«Ճապոնիա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 49.
* V – VI դարեր – Յամատո ցեղերի պետության հիմնադրումն ու [[ճգնաժամ]]ը։
* VI դարի կեսեր – [[Բուդդիզմ]]ի ներթափանցումը։
* [[604]] թ. – Շյոտոկու – Թայշի «17 հոդվածների օրենքը» դնում է բյուրոկրատական պետության հիմքը։
* 607 թ. – Չինաստանում առաջին ճապոնական դեսպանությունը
* VII – VIII դարեր – [[Միապետություն|միապետության]] հաստատումը
Տող 71.
* 1467 – 1477 թթ. – Երկրի կենտրոնական մասում ֆեոդալական խմբերի միջև պատերազմները։
* XV դարի վերջ – XVI դարի սկիզբ – Գյուղացիական ապստամբություններ; ծովային ասպատակություններ և ծավահենություն [[Խաղաղ օվկիանոս|ովկիանոսի]] ընդարձակ տարածքներում։
* [[1543]] թ. – [[Պորտուգալացիներ]]ի հայտնվելը Ճապոնիայի ափերի մոտ; հրազենի տարածման սկիզբը։
* 1549 թ. – Միսիոներ Ֆրանսիս Քսավյեի ժամանումը Ճապոնիա; երեսուն տարի անց Ճապոնիայում հաշվվում էր 150 000 [[Քրիստոնյաները Ճապոնիայում|քրիստոնյա]]։
* XVI դարի 2 – րդ կես – Թոյոտոմի Հիդեյոշին նորից ուժով միավորում է երկիրը, միջոցներ է ձեռնարկում գյուղացիներից զենքն առգրավելու համար («թրերի որսի» հրամանագիրը)։
Տող 80.
* XVIII դ. կեսեր – Բրնձի գնի բարձրացումը; գյուղացիական ապստամբություններ։
* XIX դ. 1 – ին կես – Գյուղացիական ելույթների թվի աճ։
* [[1853]] թ. – Մեթյու Ք.Փերիի ([[ԱՄՆ]]) ժամանումը։
* 1858 թ. – Անիրավահավասար պայմանագրերի կնքումը։
* 1868 թ. – [[Մեյձի
* 1877 թ. – Շիմազու [[տոհմ]]ի Սաիգյո Տակամորիի խռովությունը։
* 1889 թ. – Մեյձիի սահմանադրության հրապարակումը; կայսերական իշխանությունն սկսում է արդիականացման և արևմտյան ուղղվածության քաղաքականությունը։
Տող 93.
* 1931 թ. – Մանջուրիայի գրավումը Ճապոնիայի կողմից և նրանից անկախ Մանչժոու–գո պետության ստեղծումը։
* 1937 թ. – [[Չինաստան]] ներխուժումը։
* [[1941]] թ. – Հարձակումը ամերիկյան Փիրլ – Հարբոր հենակայանի վրա։ Ճապոնիայի մուտքը պատերազմ։
* [[1945]] թ. – Կամիկաձեների՝ մահապարտ օդաչուներով ինքնաթիռների օգտագործումը, որոնք վերադարձնում էին ինքնազոհողության բարոյախոսությունը։
* 1945 թ. – Ճապոնիայի [[Ատոմային ռումբ|ատոմային]] ռմբակոծությունները։ Ճապոնիայի կապիտուլյացիան։
* 1946 թ. – Հիրոհիտո կայսրը մերժում է իր աստվածային ծագման գաղափարը։
* [[1952]] թ. – Սան – Ֆրանցիսկոյում Ճապոնիան կնքում է հաշտության պայմանագիր երկրորդ համաշխարհային պատերազմի իր հակառակորդների հետ, բացառությամբ Խորհրդային Միության։
* 1960 թ. և հետո – [[Գոշիզմ|Գոշիստական]] և հակաամերիկյան ցույցեր։
* 1970 թ – Յուկիո Միշիմայի [[հարակիրի]]ն՝ ում չէր հաջողվել վերականգնել կայսերական իշխանությունը։
* 1970
Ճապոնական կղզեխումբը բնակեցված է եղել դեռևս մ․թ․ա․ 30000 տարի առաջ (պալեոլիթյան մշակույթ)։ Այստեղ հանդիպում են նաև մեզոլիթի և նեոլիթի մշակույթի վերագրվող գտածոներ, որոնք վկայում են, որ այստեղ մարդիկ (ներառյալ ժամանակակից Այնունի և Յամատոյի նախնիները) արդեն անցել էին կիսաքոչվոր կենսակերպի, զբաղվում էին որսորդությամբ և հազվադեպ՝ գյուղատնտեսությամբ <ref>{{cite web|url=http://www.pitt.edu/~annj/courses/notes/jomon_genes.html|title=Jomon Genes|last=Travis|first=John|publisher=University of Pittsburgh|accessdate=January 15, 2011}}</ref> <ref>{{cite journal|last=Matsumara|first=Hirofumi; Dodo, Yukio|url=https://www.jstage.jst.go.jp/article/ase/117/2/117_080325/_article |title=Dental characteristics of Tohoku residents in Japan: implications for biological affinity with ancient Emishi|journal=Anthropological Science|year=2009|volume=117|issue=2|pages=95–105|doi=10.1537/ase.080325|last2=Dodo|first2=Yukio}}</ref> <ref>{{cite journal|last=Hammer|first=Michael F.|url=http://www.nature.com/jhg/journal/v51/n1/abs/jhg20068a.html |title=Dual origins of the Japanese: common ground for hunter-gatherer and farmer Y chromosomes|journal=Journal of Human Genetics|year=2006|volume=51|issue=1|pages=47–58|doi=10.1007/s10038-005-0322-0|pmid=16328082|last2=Karafet|first2=TM|last3=Park|first3=H|last4=Omoto|first4=K|last5=Harihara|first5=S|last6=Stoneking|first6=M|last7=Horai|first7=S|display-authors=etal}}</ref>։
Տող 114.
