Տող 3.
'''Գնաճը''' կամ '''սղաճը''' ([[լատիներեն|լատ]].՝ ''«Inflatio»''՝ ուռճացում, փքում) գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացումն է, որն ուղեկցվում է դրամական միավորի արժեզրկմամբ<ref>Чепурин М.Н. "Курс экономической теории", 2003</ref>։
Երբ [[Գին|գների]] ընդհանուր մակարդակը բարձրանում է, [[արժույթ]]ի յուրաքանչյուր միավորով հնարավոր է լինում գնել ավելի քիչ ապրանքներ և ծառայություններ։ Հետևաբար, գնաճը հանգեցնում է դրամական միավորի [[Գնողունակություն|գնողունակության]] անկման<ref>Paul H. Walgenbach, Norman E. Dittrich and Ernest I. Hanson, (1973), Financial Accounting, New York: Harcourt Brace Javonovich, Inc. Page 429. "The Measuring Unit principle: The unit of measure in accounting shall be the base money unit of the most relevant currency. This principle also assumes that the unit of measure is stable; that is, changes in its general purchasing power are not considered sufficiently important to require adjustments to the basic financial statements."</ref>։ Գնաճի գլխավոր ցուցանիշը գնաճի տեմպն է՝ ընդհանուր գների ինդեքսի (սպառողական գների ինդեքս) տարեկան տոկոսային փոփոխությունը<ref name="Mankiw, N.
Gregory 2002">Mankiw, N. Gregory (2002). "Macroeconomics" (5th ed.). Worth.</ref>։
Տող 23.
Սպասվող ինֆլյացիայի դեպքում եկամուտ ստացողը կարող է միջոցներ ձեռնարկել ինֆլյացիայի բացասական հետևանքները կանխելու կամ նվազագույնի հասցնելու համար: Անսպասելի ինֆլյացիան հանգեցնում է ամրագրված եկամտի բոլոր տեսակների նվազեցմանը և «սուբսիդավորվում են» այն տնտեսական գործակալները, որոնց անվանական եկամուտներն ավելի արագ են աճում, քան գների միջին մակարդակը:
Եթե տնտեսական գործակալներն ունեն եկամտի տարբերակված աղբյուրներ, ապա ինֆլյացիայի արդյունքում նրանք միաժամանակ կարող են և շահել, և վնաս կրել: Սպասվող ինֆլյացիայի պայմաններում անվանական եկամուտների ճշգրտում կարելի է կատարել` օգտագործելով [[Ֆիշերի հավասարում
<math>i=r+\pi^e</math>
որտեղ <math>i</math> և <math>r</math> ներկայացնում են, համապատասխանաբար` անվանական և իրական տոկոսադրույքը,
Տող 35.
Հարկ է նկատի ունենալ, որ անվանական տոկոսադրույքը սահմանելիս, բանկն արդեն իսկ հաշվի է առնում սպասվող ինֆլյացիայի որոշակի կանխատեսված մակարդակ: Ներկայացված հարաբերակցության ողջ տնտեսության համար ունեցած կարևորությունն է պատճառը, որ ինֆլյացիայի կամ գների ընդհանուր մակարդակի փոփոխությունները գտնվում են երկրների կենտրոնական բանկերի (ինչպես օրինակ [[Հայաստան]]ում) աչալուրջ ուշադրության և վերահսկողության ներքո: Խնդրի կարևորությունը կայանում է նրանում, որ ինֆլյացիայի և անվանական ու իրական տոկոսադրույքների հարաբերակցությունն անմիջականորեն ազդում է դրամի գնողունակության, հետևաբար և իրական (ապրանքների և ծառայությունների քանակով արտահայտված) եկամտի վրա:
== Պատմություն ==
«Ինֆլյացիա» տերմինը առաջին անգամ կիրառվել է [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յում [[1861]]-[[1865]] թվականներին քաղաքացիական [[պատերազմ]]ի ժամանակ ռազմական ծախսերը ֆինանասավորելու համար անհրաժեշտ [[դրամական զանգված]]ի ուռճացումը բնութագրելու համար<ref>http://www.clevelandfed.org/research/Commentary/1997/1015.pdf</ref>։
Տող 52.
