«Ֆրիդրիխ ֆոն Բեկ Ռժիկովսկի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Ռազմական գործիչ
'''Ֆրիդրիխ ֆոն Բեկ Ռժիկովսկի''' ({{lang-de|Friedrich von Beck-Rzikowsky}}, [[մարտի 21]], [[1830]]թ., [[Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու]], [[Բադենի Մեծ դքսություն]] - [[փետրվարի 9]], [[1920]]թ., [[Վիեննա]], [[Ավստրիայի Առաջին Հանրապետություն]]), [[АԱվստրո-Հունգարական կայսրություն|ավստրո-հունգարական]] պետական գործիչ և զորահրամանատար, [[Ավստրո-Հունգարիայի զինված ուժեր]]ի գլխավոր շտաբի պետ (1881-1906 թթ.), կոմս:
| անուն = Ֆրիդրիխ ֆոն Բեկ Ռժիկովսկի
| բնօրինակ անուն = {{lang-de|Friedrich von Beck-Rzikowsky}}
| ծածկանուն = «Փոխկայսր»
| Պատկեր = Beck Rzikowsky Friedrich GO 1830 1920.jpg
| պատկերի չափ = 280px
| նկարագրում =
| կյանքի տևողություն = [[Մարտի 21]], [[1830]]թ. - [[փետրվարի 9]], [[1920]]թ.
| ծննդավայր = [[Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու]], [[Բադենի Մեծ դքսություն]]
| մահվան վայր = [[Վիեննա]], [[Ավստրիայի Առաջին Հանրապետություն]]
| քաղաքացիություն = {{Դրոշավորում|Ավստրիական կայսրություն}}, <br> {{Դրոշավորում|Ավստրո-Հունգարիա}}
| զորատեսակ =
| ծառայության տարիներ = 1846—1906
| կոչում = Գեներալ-գնդապետ
| զորամաս =
| հրամանատար էր =
| պաշտոն =
| մարտեր =
| պարգևներ =
| պաշտոնաթող =
| Վիքիպահեստ = Friedrich von Beck-Rzikowsky
}}
'''Ֆրիդրիխ ֆոն Բեկ Ռժիկովսկի''' ({{lang-de|Friedrich von Beck-Rzikowsky}}, [[մարտի 21]], [[1830]]թ., [[Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու]], [[Բադենի Մեծ դքսություն]] - [[փետրվարի 9]], [[1920]]թ., [[Վիեննա]], [[Ավստրիայի Առաջին Հանրապետություն]]), [[АԱվստրոԱվստրո-Հունգարական կայսրություն|ավստրո-հունգարական]] պետական գործիչ և զորահրամանատար, [[Ավստրո-Հունգարիայի զինված ուժեր]]ի գլխավոր շտաբի պետ (1881-1906 թթ.), կոմս<ref name="Hellmuth Rößler">Hellmuth Rößler. Beck-Rzikowsky, Friedrich Graf von. // Neue Deutsche Biographie (NDB). — Bd. 1. — B.: Duncker & Humblot, 1953.{{ref-de}}</ref><ref name="Beck-Rzikowsky">Beck-Rzikowsky Friedrich Graf. // Österreichisches Biographisches Lexikon 1815—1950 (ÖBL). — Bd. 1. — W.: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1957.{{ref-de}}</ref><ref name="Friedrich Graf von">Hellmuth Rößler. Beck-Rzikowsky, Friedrich Graf von. // Neue Deutsche Biographie (NDB). — Bd. 1. — B.: Duncker & Humblot, 1953.{{ref-de}}</ref><ref name="Peter Frank-Döfering">Peter Frank-Döfering (Hrsg.): Adelslexikon des Österreichischen Kaisertums 1804—1918. — 1989.{{ref-de}}</ref><ref>E. Glaise-Horstenau, Franz Josephs Weggefährte, 1930.{{ref-de}}</ref>:
 
