«Եղնասիրտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 18.
}}
'''Եղնասիրտ''' ({{lang-lat|Annona reticulata}})՝ անոնազգի ցեղի փոքր տերևաթափ կամ կիսամշտադալար ծառ: Նա ավելի շատ ճանաչված է իր մրգերով, որը կոչում են, այսպես ասած, '''Կրեմե խնձորներ''': ▼
Այդ նույն անվամբ հայտնի են նաև մի քանի այլ տեսակների նույն ցեղից. '''A. cherimola''' և '''A. squamosa'':▼
==Անվանումը==▼
Սակայն Կրեմե խնձորից բացի Եղնասիրտը հայտնի է նաև ''Եզնասիրտ'', ''Ցանցավոր քնարենի''<ref name = "gdterm"> Voir définition donnée par le ''[http://www.oqlf.gouv.qc.ca/ressources/gdt.html Grand dictionnaire terminologique]'' de l’Office québécois de la langue française.</ref>, ''Ցլասիրտ'', ''Քրթի'', ''Քաղցրաքրթի'' անուններով: Մրգի բույրը քաղցր է և հաճելի, սակայն գրավչությամբ A. cherimola -ից ավելի պակաս է:▼
==Նկարագրությունը==▼
Եղնասիրտը փոքր տերևաթափ կամ կիսամշտադալար ծառ է, որը հասնում է 8 մետրից (26 ֆուտ) մինչև 10 մետր (33 ֆուտ) երկարությանը, բաց կամ անկանոն սաղարթի ծածկույթով▼
'''Ցողունը և տերևները''' ▼
Տերևները մազազուրկ են, հարթ, սուր ծայրով: Երկարությունը հասնում է 10 սմ (3,9 դյույմ) մինչև 20 սմ (7,9 դյույմ), լայնությունը ՝ 2 սմ (0,79 դյույմ) մինչև 7 սմ (2,8 դյույմ): ▼
'''Ծաղիկները'''▼
Դեղնականաչ ծաղիկները սովորաբար գտնվում են բույլերում, որոնց տրամագիծը 3-4 դյույմից հասնում է 3 սմ-ի (1,2 դյույմ): Բույլում երեք երկար արտաքին թերթեր են և երեք շատ փոքր ներքին թերթեր: ▼
'''Պտուղները'''▼
Եղնաստրի պտուղները բարդ կառուցվածային են, սրտաձև, կլորավուն, երկարավուն կամ անկանոն ձևերով: Չափսերը տատանվում են 7 սմ մինչև 12 սմ, կախված սորտից: ▼
Հասած պտուղը,կախված սորտից, դարչնագույն է կամ դեղնավուն, կարմիր փայլով և տարբեր աստիճանի ցանցանման գծերով: Պտուղը կարող է լինել հյութալի և շատ բուրավետ, բայց և այնպես պինդ և վանող համով: Քաղցրահամ է և հաճելի, նմանություն է տալիս «տնական» եփած կրեմի: Պտղի ներսում կա կրեմե մանրաթելային պտղամիս, սև-շագանակագույն կամ սև փայլուն սերմերով: ▼
'''Պտղատվություն'''▼
Ծառերի բերքատվությունը սկսվում է տնկելուց 3-4 տարի անց: Միջին հաշվով մի հատ ծառ տալիս է 50-100 պտուղ տարվա ընթացքով, որոնք հասունանում են հուլիսին<ref>[http://www.vietnam.com/listing/fruits-of-viet-nam-custard-apple-mang-cau.html Фрукты Вьетнама: кремовое яблоко]{{ref-en}}</ref>:▼
==Տարածվածությունը և բնական միջավայրը== ▼
Հնարավոր է , որ Եղնասիրտի հայրենիքն է [[Անտիլյան կղզիներ]]ը՝ [[Կարիբյան ավազան]]ը և Կենտրոնական [[Ամերիկա]]ն: Դեռևս հնադարյան ժամանակներում եզնասիրտը աճեցվել է Հարավային [[Մեքսիկա]]յում և Կենտրոնական [[Ամերիկա]]յում, այնուհետև տարածվել է հարավ, դեպի [[Պերու]] և [[Բրազիլիա]]: 17 դարում ծառը ներկրվել տրոպիկական [[Աֆրիկա]]: Ներկայումս եղնասիրտը պանտրոպիկական է և կարող է աճել 0 մետրից մինչև 1500 մետր բարձրության վրա Կենտրոնական [[Ամերիկա]]յի շրջաներում: ▼
