Վիքիպեդիա

«Հոմերոս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 12.
[[Հին աշխարհ]]ում Հոմերոսին վերաբերող շատ ավանդույթներ են տարածված եղել, սակայն դրանց մեծ մասը ժանամակի ընթացքում մոռացվել է: Ժամանակակից գիտնականները գալով ընդհանուր կոնսենսուսի, հայտնում են, որ դրանք որպես պատմության արժեքներ չունեն։ Բազմաթիվ պնդումներ կան, ըստ որի՝ Հոմերոսը կույր է եղել (վերցնելով Ոդիսականի հերոսներից մեկի՝ Դեմոդոկուսին, ով կույր բարդ էր<ref>{{cite book|last1=Graziosi|first1=Barbara|title=Inventing Homer: The Early Reception of Epic|date=2002|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521809665|pages=138|url=https://books.google.com/books?id=vCHsh9QWzLYC&pg=PA138|language=en}}</ref><ref>Odyssey, 8:64ff.</ref>), որ նա ծնվել է Խիոսում, եղել է Մելես գետի և հավերժահարսի որդին, եղել է թափառական բարդ, որ նա մահացել է կամ Իոսում կամ ձկնորսների կողմից առաջարդված հանելուկը լուծել չկարողանալու պատճառով։ Հոմերոսի հնագույն ժամանակների երկու ամենահայտնի կենսագրական աշխատություններն են Հոմեր Պսևդո-Հերոդոտուսի «Հոմերոսի կյանքը» և «Հոմերոսի և Հեսիոդի միջև մրցությունը»<ref>{{cite book|last1=Lefkowitz|first1=Mary R.|title=The Lives of the Greek Poets|date=2013|publisher=A&amp;C Black|isbn=9781472503077|pages=14-30|url=https://books.google.com/books?id=W1H9xrMAkrcC&pg=PA14|language=en}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Kelly|first1=Adrian D.|title=Biographies of Homer|journal=The Homer Encyclopedia|date=2012|doi=10.1002/9781444350302.wbhe0243/abstract|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe0243/abstract|publisher=Blackwell Publishing Ltd|language=en}}</ref>։
== Կենսագրություն ==
Հոմերոսի մասին արժանահավատ կենսագրական տեղեկություններ չեն հասել<ref name="autogenerated1">[http://bse2.ru/book_view.jsp?idn=030278&page=22&format=djvu Введенский Б. А. . Большая советская энциклопедия Том 12 — Большая Советская Энциклопедия Второе издание<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>։
Հոմերոսի մասին արժանահավատ կենսագրական տեղեկություններ չեն հասել։ Հոմերոսի անունը ըստ ենթադրությունների նշանակել է կույր կամ հարմարեցնող։ Ըստ 8-րդ դարի բանաստեղծ [[Հեսոդոս]]ի պոեմների բովանդակության, որից պարզ է դառնում Հոմերոսի ստեղծագործություների ազդեցությունը նրանց վրա, հավանական է համարվում, որ Հոմերոսն ապրել և ստեղծագործել է Ք.ծ.ա. 9-րդ դարում։ Ստույգ հայտնի չէ անգամ, թե հունական որ քաղաքում է նա ծնվել։ Հնում 7 քաղաք՝ [[Սմիրնա]], [[Քիոս]], [[Կոլոֆոն]], [[Սալամիս]], [[Հռոդոս]], [[Արգոս]], [[Աթենք]], վիճարկում էին նրա ծննդավայր լինելու պատիվը։ Ինչպես հայտնում են հույն հեղինակներ [[Հերոդոտոս]]ն ու [[Պավսանիուս]]ը Հոմերոսը վախճանվել է Կիկլադյան [[արշիպելագ]]ի [[Իոս]] կղզում։
 
Հասկանալի է, սակայն, որ «Իլլիականը» և «Ոդիսականը» ստեղծվել են ավելի ուշ, քան նրանցում նկարագրված իրադարձությունները, բայց նաև մ.թ.ա. VI դարից շուտ՝ երբ դրանց գոյությունը հավաստիորեն արձանագրված է:. Ժամանակահատվածը, որում Հոմերոսը ապրել է, ժամանակակից գիտություն թվագրում է մ.թ.ա. 8-րդ դարն։ [[Հերոդոտոս]]ի խոսքերով, Հոմերոսը ապրել է իրենից 400 տարի առաջ<ref>[[Հերոդոտոս]] 2.53.</ref>, որն էլ մատնանշում է մ․թ․ա 850 թվականը։ Անհայտ մի պատմիչ իր աշխատությունում նշել է, որ Հոմերոսն ապրել է Քրերքեսից 22 տարի առաջ, որն էլ մատնանշում է մ․թ․ա․ 1102 թվականը։ Այլ հին պատմական աղբյուրերում գրված է, որ Հոմերոսն ապրել է [[Տրոյական պատերազմ]]ի ժամանակ<ref>{{cite journal|author= Graziosi, Barbara|title=The Invention of Homer|location=[[Cambridge]]|year=2002|pages=98–101}}</ref>։
 
