«Գիտափորձ «Բոբո» տիկնիկով»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 2.
'''Գիտափորձ «Բոբո» տիկնիկով''', [[Սոցիալական հոգեբանություն|սոցիալ-հոգեբանական]] գիտափորձ, որն անցկացրել են [[Ալբերտ Բանդուրա]]ն և նրա գործընկերներ Դորոթի Ռոսն ու Շեյլա Ռոսը (Dorothea Ross, and Sheila A. Ross) [[1961]]թվականին<ref>''Bandura, Albert, Ross, Dorothea, & Ross, Sheila A.'' [http://psychclassics.yorku.ca/Bandura/bobo.htm Transmission of aggressions through imitation of aggressive models.] Journal of Abnormal and Social Psychology, 1961. — 63, 575—582.</ref>: Գիտափորձն անցկացվել է սոցիալական ուսուցման տեսության զարգացման շրջանակներում և ուղղված էր մարդու վարքագծի մոդելների վրա ուրիշների գործողությունների ազդեցության ուսումնասիրությանը: Մասնավորապես, ուսումնասիրվել է, թե ինչպես են երեխաները սովորում և օգտագործում որոշակի վարքագծային պատտերններ:
Հետազոտության նպատակն էր բացահայտել՝ արդյոք երեխաները գործողությունների ազատության և տեսանելի դիտարկման բացակայության պայմաններում կկրկնեն այն ագրեսիվ արարքները, որոնք ավելի վաղ տեսել էին մեծահասակների կատարմամբ: Ավելի ընդհանուր՝ արդյոք վարքագծի նախկինում տեսած մոդելները կդրսևորվեն նոր պայմաններում, որտեղ մոդելը բացակայում է<ref>{{Cite web|title = Bobo Doll Experiment {{!}} Simply Psychology|url = http://www.simplypsychology.org/bobo-doll.html|accessdate = 2015-10-06|last = McLeod|authorlink = |first = Saul}}</ref>:
== Հետազոտության նախապատմություն ==
[[Պատկեր:Bobo doll-en.svg|thumb|Բոբո տիկնիկ]]
Բոբո տիկնիկով գիտափորձին նախորդել են 1952 թվականին Բլայկի և ուրիշների (Grosser, Polansky, & Lippitt, 1951; Rosenblith, 1959; Schachter & Hall, 1952), 1961 թվականին Բանդուրայի և Հյուսթոնի գիտափորձերը: Դրանց արդյունքները վկայում էին, որր մեծահասակների ներկայությամբ երեխաները հաճախ նմանակում են նրանց վարքագիծը: Բացահայտվել է նաև, որ սոցիալական փոխգործունեության արդյունքում վարքագծային մոդելի դերում հանդես եկող անձի գործողությունների դիտարկումը [[Սոցիալական ֆասիլիտացիա|ֆասիլիտացնող]] ազդեցություն է ունենում փորձարկվողների վարքագծի վրա:
== Գիտափորձ ==
=== Փորձարկվողներ ===
Գիտափորձին մասնակցել է 72 երեխա՝ 36 տղա, 36 աղջիկ: Բոլոր երեխաները եղել են [[Սթենֆորդի համալսարան]]ի մանկապարտեզի սաներ: Երեխաների տարիքը տատանվել է 37-ից 69 ամսակաների շրջանակներում, միիջն տարիքը եղել է 52 ամսական<ref>Bandura, A.; Ross, D.; Ross, S. A. (1961). "Transmission of aggression through the imitation of aggressive models". Journal of Abnormal and Social Psychology. 63 (3): 575–582. doi:10.1037/h0045925. PMID 13864605.</ref>:
=== Հետազոտողների թիմ ===
Գիտափորձ կազմակերպմանը մասնակցել է երեք մեծահասակ՝ կին և տղամարդ, ովքեր իրականացրել են երեխաների կողմից դիտարկվող մոդելների դերը, և մեկ կին, ով կազմակերպել է հետազոտությունեը 72 երեխաներից յուրաքանչյուրի համար<ref>Hock, Roger R. (2009). Forty Studies that Changed Psychology (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.</ref>:
=== Մեթոդ ===