* զանգվածային վարկավորման հետևանքով [[դրամական զանգված]]ի աճ. ընդ որում՝ վարկավորումն իրականացվում է ոչ թե [[խնայողություն]]ների, այլ չապահովված դրամական միջոցների թողարկման հաշվին (վարկային էքսպանսիա),
* խոշոր ընկերությունների [[մոնոպոլիա]] գների որոշման հարցում, հատկապես առաջին անհրաժեշտության ապրանքների շրջանում,
* [[դրամական զանգված]]ի կայուն մակարդակի պայմաններում պետական [[հարկ]]երի, [[տուրք]]երի, [[Արժեթուղթ|
Չափազանց հզոր գնաճի պայմաններում [[դրամաշրջանառություն]]ն առհասարակ կարող է իր տեղը զիջել բարտերային (բնեղեն) փոխանակմանը։
Տող 80.
* ''Պահանջարկի գնաճ''. այս դեպքում տեղի է ունենում շրջանառության մեջ [[դրամական զանգված]]ի աճ, [[Գնողունակություն|գնողունակության]] բարձրացում, [[պահանջարկ]]ի մեծացում և միաժամանակ շուկայում առաջարկվող ապրանքների ծավալների կրճատում։
* ''Առաջարկի կամ արտադրության ծախքերի գնաճ''. գնաճ առաջանում է այն դեպքում, երբ անհիմն բարձրանում են արտադրության վրա կատարվող ծախսերը. այսինքն՝ [[ինքնարժեք]]ը, ինչը ևս բերում է գների բարձրացման։ Դա կարող է լինել աշխատանքի արտադրողականության կրճատման, [[աշխատավարձ]]ի բարձրացման, հումքի, էներգակիրների գների բարձրացման և այլնի պատճառով, ուղղակի և անուղղակի հարկերի բարձրացման պատճառով և այլն։
* ''Չհավասարակշռված գնաճ''. տարբեր ապրանքների գները փոփոխվում են միմյանց նկատմամբ և տարբեր համամասնություններով։
* ''Կանխատեսելի գնաճ''. գնաճ, որը հաշվի է առնվում տնտեսվարող սուբյեկտների սպասումների և վարքագծի մեջ։ Այնուամենայնիվ, գնաճը թանկ է նստում, եթե նույնիսկ այն լիովին սպառելի է. գնաճը հարկ է և այնպիսի հարկ, որը հասարակությանը ընտրություն չի տալիս։
* ''Անկանխատեսելի գնաճ''. հասարակության համար անսպասելի գնաճ, որը բարդացնում է գների հետագա փոփոխությունների ճշգրիտ կանխատեսումը նույնիսկ մոտ ապագայի համար։
Տող 88.
[[Պատկեր:Zimbabwe $100 000 000 000 000 2008 Obverse.jpg|thumb|300px|[[Զիմբաբվե]]ի 100 տրիլիոն [[դոլար]]ը]]
* ''Նորմալ գնաճ'', երբ գների տարեկան աճը մինչև 5% է։
* ''Չափավոր կամ սողացող գնաճ'', երբ գների տարեկան աճը 5-10% է։ Այս դեպքում գնաճը վերահսկելի է և տնտեսության մեջ լուրջ անհամամասնություններ ու բարդություններ չի առաջացնում։
* ''Քառատրոփ գնաճ'', երբ գների տարեկան աճը 10-50% է։ Այս դեպքում գների աճը, ըստ էության, չի վերահսկվում, ինչը բացասաբար է անդրադառնում տնտեսության զարգացման վրա։
Տող 95.
Երկարաժամկետ գնաճը բնութագրելու համար գործածում են նաև քրոնիկական գնաճ հասկացությունը։ '''Ստագֆլյացիա''' անվանում են իրավիճակը, երբ գնաճն ուղեկցվում է արտադրության անկմամբ։
«Goldman Sachs» ներդրումային ընկերության տնտեսագետները գյուղատնտեսական արտադրանքի գների կտրուկ աճը բնութագրելու համար ներմուծեցին նոր հասկացություն՝ '''«Ագֆլյացիա»''' (ագրարային ինֆլյացիա՝ գյուղատնտեսական գնաճ)։ Ագֆլյացիայի բարձր տեմպեր դիտվեցին 2 տարի շարունակ. ըստ «Goldman Sachs»-ի՝ [[2006]] թվականին [[սննդամթերք]]ի գների ինդեքսը աճեց 26%-ով, իսկ [[2007]] թվականին՝ 41%-ով<ref>http://lenta.ru/news/2008/04/08/agflation/</ref>։
== Հակագնաճային քաղաքականություն ==
| |||