'''Ուփլիսցիխե''' ( [[վրացերեն|վրաց.]]` უფლისციხე - «Տիրակալի ամրոց»), վիմափոր [[քաղաք]] [[Վրաստան]]ի [[Շիդա Քարթլիի մարզ]]ի [[Գորիի շրջան|Գորիի մունիցիպալիտետում]], [[Կուր գետ]]ի ձախ ափին։ Ստեղծվել է մ․թ․ա․ I հազարմյակի 1-ին կեսին, անտիկ շրջանում ու վաղ [[միջնադար]]ում եղել կենտրոնական [[Քարթլիի թագավորություն|Քարթլիի]] անառիկ [[ամրոց]]-քաղաքներից մեկը, [[IX դար]]ից՝ [[Վրաստան]]ի կարևոր քաղաքներից, որոշ ժամանակ՝ [[մայրաքաղաք]]ը։
== Պատմական ակնարկ ==
[[XIII դար|XIII դարում]]ում Ուփլիսցիխեն ավերել են [[մոնղոլներ]]ը, այն կորցրել է իր պաշտպանական նշանակությունը և վերածվել գյուղական բնակավայրի։ [[Հովհաննես Դրասխանակերտցի]]ն և «Քարթլիի մատյանը» պատմում են [[X դար|X դարում]]․Ուփլիսցիխեինում․Ուփլիսցիխեին տիրանալու համար մղվող պայքարի մասին. [[Սմբատ Խոստովանող]]ը ետ է գրավել այն [[Աբխազիա|Ափխազքի]] թագավոր [[Կոստանդին (Աբխազիայի թագավոր)|Կոստանդինից]], իսկ նույն դարի վերջին քառորդում Ուփլիսցիխեին տիրացել է [[Բագրատ IV]]-ը (ի թիվս այլ աղբյուրների, այդ մասին է վկայում [[Աթենի Սիոն|Աթենիի Սիոնի]] [[հայերեն]] արձանագրություններից մեկը)։
Ուփլիսցիխեում [[հայեր]]ը հաստատվել են [[Սմբատ Խոստովանող]]ի թագավորության տարիներից։ Հետագա դարերում, ներգաղթերի պատճառով, հայոց թիվը ստվարացել է։ [[XV դար|XV դարի]]․ի․ սկզբներին այստեղ են ապաստանել [[Սյունիքի թագավորություն|Սյունիքի]] Սմբատ [[իշխան (տիտղոս)|իշխանն]] ու նրա որդի Բեշքենը՝ բազմաթիվ հայ ընտանիքների հետ։ Հավանաբար [[XIV դար|XIV դարում]]․էում․է կառուցվել Ուփլիսցիխեի հայկական «Սուրբ Նշան» [[եկեղեցի]]ն, որն ավերվել է [[1920]] թվականի [[երկրաշարժ]]ի ժամանակ։ [[Մարի-Ֆելիսիտե Բրոսե]]ն տեսել ու նկարագրել է այդ կառույցը, որի պատին ագուցված [[խաչքար]]երից մեկի բեկորը պահպանվել է՝ շինարարական արձանագրության պատառիկով։ Ըստ դրա, [[1585]] թվականին Ուփլիսցիխեում ոմն մահտեսի Մկրտիչ կառուցել է ժայռափոր ուղղանկյուն [[խորան]]ով «Սուրբ Աստվածածին» եկեղեցին։ Այժմ Ուփլիսցիխե գյուղը վերաբնակեցված է Կուրի աջ ափին՝ [[Քվախվրելի]] հայաբնակ [[գյուղ]]ի արևմտյան շարունակության վրա։