Եղնասիրտը աճեցվում է բազմաթիվ տրոպիկական երկրներում, նաև վայրի տեսակով աճում է երկրագնդի տարբեր մասերում՝ [[Հարավարևելյան Ասիա]]յում<ref>[http://www.dreamvietnamtravel.com/newsdetail.asp?Grpid1=N1G060401121917&Grpid2=N1G061127231516&Id=485 Кремовое яболоко]{{ref-en}}</ref>, [[Թայվան]]ում, [[Հնդկաստան]]ում, [[Բանգլադեշ]]ում, [[Պակիստան]]ում, [[Ավստրալիա]]յում և [[Աֆրիկա]]յում: ▼
Աճեցվում է երկրագնդի տարբեր մասերում ընդգրկելով Հարավարևելյան Ասիան, [[Թայվան]]ը, [[Հնդկաստան]]ը, [[Ավստրալիա]]ն և Արևմտյան [[Աֆրիկա]]կան: ▼
;'''Հայրենիք'''▼
:'''Նեարկտիկա''':▼
::'''Կենտրոնական Մեքսիկան''': [[Վերակրուս]]▼
:'''Նեոտրոպիկներ''':▼
::'''Կենտրոնական Ամերիկա''': [[Բելից]], [[Չիապաս]], [[Կոստա Ռիկա]], [[Գվատեմալա]], [[Հոնդուրաս]], [[Նիկարագուա]], [[Պանամա]]▼
::'''Կարիբյան ավազանը''': [[Դոմինիկյան Հանրապետություն]], [[Գվադելուպա]], [[Հայիթի]], [[Մարտինիկա]], [[Պուերտո Ռիկո]], [[Տրինիդադ և Տոբագո]], [[Ճամայկա]], [[Կուբա]]▼
::'''Հարավային Ամերիկայի հյուսիսը''': [[Գայանա]], [[Վենեսուելա]]▼
::'''[[Բրազիլիա]]''': Ակրե, Ամազոնիա, [[Բահիա]], [[Մատու Գրոսու]], [[Մինաս Ժերայս]], [[Պարա]], [[Ռիու Գրանդի դու Սուլ]], [[Ռիո դե Ժանեյրո]], [[Սան Պաուլու]]▼
::'''Հարավային Ամերիկայի արևմուտքը''': [[Բոլիվիա]], [[Կոլումբիա]], [[Էկվադոր]], [[Սալվադոր]], [[Պարագվայ]]▼
{{Infobox
|bodystyle = border background:#F8F8FF; width:
|headerstyle = background:#F8F8FF;
|header1 = Սննդարար նյութերի աղյուսակ<small>
Տող 121 ⟶ 79՝
</table>
}}
▲'''Եղնասիրտ''' ({{lang-lat|Annona reticulata}})՝ անոնազգի ցեղի փոքր տերևաթափ կամ կիսամշտադալար ծառ: Նա ավելի շատ ճանաչված է իր մրգերով, որը կոչում են, այսպես ասած, '''Կրեմե խնձորներ''':
▲Այդ նույն անվամբ հայտնի են նաև մի քանի այլ տեսակների նույն ցեղից. '''A. cherimola''' և '''A. squamosa'':
▲==Անվանումը==
▲Սակայն Կրեմե խնձորից բացի Եղնասիրտը հայտնի է նաև ''Եզնասիրտ'', ''Ցանցավոր քնարենի''<ref name = "gdterm"> Voir définition donnée par le ''[http://www.oqlf.gouv.qc.ca/ressources/gdt.html Grand dictionnaire terminologique]'' de l’Office québécois de la langue française.</ref>, ''Ցլասիրտ'', ''Քրթի'', ''Քաղցրաքրթի'' անուններով: Մրգի բույրը քաղցր է և հաճելի, սակայն գրավչությամբ A. cherimola -ից ավելի պակաս է:
▲==Նկարագրությունը==
▲Եղնասիրտը փոքր տերևաթափ կամ կիսամշտադալար ծառ է, որը հասնում է 8 մետրից (26 ֆուտ) մինչև 10 մետր (33 ֆուտ) երկարությանը, բաց կամ անկանոն սաղարթի ծածկույթով
▲'''Ցողունը և տերևները'''
▲Տերևները մազազուրկ են, հարթ, սուր ծայրով: Երկարությունը հասնում է 10 սմ (3,9 դյույմ) մինչև 20 սմ (7,9 դյույմ), լայնությունը ՝ 2 սմ (0,79 դյույմ) մինչև 7 սմ (2,8 դյույմ):
▲'''Ծաղիկները'''
▲Դեղնականաչ ծաղիկները սովորաբար գտնվում են բույլերում, որոնց տրամագիծը 3-4 դյույմից հասնում է 3 սմ-ի (1,2 դյույմ): Բույլում երեք երկար արտաքին թերթեր են և երեք շատ փոքր ներքին թերթեր:
▲'''Պտուղները'''
▲Եղնաստրի պտուղները բարդ կառուցվածային են, սրտաձև, կլորավուն, երկարավուն կամ անկանոն ձևերով: Չափսերը տատանվում են 7 սմ մինչև 12 սմ, կախված սորտից:
▲Հասած պտուղը,կախված սորտից, դարչնագույն է կամ դեղնավուն, կարմիր փայլով և տարբեր աստիճանի ցանցանման գծերով: Պտուղը կարող է լինել հյութալի և շատ բուրավետ, բայց և այնպես պինդ և վանող համով: Քաղցրահամ է և հաճելի, նմանություն է տալիս «տնական» եփած կրեմի: Պտղի ներսում կա կրեմե մանրաթելային պտղամիս, սև-շագանակագույն կամ սև փայլուն սերմերով:
▲'''Պտղատվություն'''
▲Ծառերի բերքատվությունը սկսվում է տնկելուց 3-4 տարի անց: Միջին հաշվով մի հատ ծառ տալիս է 50-100 պտուղ տարվա ընթացքով, որոնք հասունանում են հուլիսին<ref>[http://www.vietnam.com/listing/fruits-of-viet-nam-custard-apple-mang-cau.html Фрукты Вьетнама: кремовое яблоко]{{ref-en}}</ref>:
▲==Տարածվածությունը և բնական միջավայրը==
▲Հնարավոր է , որ Եղնասիրտի հայրենիքն է [[Անտիլյան կղզիներ]]ը՝ [[Կարիբյան ավազան]]ը և Կենտրոնական [[Ամերիկա]]ն: Դեռևս հնադարյան ժամանակներում եզնասիրտը աճեցվել է Հարավային [[Մեքսիկա]]յում և Կենտրոնական [[Ամերիկա]]յում, այնուհետև տարածվել է հարավ, դեպի [[Պերու]] և [[Բրազիլիա]]: 17 դարում ծառը ներկրվել տրոպիկական [[Աֆրիկա]]: Ներկայումս եղնասիրտը պանտրոպիկական է և կարող է աճել 0 մետրից մինչև 1500 մետր բարձրության վրա Կենտրոնական [[Ամերիկա]]յի շրջաներում:
▲Եղնասիրտը աճեցվում է բազմաթիվ տրոպիկական երկրներում, նաև վայրի տեսակով աճում է երկրագնդի տարբեր մասերում՝ [[Հարավարևելյան Ասիա]]յում<ref>[http://www.dreamvietnamtravel.com/newsdetail.asp?Grpid1=N1G060401121917&Grpid2=N1G061127231516&Id=485 Кремовое яболоко]{{ref-en}}</ref>, [[Թայվան]]ում, [[Հնդկաստան]]ում, [[Բանգլադեշ]]ում, [[Պակիստան]]ում, [[Ավստրալիա]]յում և [[Աֆրիկա]]յում:
▲Աճեցվում է երկրագնդի տարբեր մասերում ընդգրկելով Հարավարևելյան Ասիան, [[Թայվան]]ը, [[Հնդկաստան]]ը, [[Ավստրալիա]]ն և Արևմտյան [[Աֆրիկա]]կան:
▲;'''Հայրենիք'''
▲:'''Նեարկտիկա''':
▲::'''Կենտրոնական Մեքսիկան''': [[Վերակրուս]]
▲:'''Նեոտրոպիկներ''':
▲::'''Կենտրոնական Ամերիկա''': [[Բելից]], [[Չիապաս]], [[Կոստա Ռիկա]], [[Գվատեմալա]], [[Հոնդուրաս]], [[Նիկարագուա]], [[Պանամա]]
▲::'''Կարիբյան ավազանը''': [[Դոմինիկյան Հանրապետություն]], [[Գվադելուպա]], [[Հայիթի]], [[Մարտինիկա]], [[Պուերտո Ռիկո]], [[Տրինիդադ և Տոբագո]], [[Ճամայկա]], [[Կուբա]]
▲::'''Հարավային Ամերիկայի հյուսիսը''': [[Գայանա]], [[Վենեսուելա]]
▲::'''[[Բրազիլիա]]''': Ակրե, Ամազոնիա, [[Բահիա]], [[Մատու Գրոսու]], [[Մինաս Ժերայս]], [[Պարա]], [[Ռիու Գրանդի դու Սուլ]], [[Ռիո դե Ժանեյրո]], [[Սան Պաուլու]]
▲::'''Հարավային Ամերիկայի արևմուտքը''': [[Բոլիվիա]], [[Կոլումբիա]], [[Էկվադոր]], [[Սալվադոր]], [[Պարագվայ]]
==Ծանոթագրություններ==
| |||