«Դալմայի այգիներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{Տեղեկաքարտ Կանաչ գոտի

|պատկեր = Դալմա5.jpg

|մակերես = 530 հա

|կառավարում = [[Երևանի քաղաքապետարան]]

}}

 

 

== Պատմություն ==

Դալմայի այգիների ստեղծումը թվագրվում է [[Վանի թագավորություն|Վանի թագավորության]] արքա [[Ռուսա Բ]]-ի գահակալության ժամանակահատվածով։ Հայտնի է, որ դեռևս հնագույն ժամանակներից Դալմայի այգիները եղել են պտղատու։ Այնտեղ մշակվել է հազարից ավելի տեսակի խաղող, որից մեծ քանակությամբ գինի են պատրաստել։

 

 

== Ջրանցք ==

Դալմայի այգիները, սակայն, միայն խաղողով չէ, որ հայտնի են։ Այգում մինչև օրս էլ պահպանվում է [[Դալմայի ջրանցք]]ը, որը նույնպես կառուցվել է [[Ռուսա Բ]]-ի կողմից՝ Իլդարունի ([[Հրազդան գետ|Հրազդան]]) գետի վրա և հիշատակված է վերոնշյալ սեպագիր արձանագրության մեջ Ումեշե անունով։ Այն ոռոգել է Դալմայի այգիներն ու շրջակա դաշտերը։ Ջրանցքն սկիզբ է առնում [[Դավթաշենի կամուրջ|Դավթաշենի կամրջի]] մոտից, գետնի տակով անցնում մոտ երեք կիլոմետր, ապա դուրս է գալիս [[Հրազդանի Մեծ կամուրջ|Հրազդան կամրջին]] հարող այգու տարածքում։ Ջրանցքն ունեցել է 8.5 կմ երկարություն։ Այն ջրի ամենամեծ պաշարն ունեցող ջրանքն է։

 

Այսպես է նկարագրում Շահազիզը Դալմայի ջրանցքը.

 

«Գյուղացիական և գյուղացիական կոլեկտիվ տնտեսությունների մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ [[1990]]-[[1991]] թվականների ընթացքում [[Հայաստան]]ում իրականացված հողային բարեփոխումների և սեփականաշնորհման գործընթացի շրջանակներում [[Հայաստան]]ի ողջ տարածքում գտնվող կոլտնտեսությունների հողերը որպես սեփականություն տրվեցին այդ կոլտնտեսությունների անդամներին՝ բացառությամբ [[Երևան]]ի Դալմայի այգիներում գործող կոլտնտեսական հողերի՝ այն պատճառաբանությամբ, որ Դալմայի այգիները պատմական հուշարձան են և չեն կարող տրվել քաղաքացիներին որպես սեփականություն։ Վերջին հանգամանքը, սակայն, չխանգարեց իշխանություններին հետագայում այդ նույն պատմամշակութային հուշարձանը մասնատել ու որպես անձնական սեփականություն բաժանել տարբեր հողօգտագործողների միջև։ Ըստ այդ օրենքի 6-րդ հոդվածի՝ որպես սեփականություն հող էր տրամադրվում նույնիսկ այն քաղաքացիներին, որոնք ցանկություն էին հայտնում մշտական բնակություն հաստատել գյուղում և վարել գյուղացիական տնտեսություն:

Համաձայն ՀՀ օրենքի՝ եթե գնորդը 3-4 տարվա ընթացքում ներդրումներ չի կատարում ձեռքբերված հողակտորի վրա, ապա այդ հողակտորը հետ է վերցվում պետության կողմից։ Հօղօգտագործողները պատճառաբանում են, որ եթե պետությունը չի կարող փոխհատուցել, ապա պետք է հետ վերցնել այդ հողերը գնորդներից, որովհետև արդեն 4 տարուց ավելի է, ինչ նրանք այդ հողերի վրա ներդրում չեն արել<ref name=convention>[http://www.1in.am/30320.html Դալմայի այգիների մասին որոշումով ՀՀ-ն խախտել է Օրհուսի կոնվենցիան]</ref><ref name="aravot.am">{{Cite web|url=http://www.aravot.am/2016/06/09/701692/|title=Բնակիչներին ասել են՝ Դալմայի այգիները պատմամշակութային հողեր են, բայց գերակա շահ են ճանաչել ու վաճառել|website=Առավոտ - Նորություններ Հայաստանից|accessdate=2017-07-20}}</ref>:

 

 

[[2011]] թ. հունիսի 29-ից հուլիսի 1-ը [[Քիշինև]]ում տեղի ունեցող [[ՄԱԿ-ի Եվրոպական տնտեսական հանձնաժողով]]ի նիստի ժամանակ կրկին անդրադարձ է եղել Դալմայի այգիների խնդրին: Հանձնաժողովը փաստել է, որ [[Հայաստան]]ը այգիների մասին որոշմամբ խախտել են Օրհուսի կոնվենցիայի մի շարք դրույթներ։ Նիստին նաև հանձնարարական է տրվել [[Հայաստանի Հանրապետության Կառավարություն|ՀՀ կառավարությանը]]՝ իրականացնել մի շարք միջոցառումներ խախտումների վերացման ուղղությամբ<ref name=convention /><ref name="aravot.am"/>։

[[2016]] թ. մարտի 8-ին ՀՀ նախագահին ուղղված բաց նամակում նշվում էր, որ [[Հայաստանի Հանրապետության Կառավարություն|ՀՀ կառավարության]] կողմից [[1991]] թ. մարտի 5-ին ընդունված N166 որոշման համաձայն՝ «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին հատկացված հողամասերը պետական կարիքների համար կարող են հետ վերցվել» «միայն» այն դեպքում, երբ այդ քաղաքացիներին իրենց համաձայնությամբ այլ, համարժեք հողամաս է հատկացվում (նշված որոշմամբ հաստատված կանոնադրության 3-րդ կետը):

 

 

=== Ազգային թաղամասի կառուցումը ===

[[2017]] թ. հունիսին ՀՀ վարչապետ [[Կարեն Կարապետյան]]ն ու [[Երևան]]ի քաղաքապետ [[Տարոն Մարգարյան]]ն այցելեցին այգու տարածք, որտեղ նախատեսվում է իրականացնել «Հայկական գյուղ» ազգային թաղամասի կառուցապատման ներդրումային ծրագիրը։

 

Դալմա2.jpg

</gallery>

=== Մզկիթատիպ շինություններ ===

<gallery mode="packed">

 

== Ծանոթագրություններ ==

{{Օրվա հոդված նախագծի մասնակից|2017 թվականի [[Կաղապար:Օրվա հոդված/Հուլիսի 23, 2017 թ.|հուլիսի 23]]}}