«Ուրուգվայ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Խմբագրել եմ, ուղղել եմ ոճական սխալները
Տող 63.
|}}
 
'''Ուրուգվայ''' - երկիր [[Հարավային Ամերիկա]]յում։ Սահմանակից է հյուսիսից՝հյուսիսից [[Բրազիլիա]]յին, արևմուտքից՝ [[Արգենտինա]]յին, իսկ հարավում և արևելքում ափերը ողողում են [[Ատլանտյան օվկիանոս]]ի և մասնավորապես [[Լա Պլատա]]յի ծոցի ջրերը, որտեղ էլ գտնվումջրերը։
 
== Բնակչություն ==
 
Ուրուգվայի բնակչության թիվը 3.44 միլիոն մարդէ, որոնցից 1.8 միլիոնըմիլիոնն ապրում էեն երկրի ամենամեծ քաղաքում ՄոնտեվիդեումՄոնտեվիդեոյում, որը նաև երկրի մայրաքաղաքն է։ ՄոնտեվիդենՄոնտեվիդեոն զբաղեցնում է 176,000 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ՈՒրուգվայըտարածք։ ՈՒրուգվայը երկրորդ ամենափոքր ազգությունն է Հարավային Ամերիկայում Սուրինամից առաջ։{{հիմնական|Ուրուգվայի վարչական բաժանում}}
 
== Քաղաքական կառուցվածք ==
 
Ուրուգվայը հանրապետություն է: Նահանգը և կառավարության ղեկավարիղեկավարին պաշտոնը ընտրվումընտրում է բնակչության կողմից ընտրվածբնակչությունը հինգ տարի ժամկետով (անընդունելի է երկրորդ անգամ անընդմեջ ընտրելըընտրվելն արգելված է):
[[2015]] թ. Տաբաե Վազքեզը երկրորդ անգամ ընտրվել է երկրի նախագահի պաշտոնում:
 
== Խորհրդարան ==
 
[[Խորհրդարան|Խորհրդարանը]] երկու պալատից կազմված գլխավոր ասամբլյանասամբլեան է:
 
Վերին պալատը [[Սենատ|Սենատն]] է (30 տեղ): Պատգամավորները ընտրվում են համամասնական համակարգով:
 
Ստորին պալաըպալատը Ներկայացուցիչների պալատն է (99 տեղ): Պատգամավորները ընտրվում են համամասնական ընտրակարգով, Ուրուգվայի յուրաքանչյուր գերատեսչությունումգերատեսչություն Ներկայացուցիչների պալատում ներկայացված է առնվազն 2 անդամանդամով:
 
Գլխավոր ասամբլեայի պատգամավորների պաշտոնավարման ժամկետը 5 տարի է:
Տող 90.
* Ընդարձակ ճակատը` ձախ կոալիցիան, 15 սենատոր և 50 պատգամավոր
 
* Ազգային կուսակցություն "«Սպիտակ"» աջ, 10 սենատոր և 32 պատգամավոր
 
* [[Կոլորադո|Կոլորադոյի]] «Կրասնյե» կուսակցությունըկուսակցությունը՝ `կենտրոնի աջ, 4 սենատոր և 13 պատգամավոր
 
* Անկախ կուսակցությունկուսակցություն՝ `ձախ կենտրոնական, 1 սենատոր և 3 պատգամավոր
 
* Ժողովրդական ժողովըժողովը՝ `արմատական ձախ կոալիցիան, 1 պատգամավոր
 
Ընդարձակ ճակատը ներառում է 7 կուսակցություն, այդդրանց թվումթվում՝ Ուրուգվայի կոմունիստական կուսակցությունը, Ուրուգվայի Սոցիալիստականսոցիալիստական կուսակցությունը և Ժողովրդական հաղթանակի կուսակցությունը:
 
== Աշխարհագրական տեղեկություններ ==
 
[[պատկեր:Uruguay T2.png|thumb|250px|Ուրուգվայի տարածքում արբանյակից արտացոլված լուսանկարը]]
ԱյնՈւրուգվայի ողողվումափերը էողողում են [[Ատլանտյան օվկիանոս|Ատլանտյան օվկիանոսի]] ջրերի կողմիցջրերը: Հյուսիսային հարթավայրերըհարթավայրերն աստիճանաբար փոխարինվում են խոտածածկ տարածքներով, որոնք հանդիսանում են արգենտինյան պամպաների շարունակությունըշարունակությունն են:
 
Ուրուգվայի ափերը ցածր են, հարթեցվածհարթ, լագոնային տեսակիցտեսակի:
 
Ամենաբարձր կետը Քադետրալ (Cerro Catedral) լեռն էէ՝ 514 մետր:
=== Կլիմա ===
 
Կլիման մերձարևադարձային մայրցամաքային է: Միջին ջերմաստիճանը հունվար ամսին կազմում է 22—24 °C, հուլիսին 8-9 °C: Այդ ժամանակ ներխուժում են հարավային քամիները` «Պամպերո» քամիները, որոնց ժամանակընթացքում լինում ենէ գիշերային կարճատև ջերմաստիճանային անկումներանկում մինչև −5 °C:
 