== Կյանքն ու գործունեությունը ==
 
Ֆրիդրիխ ֆոն Բեկը ծնվել է բժշկագիտության պրոֆեսոր, Ֆրայբուրգի համալսարանի պրոռեկտոր Կարլ Յոզեֆ Բեկի ({{lang-de|Karl Joseph Beck}}, 1794-1838 22.) ընտանիքում: Իր ավագ եղբայրներից մեկը ռազմական բժիշկ Բերնհարդ Օկտավ Բեկն էր ({{lang-de|Bernhard von Beck}}, 1821-1894, 1884 թվականից՝ ֆոն Բեկ): 1846 թվականին Ֆրիդրիխ Բեկը անցավ զինվորական ծառայության: Սլզբում լեյտենանտի, այնուհետև ցամաքային զորքերի և ականազերծման զորքերի օբերլեյտենանտի կոչումով ծառայում էր Կենտրոնական շտաբում: 1848-1849 թվականներին մասնակցել է [[Հունգարական հեղափոխություն (1848-1849)|Հունգարիայում]] և [[Իտալական հեղափոխություն (1848-1849)|Իտալիայում]] հեղափոխական ճնշմանը, այդ թվում՝ [[Բրեշիա]]յի գրոհին<ref name="Hellmuth Rößler"/><ref name="Beck-Rzikowsky"/><ref name="Friedrich Graf von"/><ref name="Friedrich">[https://austria-forum.org/af/AEIOU/Beck-Rzikowsky%2C_Friedrich Beck-Rzikowsky, Friedrich.]{{ref-de}}</ref>:
 
Ռազմական ուսումնարանը ավարտելուց հետո 1854 թվականին դառնում է Կենտրոնական շտաբի կապիտան: 1859 թվականին [[Իտալա-ֆրանս-ավստրիական պատերազմ (1859)|Իտալա-ֆրանս-ավստրիական պատերազմի]] ժամանակ կայազորի շտաբի պետ էր: Աչքի էր ընկել [[Կանդիա Կանավեզե|Կանդիիայի]] մոտ տեղի ունեցած մարտերում և [[Մաջենտա (քաղաք)|Մաջենտա]]յի ճակատամարտում: Ծանր վիրավորվում է և ցուցաբերած քաջության համար պարգևատրվում Երկաթե թագի III աստիճանի ռազմական շքանշան<ref name="Hellmuth Rößler"/><ref name="Beck-Rzikowsky"/><ref name="Friedrich Graf von"/><ref name="Friedrich"/>:
 
1861 թվականին ֆոն Բեկին շնորհվում է ասպետի կոչում: Նույն թվականին ստացել է մայորի կոչում, իսկ 1862 թվականին դառնում գեներալ-ֆելդմարշալ բարոն Հենրիխ ֆոն Գեսայի ֆլիգել-ադյուտանտը: 1865 թվականից դառնում է փոխգնդապետ կայսեր գեներալ ադյուտանտ [[Ֆրանց Յոզեֆ I|Ֆրանց Յոզեֆի]] մոտ: 1867 թվականին ստացավ գնդապետի կոչում<ref name="Hellmuth Rößler"/><ref name="Beck-Rzikowsky"/><ref name="Friedrich Graf von"/><ref name="Peter Frank-Döfering"/><ref name="Friedrich"/>:
 
1866 թվականին Ավստրո-պրուսա-իտալական պատերազմի ժամանակ ուղարկվում էէ գործող բանակ, կատարում կայսեր հատուկ հանձնարարությունները<ref name="Beck-Rzikowsky"/><ref name="Peter Frank-Döfering"/><ref name="Friedrich"/>:
 
1867 թվականին գլխավորում էէրէր կայսեր ռազմական գրասենյակը: 1874 թվականին դարձավ գեներալ-ադյուտանտ և միաժամանակ գաղտնի խորհրդի անդամ: 1878 թվականին կայսրը Բեկին պարգևատրեց ֆելդմարշալ-լեյտենանտի կոչումով և գաղտնի առաջադրանքով նրան ուղարկեց հենց նոր օկուպացված Բոսնիա: Չնայած կարճ ժամանակ՝ Բեկին շնորհվում է [[բարոն]]ի աստիճանակարգ<ref name="Hellmuth Rößler"/><ref name="Beck-Rzikowsky"/><ref name="Friedrich Graf von"/><ref name="Peter Frank-Döfering"/><ref name="Friedrich"/>:
 
1881 թվականին ֆոն Բեկը նշանակվեց Կենտրոնական շտաբի պետ: 1882 թվականից միաժամանակ համարվում էր 47-րդ ցամաքային գնդի շեֆ: 1888 թվականին նշանակվում է Ցիսլեյտանիայի ազգային ժողովի պարոնների Պալատի անդամ: 1893 թվականին պարգևատրվում է [[Պրուսիայի թագավորություն|պրուսական]] Սև արծվի շքանշանով<ref name="Hellmuth Rößler"/><ref name="Peter Frank-Döfering"/><ref name="Friedrich"/>:
 