Այս գիտափորձն անցկացվել է լաբորատոր պայմաններում ստուգիչ խմբի հետ<ref>Bandura, A. (1965). "Influence of models' reinforcement contingencies on the acquisition of imitative responses". Journal of Personality and Social Psychology. 1 (6): 589–595. doi:10.1037/h0022070.</ref>:
=== Գիտափորձում դիտարկված փոփոխականներ ===
Տող 45 ⟶ 46՝
Այնուհետև հաշվի առնելով երեխաների տարիքը, սեռը և ագրեսիվության գնահատականը՝ կազմվել է 6-ական մասնակցից կազմված 8 փորձարարական խումբ, և 24 երեխայից բաղկացած մեկ ստուգիչ խումբ:
Խմբերի հավաքագրումից հետո փորձարարական խմբերի հետազոտվողների կեսին ցույց են տվել ագրեսիվ վարքագծի մոդել, իսկ մյուս կեսին՝ ոչ ագրեսիվ և ճնշված: Հետագայում այդ խմբերը բաժանվել են սեռային ցուցանիշի հիման վրա: Ստացված խմբի կեսը դիտել է իր սեռի մեծահասակի ագրեսիվ և ոչ ագրեսիվ վարքագիծը, իսկ մյուս կեսը՝ հակառակ սեռի: Ստուգիչ խմբի երեխաները ոչ մի մոդել չեն դիտել. նրանք պարզապես ինքնուրույն գործել են փորձարարական իրադրությունում<ref>Sharon, Tanya; Woolley, Jacqueline D. (2004). "Do monsters dream? Young children's understanding of the fantasy/reality distinction". British Journal of Development Psychology. 22 (2): 293–310. doi:10.1348/026151004323044627.</ref>:
=== Գիտափորձի անցկացում ===
Երեխաներին հերթով տանում էին փորձարարական սենյակ, որի մի անկյունում երեխային հնարավորություն էին տալիս զբաղվել նրանց համար հետաքրքիր տարբեր խաղերով: Մեծահասակը, որն իրականացնում էր վարքագծային մոդելի դերը, գտնվում էր սենյակի հակառակ անկյունում, որտեղ դրված էին խաղալիք մուրճ, 5 ոտնաչափ «Բոբո» փչովի տիկնիկը և կոնստրուկտոր սեղանի վրա: Ասելով, որ այդ խաղալիքները մեծահասակ-մոդելի համար են, հետազոտողը հեռացավ<ref>Bandura, A.; Ross, D.; Ross, S. A. (1963). "Imitation of film-mediated aggressive models". Journal of Abnormal and Social Psychology. 66 (1): 3–11. doi:10.1037/h0048687.</ref>:
Այնուհետև այն խմբում, որտեղ ցուցադրվում էր մեծահասակի ոչ ագրեսիվ վարքագիծ, մեծահասակը հանգիստ խաղում էր կոնստրուկտորով:
Տող 76 ⟶ 77՝
=== Արդյունքներ ===
Առաջ քաշված վարկածների համաձայն<ref>Hock, Roger R. (2009). Forty Studies that Changed Psychology (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.</ref>.
Վարկած 1. Այն երեխաները, ովքեր դիտել էին մեծահասակների ագրեսիվ վարքագիծը փչովի տիկնիկի նկատմամբ, ցուցադրել են ավելի շատ ագրեսիվ վարքագծային ռեակցիներ, քան այն երեխաները, ովքեր դիտել էին մեծահասակների ոչ ագրեսիվ վարքագիծը, կամ ստուգիչ խումբը:
Տող 111 ⟶ 112՝
== Գրականություն ==
* A. Bandura & R.H. Walters (1959). ''Adolescent Aggression,'' New York, NY, USA:Ronald Press.
* A. Bandura, (1962) ''Social Learning through Imitation,'' Lincoln, NE, USA:University of Nebraska Press.
* Bandura, A., & Walters, R. (1963). Social learning and personality development. New York: Holt, Rinehart and Winston
* A. Bandura (1975) ''Social Learning & Personality Development,'' New York, NY, USA:Holt, Rinehart & Winston.
* A. Bandura (1976) ''Social Learning Theory.'' New Jersey, USA: Prentice-Hall.
* A. Bandura (1986) ''Social Foundations of Thought and Action.''{{full citation needed|date=October 2015}}
== Արտաքին հղումներ ==
| |||