«Մասնակից:ChrisGinosyan/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary Պիտակ՝ 2017 source edit |
No edit summary Պիտակ՝ 2017 source edit |
||
Տող 4.
«Նորմատիվ տեսություն» տերմինն առաջին անգամ օգտագործվեկ է ԱՄՆ-ում [[Սառը պատերազմ]]-ի թեժ տարիներին։ Հաճախ այն անվանում են նաև «զանգվածային հաղորդակցության արևելյան տեսություն»։ե
Նորմատիվ տեսություններն իրենց կատարյալ ձևով այսպիսին են՝ մեդիամակարգը պետք է ղեկավարվի և օգտագործվի հանրապետության, կառավարության, քաղաքական լիդերների և հասարակության կողմից։ Տվյալ տեսությունները նման չեն մյուսներին, քանի որ դրանք «հիմնված չեն էմպիրիկական հետազոտությունների վրա», այլ այն բանի, թե ինչպես պետք է վարվի մեդիան իդեալական դրություններում։ Նորմատիվ տեսություններն ավելի շատ ուսումնասիրում են մամուլի կառավարության փոխհարաբերությունները, քան մամուլի և հասարակության։ Նրանք կենտրոնացած են այն բանի վրա, թե ով է ղեկավարում մեդիան, ինչպես նաև ով է այն ղեկավարում երկրում։ «Զանգվածային լրատվամիջոցների տեսությունների առաջին համեմատական նկարագրության փորձը կատարեցին Զիբերթը, Փեթերսոնն ու Շրամմն իրենց «Մամուլի չորս տեսություններ» աշխատությունում, որը լույս է տեսել 1956 թվականին<ref name=autogenerated3 />»։ Մի փոքրիկ գիրք է հրատարակվել Իլինոյիսիս համալսարանում և վերահրատարակվել շատ անգամներ (ավելի քան 80 000 օրինակ)։ Բացի այդ, կարծում են, որ «Մամուլի չորս տեսություններ» աշխատությունը ամենաշատ լեզուներով թարգմանված գիրքն է ժուռնալիստիկայի և Զանգվածային հաղորդակցության դաշտում։ Աշխատանքը մի քանի տասնամյակ շարունակ հսկայական հաջողություն ունեցավ, քանի օր լրացնում էր գիտնականների և ժուռնալիստիկայի ոլորտում մասնագետների պառակտվածությունը։ ԶԼՄ-ների զարգացման հետ մեկտեղ պետք եկավ «հասարակությունում հստակ ձևավորել զանգվածային լրատվամիջոցների դերերն ու նպատակները, այդ թվում նաև դրա կապը քաղաքականության հետ։ Սակայն այդ ժամանակաշրջանում տվյալ ոլորտում գոյություն ունեին շատ քիչ աշխատանքներ, այդ պատճառով նույնիսկ այդ քանակի շարադրությունները կարող էին մեծ դեր ունենալ և դառնալ դասական»<ref>{{Cite web|url=http://www.uta.fi/cmt/en/contact/staff/kaarlenordenstreng/publications/beyond%20the%20four%20theories%20of%20the%20press%20skannaus.pdf|title=Beyond the four theories of the press|author=Kaarle Nordenstreng|work=|date=1997|publisher=Uitgevejj, Tiensestraat,}}</ref>։ Համաձայն վերնագրի, գրքում ուսումնասիրվում են չորս տեսություններ՝ [[Ավտորիտարիզմ|ավտորիտար]],
== Տեսություններ==
=== Ավտորիտար ===
Զանգվածային հաղորդակցության բոլոր ձևերը գտնվում են կառավարական էլիտայի կամ ազդեցիկ բյորոկրատների ղեկավարության ներքո։ «Նրանց անհրաժեշտ է ղեկավարել [[Զանգվածային լրատվության միջոցներ|ԶԼՄ]]-ները, որպեսզի մարդկանց պաշտպանեն մարդկանց զանգվածային հաղորդակցության որևէ ձևի՝ ինֆորմացիայի կամ նորության կողմից ստացվող ազգային սպառնալիքներից»<ref>{{Cite web|url=http://communicationtheory.org/authoritarian-theory/|title=Authoritarian theory|author=|work=Communication theory|date=|publisher=}}</ref>։ Ավտորիտար համակարգում մամուլը համարվում է երկրում ղեկավարի ազդեցության մեծացման կամ փոքրացման գործիք։ Իշխանություններն ունեն յուրաքանչյուր լրատվամիջոցի վրա ազդելու իրավունք, որը դրսևորվում է [[հարկ]]երի օգտագործմամբ, տնտեսական պատժամիջոցների, լրագրողներին վարքագծի կանոններին ենթարկվել ստիպելով։ Թերթերի և այլ ԶԼՄ-ների հրատարակությունները կատարվում են արտոնագրերի հիման վրա և հատուկ թույլտվության և [[Գրաքննություն|գրաքննությամբ]]։
=== Լիբերալ ===
Մամուլի լիբերալ տեսություները հիմնված է լիբերալիզմի փիլիսոփայության վրա, որն առաջինն ընդունվել է Անգլիայում, այնուհետև ԱՄՆ-ում<ref>{{Cite web|url=http://www.unesco.kz/massmedia/pages/3_4.htm|title=Модели развития СМИ|author=Жанна Сейтгианова|work=|date=2001-2002|publisher=}}</ref>։ Այդ տեսության համաձայն ԶԼՄ-ների բոլոր միջոցները պետք է լինեն անձնական սեփականություններ և մրցեն միմյանց հետ ազատ շուկայում<ref name=autogenerated2>{{Cite web|url=http://lawtoday.ru/razdel/biblo/info-prav/092.php|title=Опыт регулирования информационных отношений|author=|work=Закон сегодня|date=|publisher=}}</ref>։ Այս տեսությունում մարդին ռացիոնալ են և նրանց ռացիոնալ մտքերը օգնում են հասկանալ ինչն է լավ, և ինչը՝ վատ։ Լիբերալ տեսությունը ավտորիտար համակարգի կատարյալ հակառակ տարբերակն է։ Այդպիսով, որքան քիչ է իշխանությունը մասնակցում ԶԼՄ-ների գործունեության մեջ, այնքան լավ է։ Սակայն տվյալ տեսությունը կրում է մի քանի սահմանափակումներ, ինչպիսիք են անձի հեղինակության պաշտպանությունը, ոչ հարիր նյութերի տարածումը<ref name=autogenerated2 />։
| |||