Հոմերոսի ծննդավայրը նույնպես անհայտ է։ Հնում 7 քաղաք՝ [[Սմիրնա]], [[Քիոս]], [[Կոլոֆոն]], [[Սալամիս]], [[Հռոդոս]], [[Արգոս]], [[Աթենք]], վիճարկում էին նրա ծննդավայր լինելու պատիվը<ref name=rskd/>{{sfn|Анпектова-Шарова & Дуров|2004|p=63}}<ref name=autogenerated1 />։ Ինչպես հայտնում են հույն հեղինակներ [[Հերոդոտոս]]ն ու [[Պավսանիուս]]ը Հոմերոսը վախճանվել է Կիկլադյան [[արշիպելագ]]ի [[Իոս]] կղզում։ «Իլլիականն» ու «Ոդիսականը» ամենայն հավանականությամբ ստեղծվել են հարակից կղզիներից մեկում կամ Հունաստանի փոքրասիական ափին, որը բնակեղցած է իոնյան ցեղերի կողմից։ Բայց և այնպես, Հոմերոսական բարբառը ճշգրիտ տեղեկություններ չեն տալիս Հոմերոսի ցեղային պատկանելիության մասին, քանի որ այն հին հունարենում իոնական և էոլիական բարբառների խառնուրդն է։ Կա մի ենթադրություն, ըստ որի նրա բարբառը իրենից ներկայացնում է բանաստեղծական կոյնեի ձևերից մեկը, որը ձևավորվել է Հոմերոսի կյանքի ենթադրյալ ժամանակահատվածից առաջ։
 
Ավանդաբար Հոմերոսը նկարագրվում է որպես կույր մարդ։ Ամենայն հավանականությամբ, այս տեսակետը չի բխում իր կյանքի իսկական փաստերից, այլ իրենից ներկայացնում է անտիկ կենսագրության ժանրի վերականգնում<ref name=autogenerated1 />։ Այդ թվում նաև, «Հոմերոս» բառը ընթերցման այլ տարբերակով նշանակում է «չի տեսնում» ({{lang-grc2|ὁ μῆ ὁρῶν}})<ref name=rskd/>։ Քանի որ շատ հայտնի լեգենդար մարգարեներն ու երգիչները կույր են եղել (օրինակ՝ [[Թիրեսիաս]]ը), ըստ հին [[տրամաբանություն|տրամաբանության]], որը կապում է մարգարեական և բանաստեղծական շնորհքի հետ, Հոմերոսի կուրության մասին ենթադրությունը չափազանց պարզ էր: Բացի այդ, «Ոդիսականում» երգիչ Դեմոդոկոսը կույր է ծնվում<ref>Ոդիսակամ VIII, 63 сл.</ref>, որը նույնպես կարող է ընկալվել որպես [[Ինքնակենսագրություն|ինքնակենսագրական]]։
 
Հոմերոսի և [[Հեսիոդոս]]ի միջև բանաստեղծական մենամարտի մասին լեգենդ կա, որը նկարագրվել է «Հոմերոս և Հեսիոդոս մրցություն» աշխատության մեջ, որը ստեղծվել է մ․թ․ա 3-րդ դարըում, իսկ որոշ հետազոտողների կարծիքով էլ՝ ավելի շուտ<ref>Тронский И. М. История античной литературы М., 1983. С. 66.</ref>։ Բանաստեղծները հավանաբար հանդիպել են Էվբեյա կղզում՝ զոհված Ամֆիդեմայի պատվին կազմակերխված խաղերի ժամանակ։ Նրանք կարդում էին իրենց լավագույն բանաստեղծությունները։ Մրցույթում որպես դատավոր հանդես եկած Պանեդ կայսրը մրցույթի հաղթող ճանաչեց Հեսիոդոտոսին, քանի որ նա կոչ էր անում խաղաղության և հողագործության, այլ ոչ թե պատերազմի և ջարդի։ Միաժամանակ, հանդիսատեսի համակրանքը եղել է Հոմերոսիի կողմը:
 
Բացի «Իլլիականից» և «Ոդիսականից» Հոմերոսն ունի նաև այլ ստեղծոգործություններ, որոնցից են «Հոմերական օրհներգերը» (մ.թ.ա. VII-V դդ. Հոմերոսիի հետ միասին համարվում են հունական պոեզիայի ամենահին օրինակները), «Մարգարետ» երգիծական պոեմը և այլն<ref name=rskd>{{ВТ-РСКД|Homerus}}</ref>։
 
«Հոմերոս» բառի նշանակությունը (այն ծագել է մ․թ․ա 7-րդ դարում, Կալին Եփեսոսեցին անվանեց նրան «[[Ֆիվաիդա|Ֆիվաիդայի]]» հեղինակ) ցանկացել են պարզել դեռևս անտիկ շրջանում, որպես իմաստ առաջադրելով «պատանդ», «հաջորդող» ([[Արիստոտել]]) կամ «կույր»<ref name=rskd/><ref>P. Chantraine, ''Dictionnaire étymologique de la langue grecque,'' Klincksieck, Paris, 1968, vol. 2 (3-4) p. 797 ''ad loc.''</ref><ref>H.G. Liddell, R. Scott, ''A Greek-English Lexicon'', rev. ed. Sir Henry Stuart-Jones, Clarendon Press, Oxford, 1968 ''ad loc''.</ref><ref>Pseudo-Herodotus, ''Vita Homeri''1.3 in Thomas W. Allen, ''Homeri Opera'', Tomus V,(1912) 1946 p. 194. Cf. [[Lycophron]], ''Alexandra,'' l.422</ref> ([[Էֆորուս]]), «բայց այս բոլոր տարբերակները նույնքան անհավատալի են, որքան ժամանակակից առաջարկները` իրեն «գուսան» կամ «նվագակցող» նշանակել»<ref name=autogenerated1 /><ref>{{Книга:Боура С.М.: Героическая поэзия}}. С. 547</ref>։
 
== Հոմերոսյան հարցը ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Հոմերոս» էջից