[[ԱՄՆ]] հետ [[Մեթյու Ք. Փերի|պայմանագրի]] ստորագրումից հետ, [[1854]] թվականին բացելով իր ծովային սահմանները, Ճապոնիայում կարգավորվում են սոցիալ-տնտեսական զարգացումները։ 1869 թ. քաղաքացիական պատերազմի արդյունքում վերացավ շյոգունավարությունը և ստեղծվեց կենտրոնացված պետություն՝ կայսեր ղեկավարությամբ։ Որպես հիմք, վերցնելով արևմտյան քաղաքական, դատաիրավական և ռազմական համակարգերը, Ճապոնիայի նախարարների աշխատակազմը ստեղծեց Գաղտնի խորհուրդ, նախապատրաստեց [[Մեյջի]]ի սահմանադությունը և գումարեց [[Ճապոնիայի խորհրդարանը|խորհրդարան]]։ Վերափոխված Ճապոնական կայսրութունը դարձավ արդյունաբերացված համաշխարհային տերություն։ Հաղթանակներ տանելով [[Ճապոնա-չինական պատերազմ (1894-1985)|չին-ճապոնական]] (1894-1895 թթ.) և [[Ռուս-ճապոնական պատերազմ (1904-1905)|ռուս-ճապոնական պատերազմները]] (1904-1905 թթ.) Ճապոնիան ապահովեց իր գերիշխանությունը [[Ճապոնական ծով|Ճապոնական]] և [[Դեղին ծով]]երում և իրեն միացրեց [[Կորեա]]ն, [[Թայվան]]ը և [[Սախալին]]ի հարավը։<br />XX դարի սկզբին [[Տաշյո]]յի կարճ ժողովրդավարական ժամանակաշրջանին փոխարինեց ռազմականացման և էքսպանսիոնիզմի աճը։ [[Անտանտ]]ի կողմից մասնակցելով [[Առաջին աշխարհամարտ]]ին, Ճապոնիան ընդլայնեց իր քաղաքական ազդեցությունն ու տարածքը։
[[Պատկեր:Nagasakibomb.jpg|մինի|253x253px|[[Նագասակի]]ի ատոմային ռմբակոծությունը։]]
[[1930]]-ական թվականներին Ճապոնիան Չինաստանի հյուսիսարևելյան օկուպացված մասում կառուցում է [[Ման-Չժոու-գո]] ծովային պետությունը։ 1936 թ. Ճապոնիան համաձայնագիր է ստորագրում [[Երրորդ Րայխ|նացիստական Գերմանիայի]] հետ, իսկ 1941 թ. միանում է [[Առանցքի երկրներ]]ին։ 1937 թ. Ճապոնիան ներխուժում է Չինաստանի մյուս տարածքներ ևս, սկսելով երկրորդ [[Ճապոնա-չինական պատերազմները|չին-ճապոնական պատերազմը]] (1937-1945 թթ.), ինչից հետո ԱՄՆ-ը նրան ենթարկում է նավթային էմբարգոյի։ 1947 թ. դեկտեմբերի 7-ին Ճապոնիան հարձակվում է խաղաղօվկիանոսյան
[[1947]] թ. Ճապոնիան ընդունում է նոր խաղաղասիրական [[Ճապոնիայի սահմանադրությունը|սահմանադրություն]], որում շեշտը դրվում է [[Ճապոնիայի լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցություն|լիբերալ դեմոկրատիայի]] վրա։ Դաշնակից երկրների կողմից Ճապոնիայի օկուպացումն ավարտվում է [[Սան-Ստեֆանոյի խաղաղության պայմանագիր|Սան-Ստեֆանոյի խաղաղության պայմանագրով]], որն ուժի մեջ է մտնում 1952 թ., իսկ 1956 թ. Ճապոնիան մտնում է [[ՄԱԿ]]։ Ավելի ուշ Ճապոնիան հասնում է աննախադեպ տնտեսական աճի՝ տարեկան միջինը 10%, որը տևեց չորս տասնամյակ։ Կատարվում է ճապոնական տնտեսական հրաշքը։ 1991 թ. տնտեսական աճին փոխարինում է ճգնաժամը, որից երկիրը կարողանում է դուրս գալ միայն 2000 թ.<ref name=":0" />
== Աշխարհագրություն ==
| |||