«Մանգան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ չտողադարձվող բացատը (։Դ Non-breaking space) փոխարինում եմ սովորականով։ oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 98.
{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=25}}
 
'''Մանգան''' ({{lang-lat|Manganum}}), ({{lang-gr|μαγγανεύω}} - խաբում եմ), Μn, տարրերի [[պարբերական համակարգ]]ի 4-րդ պարբերության, 7-րդ խմբի քիմիական տարր, կարգահամարը՝ 25, ատոմական զանգվածը՝ 54,9380: d տարր է, ատոմի արտաքին թաղանթի էլեկտրոնային կառուցվածքն է 3ds<sup>4</sup>s<sup>2</sup>։ Բնական մանգանը բաղկացած է մեկ կայուն իզոտոպից՝ <sup>55</sup>Mn:
 
Արհեստականորեն ստացվել են 50-56 [[զանգված]]ի թվերով ռադիոակտիվ իզոտոպներ, որոնցից կարևոր են <sup>54</sup>Mn(T<sub>1/2</sub>= 2,9 օր) և <sup>54</sup>Mn (T<sub>1/2</sub>= 2,576 ժամ)։
Տող 106.
== Բացահայտման պատմություն ==
Պարունակությամբ [[երկրակեղև]]ում 11-րդ տարրն է (0,1 %), ուր ազատ վիճակում չի հանդիպում։
[[Հող]]ում, լճերում, ճահիճներում առաջացնում է երկաթմանգանային կուտակումներ (խոշոր կուտակումներ են հայտնաբերվել [[օվկիանոս]]ների հատակում՝ 358 մլրդտ)։ Բուսական և կենդանական օրգանիզմների մշտական բաղադրամասն է։ ՄանգանըՄանգան են պարունակում շեկ [[մրջյուններ]]ը, որոշ [[մանրէ]]ներ և [[ջրիմուռներ]], մարդու օրգանիզմում՝ [[լյարդ]]ը, [[կմախք]]ը և [[Վահանագեղձ|վահանաձև գեղձ]]ը։
 
Մանգանը ակտիվացնում է որոշ [[ֆերմենտներ]], մասնակցում [[ֆոտոսինթեզ]]ին, շնչառությանը, [[նուկլեինաթթուների]] կենսասինթեզին, ուժեղացնում [[ինսուլին]]ի և այլ [[հորմոններ]]ի ազդեցությունը, խթանում արյունաստեղծումը։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մանգան» էջից