Տեղումները լինում են ողջ տարվա ընթացքում, հարավային և ներքին գագաթների սահմաններում կազմելով 1000 մմ, իսկ հյուսիսում և բարձրադիր վայրերում հասնում էեն մինչև 1200 մմ-ի:
 
== Տնտեսություն ==
 
Ուրուգվայը մեկն է, այն Հարավամերիկյան պետություններից, որըորն ունի փոքր, բայց զարգացած տնտեսություն: Մեկ շնչին հասնող [[ՀՆԱ]]-ն կազմել է [[2013]] թվականի տվյալներով 16,8 հազար դոլար (3-րդ տեղում է [[Լատինական Ամերիկա|Լատինական Ամերիկայում]] և 94-րդ տեղը աշխարհում):
 
Ուրուգվայի տնտեսությունը կենտրոնացած է անասնապահական արտադրանքի արտահանման վրա, իսկ ավելի ցածր մակարդակի վրա էեն գտնվում [[Գյուղատնտեսություն|գյուղատնտեսությունը]] և [[ձկնաբուծություն|ձկնաբուծությունը]]: Միևնույն ժամանակ, աշխատողներիԱշխատողների 9% -ը զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ, 15% - ըը՝ արդյունաբերությամբ, 76% - ըը՝ `սպասարկման ոլորտովոլորտում է: Վերջին ժամանակներումշրջանում տնտեսության մեջ կարևոր տեղ են զբաղեցնում բանկային գործերըգործունեությունը և տուրիզմը:
 
ՄոտԲնակչության գրեթե 75% -ը կենտրոնացած է մայրաքաղաք` [[Մոնտեվիդեո|Մոնտեվիդեոում]]:
 
== Արտաքին առևտուր ==
[[2012]] թվակյանի տվյալներով արտահանումը կազմել է 8.7 միլիարդ դոլար, և դրանց մեջ մտնում են` միսը, բրինձը, կաշին, բուրդը, ձուկը, հալվան, մրգերը (նարինջ):
 
Հիմնական գնորդներն են [[Բրազիլիա|Բրազիլիան]] `19.3%, [[Չինաստան|Չինաստանը]]` 9.2%, [[Արգենտինա|Արգենտինան]] `5.8%, [[Վենեսուելա|Վենեսուելան]]` 4.8%, [[Ռուսաստան|ՌուսաստանըՌուսաստանը՝]] `4.5%, [[ԱՄՆ]]-նն՝ 3.7%, [[Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն|Գերմանիան]]` 3.0%:
 
2012 թ. ներմուծումը կազմել է 11.6 մլրդ դոլար, որի մեջ մտնում են նավթը և նավթամթերքները, արդյունաբերական սարքավորումները, քիմիական նյութերը, մեքենաները, թուղթը, պլաստմասըպլաստմասանյութերը:
 
Հիմնական վաճառողներն են` Բրազիլիան `18.0%, Արգենտինան` 15.0%, Չինաստանը `14.3%, ԱՄՆ-ն` 7.5%, Վենեսուելան `7.1%, Ռուսաստանը` 5.1%:
 
=== Արդյունաբերություն ===
Տող 144.
 
=== Էներգիա ===
95,6 % բաժին է ընկնում [[Հէկ]]-ին, իսկ մնացածըմնացածը՝ Ջէկ-ին:
 
=== Տրանսպորտ ===
Երկաթուղու երկարությունը 2835 կմ է (որոնցից 1570 կմ-ը շահագործվում է դիզելային շարժիչով), իսկ մայրուղիներըմայրուղիները՝ մոտ 10 000 կմ:
 
== Վարչական բաժանում ==
Տող 240.
== Բնակչություն ==
 
Բնակչությունը `3,5 մլն. է ([[2010]] թվականի հուլիսի տվյալներ)։
Տարեկան աճը կազմում է 0.4%։
ՄարդկանցՏղամարդկանց կյանքի միջին տևողությունը 73 տարի է, կանանց համարկանանցը՝ 80 տարիտարի։
Քաղաքի բնակչությունը ` 92% է ([[2008]] թ.)։
 
Գրագիտության մակարդակը 98% է ([[2003]] թվիթ. տվյալներով)
 
Լեզուներ Լեզուները`իսպանական իսպաներեն (պաշտոնական), Բրազիլիայի սահմանին` բարբառներ, որոնք առաջացել են իսպաներենիսպաներենի և պորտուգալերեն լեզուների խառնուրդներիպորտուգալերենի հիման վրա:
 
Անգլերենի մակարդակը, ըստ EF EPI- ի վարկանիշի, ցածր է (EF EPI ցուցանիշը `51.63) <ref>[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B2%D0%B0%D0%B9#cite_ref-6 Ուրուգվայում անգլերենի մակարդակը]</ref>