«Բոսնիական ճգնաժամ»–ի խմբագրումների տարբերություն

1908-1909 թվականների '''Բոսնիական ճգնաժամը''' այլ կերպ անվանում են '''Բաժանման ճգնաժամ''' կամ '''Առաջին բալկանյան ճգնաժամ''', սկսվեց 1908 թվականի հոկտեմբերի 6-ին, երբ [[Ավստրո-Հունգարիա]]ն հայտարարեց, որ Բոսնիան և Հերցեգովինան միացնում է իր կայսրությանը, որը մինչ այդ պատկանում էր [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրությանը]]։ Այս միակողմանի գործողության ժամանակ Բուլղարիան իրեն հռչակեց անկախ Օսմանյան կայսրությունից, ինչը բերեց Մեծ տերությունների և բալկանյան մյուս երկրների՝ [[Սերբիա]]յի և [[Մոնտենեգրո]]յի զայրույթին։ 1909 թվականին [[Բեռլինի պայմանագիր (1878)|Բեռլինի պայմանագրում]] կատարվեցին որոշ փոփոխություններ, համաձայն որոնց կատարվածը համարվում էր անվերադառնալի փաստ և փորձվեց սրանով վերջ դնել ճգնաժամին։ Ճգնաժամը վատացրեց հարաբերությունները Ավստրո-Հուգարիայի մի կողմից և Սերբիայի ու [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրության]] միջև մյուս կողմից։ Իտալացի պատմաբան [[Լուիջի Ալբետինի]]ն համարեց, որ այս ճգնաժամը [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի պատճառներից մեկն էր։ Չնայած ճգնաժամը ավարտվեց Ավստրո-Հունգարիայի դիվանագիտական հաղթանակով, սակայն սրվեցին նրա հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, որը սկսեց ավելացնել ռազմական ներուժը։

 

[[Պատկեր:Bosnia-Herzegovina and Sanjak of Novibazar.JPG|thumb|225px|left|Բոսնիա և Հերցեգովինայի քարտեզ]]

 

Չնայած Բեռլինի պայմանագրով ավստրո-հուգարացիներին թույլատրվում էր օկուպացնել Բոսնիան և Հերցեգովինան, սակայն տարածաշրջանի հետագա կարգավիճակի մասին չէր խոսվում։ Այս բացթողումը լրացվեց Երեք կայսրերի լիգայում 1881 թվականին, որտեղ Գերմանիան և Ռուսաստանը համաձայնվեցին Բոսնիա և Հերցեգովինայի միացումը Ավստրո-Հուգարիային։<ref>{{cite book|last1=Albertini|first1=Luigi|title=The Origins of the War of 1914|date=2005|publisher=Enigma Books|location=New York, NY|page=37}}</ref> Այնուհանդերձ 1897 թվականի նոր Ցարի օրոք Ռուսաստանը հրաժարվեց պաշտպանել Բոսնիա և Հերցեգովինայի միացումը Ավստրո-Հունգարիային<ref>{{cite book|last1=Albertini|first1=Luigi|title=The Origins of the War of 1914|date=2005|publisher=Enigma Books|location=New York, NY|page=94}}</ref>։

 

 

 

1908 թվականի հուլիսի 2-ին Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Ալեքսանդր Իզվոլսկին նամակ ուղարկեց Ավստրո-Հունգարիայի արտաքին գործերի նախարար Ալոիս Էրենտալին, որով առաջարկում էր վերանայել 1878 թվականի Բեռլինի պայմանագիրը [[Բոսֆորի նեղուց]]ի մասով հօգուտ Ռուսաստանի և Նովիպազարի Սանյակի ու Բոսնիա և Հերցեգովինայի մասով հօգուտ Ավստրո-Հունգարիայի։ Հուլիսի 14-ին Էրենտալը պատասխանեց, որ մասամբ համաձայն է քննարկմանը։ Սեպտեմբերի 10-ին կայացան երկար քննարկումներ, արդյունքում Ավստրո-Հունգարիան ռուսներին առաջարկեց, եթե Ռուսաստանը դեմ չլինի Բոսնիա և Հերցեգովիանյի անէքսացիային, ապա Ավտրո-Հունգարիան դուրդ կբերի զորքերը Նովիպազարի Սանյակից։