«Բայազիդ II»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 3.
[[Պատկեր:Bayezid-Selim.jpg|thumb|262px|Բայազիդը մարտընչում է իր որդի [[Սելիմ I]]-ի հետ:]]
 
== Վաղ կյանք ==
Բայազիդը [[Մեհմեդ II]]-ի (1432–81) և [[Էմին Գյուլբահար խաթուն]]ի զավակն է:
 
Բայազիդը ամուսնացել է [[Գյուլբահար խաթուն]]ի հետ, ով նրա ավագ որդու [[Շեհզադե Ահմետ]]ի մայրն էր, ով պետք է լիներ Բայազիդի իրավահաջորդը:
 
== Պայքար գահի համար ==
Բայազիդը ստիպված էր պայքարել իր եղբոր [[Ջեմ սուլթան|ՋեմՋեմի]]ի դեմ, ով ցանկանում էր տիրանալ գահին` ռազմական դաշինք կնքելով եգիպտական Մամլուքների հետ: Պարտություն կրելով իր եղբոր բանակներից Ջեմը օգնություն խնդրեց [[Հիվանդախնամների միաբանություն]]ից [[Հռոդոս]]ում: Միևնույն ժամանակ ասպետները նրան հանձնեցին Հռոմի պապ [[Իննոկենտիոս VIII]]-ին (1484–1492): Հռոմի պապը որոշեց Ջեմին օգտագործել որպես գործիք թուրքերին Եվրոպայից հեռու պահելու համար, սակայն պապական խաչակրաց արշավանքը ձախողվելուց հետո Ջեմը տեղափոխվեց Նեապոլի բանտ, որտեղ մնաց մինչև մահը: Բայազիդ II-ը վճարում էր Հիվանդախնամների միաբանությանը և Հռոմի պապին, որպեսզի Ջեմը մնար բանտարկված:
 
== Կառավարում ==
Բայազիդ II-ը դարձավ Օսմանյան կայսրության կայսր 1481 թվականին<ref name="WDA">{{cite web |url = http://www.wdl.org/en/item/8832/ |title = Sultan Bajazid's (i.e., Beyazit's) Mosque, Constantinople, Turkey |website = [[World Digital Library]] |date = 1890–1900 |accessdate = 2013-10-18 }}</ref>: Իր հոր նման Բայազիդը արևմտյան և արևելյան մշակույթների կրող էր: Ի տարբերություն այլ սուլթաններին, նա շատ էր աշխատում սեփական երկրի համար: Իր կառավարման տարիներին Բայազիդը մեծ քանակությամբ արշավանքներ կատարեց դեպի [[Վենետիկի հանրապետություն]], որպեսզի առավելության հասներ միջերկրական ծովում և նրա նավատորմը գերիշող դիրք ստանար: 1499–1503 թվականների պատերազմից հետո Բայազիդի իշխանության տակ անցավ ամբողջ Պելոպոնեսը: Ապստամբություններ սկսվեցին արևելքում, ինչպիսիք էր [[Քիզիլբաշ]]ը, որոնք կազմակերպում էր պարսից շահ [[Իսմայիլ I]]-ը, ով ցանկանում էր տարածել [[Շիիզմ]]ը օսմանյան տարածներում: Անատոլիայում ապստամբները սպանեցին Բայազիդի գլխավոր վեզիր Ալի Փաշային:
 
=== Հրեաների և մուսուլմանների ներգաղթ ===
1492 թվականին [[Իսպանական կայսրություն]]ը որոշեց երկրի [[հրեա]] և [[մուսուլմաններ|մուսուլման]] բնակչությանը արտաքսել երկրից: Բայազիդ II-ը 1492 թվականին [[Օսմանյան նավատորմ]]ը ադմիրալ [[Քեմալ Ռեյս]]ի գլխավորությամբ ուղարկեց Իսպանիայի ափեր նրանց տարհանելու համար: Նա հրամայեց իր տարածաշրջանային կառավարիչներին ջերմ ընդունել ներգաղթյալներին<ref>{{cite book|title=A History of the Muslim World Since 1260: The Making of a Global Community|last=Egger|first=Vernon O.|publisher=[[Prentice Hall]]|year=2008|isbn=0-13-226969-4|page=82}}<!--|accessdate=2009-04-13--></ref>: Նա նաև երաշխավորեց, որ ներգաղթյալները կդառնան օսմանյան կայսրության քաղաքացիներ: Նա քննադատեց [[Ֆերդինանդ II (Արագոնի թագավոր)|Ֆերդինանդ II]]-ին և [[Իզաբելլա I (Կաստիլիայի թագուհի)|Իզաբելլա I]]-ին, որ հրաժարվում են իրենց երկրի համար շատ օգտակար ժողովուրդներից<ref name="JE 460">''The Jewish Encyclopedia: a descriptive record of the history, religion, literature, and customs of the Jewish people from the earliest times to the present day,'' Vol.2 Isidore Singer, Cyrus Adler, Funk and Wagnalls, 1912 p.460</ref>:
 
== Կառավարման վերջ ==
1509 թվականի սեպտեմբերի 14-ին [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդինուպոլսում]]<ref>''The Encyclopædia Britannica'', Vol.7, Edited by Hugh Chisholm, (1911), 3; ''Constantinople, the capital of the Turkish Empire...''</ref><ref>[http://concise.britannica.com/ebc/article-9368294/Istanbul Britannica, Istanbul]:''When the Republic of Turkey was founded in 1923, the capital was moved to Ankara, and Constantinople was officially renamed Istanbul in 1930.''</ref> տեղի ունեցավ ավերիչ երկրաշարժ: Բայազիդի երկու որդիներ` [[Սելիմ I]]-ը և [[Շեհզադե Ահմետ|Ահմետ]] սկսեցին պայքարել գահի համար: Ահմետը անսպասելի նվաճեց օսմանյան Կարաման քաղաքը և սկսեց շարժվել դեպի Կոստանդնուպոլիս: Իր անվտանգությունից վախենալով` Սելիմը ապստամբություն կազմակերպեց [[Թրակիա]]յում, բայց պարտություն կրեց Բայազիդից և արտաքսվեց [[Ղրիմի թերակղզի]]: Բայազիդը վախենալով, որ Ահմետը կսպանի իրեն, թույլ չտվեց նրան մուտք գործել Կոստանդնուպոլիս: