«Ռիբոսոմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 11.
'''Ռիբոսոմներ,''' [[բջիջ|բջջի]] [[մեմբրան]] չունեցող օրգանոիդներն են, որոնցում կատարվում է [[սպիտակուց]]ի կենսասինթեզ<ref name="ReferenceA">Կենսաբանություն, հեղինակ Տիգրան Թանգամյան, էջ 50-51</ref>:
 
== Հայտնագործում ==
Հայտնաբերվել է [[1955]] թվականին ռումինացի գիտնական Ջորջ Պալադեի կողմից, որի համար նա ստացավ [[Նոբելյան մրցանակ]]: '''Ռիբոսոմ''' տերմինը առաջարկել է Ռիչարդ Ռոբերտսը [[1958]] թվականին<ref name="en.wikipedia.org">http://en.wikipedia.org/wiki/Ribosome</ref>:
 
== Կառուցվածք ==
Ռիբոսոմները բջջային ամենափոքր [[օրգանոիդ]]ներն են, սովորական լուսային մանրադիտակով անտեսանելի։ [[Պրոկարիոտ]] [[բջիջ]]ներիբջիջների ռիբոսոմների տրամագիծը 20 նմ, իսկ [[էուկարիոտ]]իկ [[բջիջ]]ներինը՝բջիջներինը՝ 25-30 նմ է։ Ռիբոսոմների հայտնաբերումը և նրանց ուսումնասիրությունը հնարավոր դարձավ միայն էլեկտրոնային մանրադիտակի օգնությամբ։
:Ռիբոսոմների մեծ մասը տեղավորված է հատիկավոր [[էնդոպլազմային ցանց]]ի թաղանթի վրա խմբերով՝ 5 և ավելի/ առաջացնելով յուրովի շղթա, որում միմյանց են միանում ի-[[ՌՆԹ]]-ի թելանման [[մոլեկուլ]]ներով։ Այդ խմբի ռիբոսոմները կոչվում են պոլիռիբոսոմներ կամ պոլիսոմներ։
:Իսկ որոշ ռիբոսոմներ [[ցիտոպլազմա]]յում գտնվում են ազատ վիճակում։
Տող 21.
:Ռիբոսոմները գնդաձև են և կազմված երկու ենթամիավորներից՝ մեծ և փոքր։ Նրանց քանակը շատ մեծ է, հասնում 6-10000-ի։ :Ռիբոսոմների քանակը զգալիորեն մեծանում է ուժեղ աճող [[բջիջ]]ներում։ [[Սպիտակուց]]ի սինթեզի ինտենսիվության անկման դեպքում՝ օրինակ քաղցի ժամանակ, ռիբոսոմների քանակը խիստ ընկնում է։
:[[Պլաստիդ]]ների, [[քլորոպլաստ]]ների, [[միտոքոնդրիում]]ների ռիբոսոմները [[ցիտոպլազմա]]յին ռիբոսոմներից մանր են և հիշեցնում են [[բակտերիա]]լ ռիբոսոմներ։<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB">Ընդհանուր Կենսաբանություն, հեղինակ Նադեժդա Բեգլարյան, էջ 118-119</ref><ref name="ReferenceC">Կենսաբանություն, հեղինակ Սիսակյան, էջ 21</ref>
[[Պատկեր:Ribosomes.jpg|մինի|Ռիբոսոմ]]
 
== Բաղադրություն ==
[[Պատկեր:Ribosomes.jpg|մինի|Ռիբոսոմ]]
:Ռիբոսոմի բաղադրության մեջ մտնում է՝
[[Պատկեր:Ribosome shape.png|thumb|Ռիբոսոմի մեծ՝ կարմիր և փոքր՝ կապույտ ենթամիավորումները իրար հետ։]]
* 65% ռ-[[ՌՆԹ]]
* 35% ռիբոսոմային [[սպիտակուց]] կամ ռիբոնուկլեոպրոտեին։<ref name="en.wikipedia.org"/>
 
== Ֆունկցիաներ ==
:Ռիբոսոմի ֆունկցիան է [[սպիտակուց]]իսպիտակուցի սինթեզը։ Ռիբոսոմներում է տեղի ունենում [[ամինաթթու]]ների [[մոլեկուլ]]ների որոշակի դասավորությունը և պոլիպեպտիդային շղթայի առաջացումը։<ref name="ReferenceB"/>
 
== Առաջացում ==
:Ռիբոսոմների ենթամիավորների առաջացումը տեղի է ունենում [[կորիզակ]]ում, իսկ նրանց հավաքագրումը որպես ամբողջական ռիբոսոմ տեղի է ունենում [[ցիտոպլազմա]]յում։<ref name="ReferenceC"/>
 
== Տարածվածություն ==
:Ռիբոսոմները բնորոշ են բոլոր բջջաին օրգանիզմներին՝ սկսած [[բակտերիա]]ներից մինչև [[կաթնասուն]]ներ։<ref name="ReferenceC"/>
 
== Աղբյուրներ ==
* Ընդհանուր Կենսաբանություն, հեղինակ Նադեժդա Բեգլարյան, էջ 118-119
* Կենսաբանություն, հեղինակ Տիգրան Թանգամյան, էջ 50-51
* Կենսաբանություն, հեղինակ Սիսակյան, էջ 21
* http://en.wikipedia.org/wiki/Ribosome
 
== Ծանոթագրություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ռիբոսոմ» էջից