Բեկը զբաղեցնում է բանակի գլխավոր շտաբի պետի պաշտոնը 25 տարի անընդմեջ, բացառիկ դեր ունենալով ավստրո-հունգարական բանակի զարգացման գործում: Նրա նախաձեռնությամբ ստեղծվել է Միջին Եվրոպայի կենտրոնական քարտեզը, որը կատարվել 1:200.000 մասշտաբով: Նրա օժանդակությամբ բանակային աշխարհագրական ինստիտուտը ներդրել է ֆոտոգրամմետրիան որպես հիմնական մեթոդ տեղագրական քարտեզների ստեղծման համար<ref name="Beck-Rzikowsky"/><ref name="Peter Frank-Döfering"/><ref name="Friedrich"/>:
 
Իրեն դրսևորել է որպես հանգիստ և զգույշ քաղաքագետ, ռազմական հարցերում հավասարակշռվում էր առաջադեմ լիբերալ հոսանքների և ռեակցիոն ճամբարների միջև, որոնք խմբավորված էին ֆելդմարշալ էրցհերցոգ Ալբրեխտի շուրջ: Նրա ղեկավարության ներքո Կենտրոնական շտաբում է կենտրոնացվում զինված ուժերի ղեկավարումը, որտեղ կայսերական բանակի դերը հասնում էր իր նոմինալին: Ոչ պաշտոնապես Բեկին անվանում էին «փոխկայսր»<ref name="Beck-Rzikowsky"/><ref name="Peter Frank-Döfering"/>:
 
1905-1906 թվականների Հունգարական ճգնաժամի ժամանակ Բեկի ղեկավարությամբ մշակվեց «Պլամ U»-ն, որը նախատեսում էր Տրանսլեյտանիայի ընդդիմադիր շարժման ուժային ճնշում<ref name="Peter Frank-Döfering"/><ref>István Deák: Beyond nationalism. A social and political history of the Habsburg officer corps, 1848–1918. Oxford University Press, New York 1990, ISBN 0-19-504505-X, S. 70.{{ref-de}}</ref>:
 
1906 թվականին 76-ամյա կայսրը, գահաժառանգ [[Ֆրանց Ֆերդինանդ]]ի, որին հանձնարարել էր զինված ուժերի արդիականացումը, պնդմամբ կենտրոնական շտաբի պետի պաշտոնից ազատեց ֆոն Բեկին: Նույն թվականին թոշակի ուղարկեց նաև կայսերական ռազմական նախարար Հենրիխ ֆոն Պիտրեյխին: Կենտրոնական շտաբի նոր պետ նշանակվեց 54-ամյա ֆելդմարշալ-լեյտենանտ Կոնրադ ֆոն Գյոտցենդորֆը<ref name="Hellmuth Rößler"/><ref name="Friedrich Graf von"/><ref name="Peter Frank-Döfering"/>:
 
Ի նշան բազմամյա ծառայությունների գնահատման՝ Բեկ Ռիժկովսկին ստացավ կոմս տիտղոս և ստացավ կայսեր անձնական պահակախմբի կապիտանի պատվավոր կոչում: 1916 թվականին նա արժանացավ 1915 թվականից գործող գեներալ-գնդապետի կոչման<ref name="Hellmuth Rößler"/><ref name="Beck-Rzikowsky"/><ref name="Peter Frank-Döfering"/>:
 
== Անձնական կյանք ==
1816 թվականին Ֆրիդրիխ ֆոն Բեկը ամուսնացել է Աննա Մարիա Ռիկովսկի ֆոն Դոբրժիչի հետ: 1913 թվականին կայսեր հանձնարարությամբ նրա ազգը միացվեց տղամարդկանց գծով մարած նրա կնոջ ազգին: Նրանց որդին՝ կոմս Ֆրիդրիխ ֆոն Բեկը, նույնպես անցել է զինվորական գործունեության: Եղել է Կենտրոնական շտաբի գնդապետ<ref name="Hellmuth Rößler"/><ref name="Friedrich Graf von"/>:
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
{{ՎՊԵ|Eintrag zu Friedrich von Beck-Rzikowsky im Austria-Forum}}