«Էնդոսկոպիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «'''Էնդոսկոպիա''', որոշ ներքին օրգանների ուսումնասիրման մեթոդ, որը կատարվում է էնդոսկոպի միջոցով։ Է...»:
(Տարբերություն չկա)

09:15, 4 Նոյեմբերի 2017-ի տարբերակ

Էնդոսկոպիա, որոշ ներքին օրգանների ուսումնասիրման մեթոդ, որը կատարվում է էնդոսկոպի միջոցով։ Էնդոսկոպիայի ժամանակ էնդոսկոպը բնական ճանապարհով տեղադրվում է խոռոչի մեջ, օրինակ, բերանի և կերակրափողի միջոցով գնում են դեպի ստամոքս, կոկորդի միջոցով՝ դեպի թոքեր և բրոնխներ, միզուկի միջոցով՝ դեպի միզապարկ, ինչպես նաև սրսկման և վիրահատման ճանապարհներով (լապարասկոպիա և այլն)։

Էնդոսկոպիային պատմությունը

Էնդոսկոպիան իր զարգացման ընթացքում անցել է մի քանի փուլ, որոնք բնութագրվում են օպտիկական գործիքների բարելավմամբ, ախտորոշման և բուժման նոր մեթոդների առաջացմամբ:

Մինչև որոշակի ժամանակահատված, ներքին օրգանների զննումն առանց վիրահատական միջամտության անհնար էր։ Բժիշկներին հասանելի էին բժշկական այնպիսի մեթոդներ ինչպիսիք էին՝ շոշափումը, աուսկուլտացիան, պերկուսիան։

Էնդոսկոպիայի օգտագործման առաջին փորձերը կատարվել են 18-րդ դարի վերջում, սակայն դրանք վտանգավոր և անիրատեսական փորձեր էին: Միայն 1806 թվականին, Ֆիլիպ Բոզինին (Ph.Bozzini), որ այժմ համարվում է էնդոսկոպի գյուտարարը, մշակել է ուղեղի և արգանդի խոռոչի ուսումնասիրման սարք: Սարքն իրենից ներկայացնում է կոշտ խողովակ՝ ոսպնյակների և հայելիների համակարգով, իսկ լույսի աղբյուրը մոմն էր: Այս սարքը երբևէ չի օգտագործվել մարդկային ուսումնասիրությունների համար, քանի որ հեղինակը պատժվել է Վիեննայի բժշկական ֆակուլտետի կողմից «հետաքրքրասիրության համար»:

Հետագայում էնդոսկոպներում մոմը փոխարինվեց սպիրտայրոցով, և կոշտ խողովակի փոխարեն ներկայացվեց ճկուն խողովակ: Սակայն, հիմնական բարդությունները եղել են այրվածքներ, որոնցից բժիշկները մասամբ ազատվել են մանր էլեկտրոլամպերի հայտնաբերումից հետո, որոնք ամրացվեցին խոռոչի մեջ ներմուծվող սարքի ծայրին:

Բաց միջավայրում, որոնք բնական կապ չունեն արտաքին միջավայրի հետ, սարքը տեղադրվում է բացվածքի միջոցով (որովայնի կամ կրծքավանդակի պատին բացվածք[1]): Այնուամենայնիվ, մինչև օպտիկամանրաթելային համակարգերի հայտնվելուց առաջ, էնդոսկոպիկ ախտորոշումը լայն տարածում չուներ։

Էնդոսկոպիայի հնարավորությունները զգալիորեն ընդլայնվել են 20-րդ դարի երկրորդ կեսից ապակե օպտիկամանրաթելային մանրաթելերի առաջացման և դրանց հիման վրա օպտիկամանրաթելային գործիքների առաջացման հետևանքով։ Գրեթե բոլոր օրգանները հասանելի դարձան զննության, ուսումնասիրված օրգանների լուսավորությունը բարձրացավ, օգտագործվեց լուսանկարչության և նկարահանման պայմաններ (էնդոլուսանկարչություն և էնդոսկինեմատոգրաֆիա), և հնարավորություն ստեղծվեց սև և սպիտակ, կամ գունավոր պատկերներ ձայնագրել վիդեո ձայնագրիչի վրա (ստանդարտ լուսա և կինոխցիկների հարմարեցված տարբերակները):

Էնդոսկոպիկ հետազոտության արդյունքների փաստաթղթավորումը օգնում է օբյեկտիվորեն ուսումնասիրել օրգանում տեղի ունեցող պաթոլոգիական պրոցեսների դինամիկան:

Էնդոսկոպիկ միջոցների օգտագործումը բժշկության մեջ

Ներկայումս էնդոսկոպիկ հետազոտական մեթոդները օգտագործվում են ինչպես ախտորոշման, այնպես էլ տարբեր հիվանդությունների բուժման համար: Ժամանակակից էնդոսկոպիան հատուկ դեր է խաղում բազմաթիվ հիվանդությունների վաղ փուլերի ճանաչման գործում, մասնավորապես` տարբեր օրգանների (ստամոքսի, միզապարկի, թոքերի) օնկոլոգիական հիվանդություններ (քաղցկեղ):

Հաճախ էնդոսկոպիան համակցվում է տեսողության հետ (տեսողության ղեկավարության տակ) բիոպսիա, թերապևտիկ միջոցներ (դեղորայք), հնչեղություն:

Էնդոսկոպիայի տեսակները

  • Նազոֆարինգոսկոպիա - բերանի խոռոչի, քթի, կոկորդի զննում
  • Բրոնխոսկոպիա - բրոնխների զննում
  • Հիստերոսկոպիան - արգանդի խոռոչի զննում
  • Կոլոնոսկոպիա - հաստ աղիքի լորձաթաղանթ
  • Կոլպոսկոպիա - մուտք դեպի հեշտոց և հեշտոցի պատեր
  • Լապարոսկոպիա - որովայնի խոռոչ
  • Օտոսկոպիա - արտաքին լսողական անցք և թմբկաթաղանթ
  • Ռեկտոռոմանոսկոպիա - ուղիղ աղիք

Էնդոսկոպիկ վիրաբուժություն

Էնդոսկոպիկ սարքավորումների զարգացման եւ մանրադիտակային գործիքների ստեղծման առաջընթացը հանգեցրեց նոր վիրաբուժական տեխնիկայի՝ էնդոսկոպիկ վիրաբուժության առաջացմանը: Ներկառուցված օրգաններում կամ որովայնի խոռոչում նման գործողության ժամանակ հատուկ մանիպուլյատոր գործիքներ են իրականացվում էնդոսկոպի և ճկուն ֆիբրոապարատների միջոցով, որը վերահսկվում է վիրաբույժի կողմից, դիտարկելով մոնիտորի վրա կատարված աշխատանքը:

Ծանոթագրություններ

  1. Островский В. М., (1890–1907). «Эндоскопия». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)