«Մեն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Մեն''' ([[անգլերեն]]՝ {{Աուդիո|En-us-Maine.ogg|Maine}}), նահանգ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի հյուսիս-արևելյանհյուսիսարևելյան մասում։ Բնակաչությունը կազմում է 1 328 188 մարդ ([[2011]] թվականի տվյալներով 41-րդ տեղում է [[ԱՄՆ]]-ում): Վարչական կենտրոնը [[Օգաստա (Մեն)|Օգաստա]] քաղաքն է, ամենամեծ քաղաքը [[Փորթլենդ (Մեն)|Փորթլենդն]] է:

Այս տարածաշրջանի տեղաբնիկները հնդկացիներն են, ովքեր խոսում են ալգոներեն լեզվով: Առաջին եվրոպացիները Մենում եղել են ֆրանսիացիները՝ 1604 թվականին Սուրբ խաչ կղզու վրա (Saint-Croix):

[[1620]]-ական թվականին Մեն նահանգի սահմանի երկայնքով հիմնադրվել էին մի շարք անգլիական բնակավայրեր, սակայն տեղանքը ուներ խիստ կլիմա: Տարածաշրջանում տեղաբնիկների միջև հակամարտությունների պատճառով նրանք բնաջնջվել են այդ տարիների ընթացքում: XVIII դարի սկզբին Մենում պահպանվել են բրիտանական բնակավայրերի միայն մի մասը:

Ամերիկյան և բրիտանական պատերազմներիի ժամանակ նրանք կռվել են նաև Մեն նահանգի տարածքում: [[1820]] թվականին Մենը եղել է [[Մասսաչուսեթս]] նահանգի մի մասը: [[1820]] թվականի մարտի 15-ին [[Միսսուրի]] գետի փոխզիջման հետևանքով՝ Մենը առանձնանլով դարձել է ԱՄՆ-ի 23-րդ նահանգը:

Եվրոպացիների տարածումը Մենում եղել է [[1607]] թվականին՝ Պլիմուտի ընկերության հսկողության տակ: [[1622]] թվականի հողային կարգավորումից հետո ստեղծվեց Մեն նահանգը: Անկախության պատերազմի ընթացքում, 1812 թվականին Մենը գտնվում էր բրիտանացիների հսկողության տակ: Մենը որպես առանձին նահանգ գոյություն է ունեցել [[1820]] թվականին, մինչ այդ եղել է Մասաչուսեթս նահանգի մի մաս:

Նահանգի մակերեսը կազմում է 91 646 կմ², վարչական կենտրոնը [[Օգաստա (Մեն)|Օգաստա]] քաղաքն է, ամենամեծ քաղաքը Փորթլենդն է: Տարածքի մեծ մասը զբաղեցնում են [[Ապալաչներ]]<nowiki/>ը (1606 մ բարձրությամբ— Քաթադին լեռը): Կլիման խոնավ բարեխառն է: Հունվար ամսին միջին ջերմաստիճանը կազմում է մոտ 5 &nbsp;°C, իսկ հուլիսին `15-18 &nbsp;°C: Տարեկան տեղումների քանակը կազմում է 1000 մմ: Արագընթաց գետերում և լճերում կան հիդրոէլեկտրակայններ (1973 թվականի տվյալներով հզորությունը կազմում է ավելի քան 1,5 գիգավատ): Նահանգի կարևորագույն ոլորտը գյուղատնտեսությունն է: Ֆերմերային տնտեսությունները հիմնականում փոքր են, զբաղեցնում է Մեն նահանգի տարածքի 18%-ը: Գյուղատնտեսության 65%-ը ստացվում է անասնապահությունից (1971): Խոշոր եղջերավոր անասունների գլխաքանակն (1972) կազմել է 142 հազար, այդ թվում 66 հազարը կաթնատու կովեր են: Կարտոֆիլի արտադրությամբ Մենը ԱՄՆ-ում առաջին տեղում է (աճեցման հիմնական վայրը Արուստուկ գետի հովիտն է): Զարգացել է կաշվե կոշկեղենի, տեքստիլի և կարի արդյունաբերությունը: Զարգանում է նաև նավաշինությունը: Ափամերձ հատվածում զարգացած է նաև ձկնորսությունը և պահածոյացված ձկների արտադրությունը: Արտադրական արդյունաբերությունը ուներ 103 հազար աշխատող (1971):

Անտառները զբաղեցնում են Մեն նահանգի 84 %-ը։ Այս ցուցանիշը չունի հավասարը ԱՄՆ մյուս նահանգների հետ համեմատած: Ամենատարածված ծառերն են` փշատերև ծառերը, կարմիր և սպիտակ եղևնին, մայրի, մոլեխինդին և սպիտակ սոճին: Հյուսիսային և հյուսիսարևելյան մասում աճում են [[Եղևնի|եղևնիներըեղևնի]]ները և մայրին, իսկ հարավ արևմտյան մասում աճում է սպիտակ սոճի: Սաղարթախիտ ծառերից առավել տարածված է [[Հաճարենի|հաճարենինհաճարենի]]ն, սպիտակ և դեղին կեչին, շաքարե և դեղին թխկի, բարդի, սպիտակ կաղնի, սև [[ուռենի]], սև ու սպիտակ հացենի և ամերիկյան կնձնի: Ծաղիկների ու թփերի մեծ մասը աճում է նահնգին բնորոշ հյուսիսային ջերմային գոտում:

Անտառային նահանգում ապրում են` եղջերու, սև արջ, [[լուսան]], [[կուղբ]], [[ջրասամույր]], ջրաքիս, [[կզաքիս]], [[աքիս]], [[Աղվեսներ|կարմիր աղվես]], մոխրագույն և սպիտակ [[նապաստակ]], կարմիր եւ մոխրագույն [[Սկյուռներ|սկյուռ]], շերտասկյուռ, և մացառախոզ: Նահանգի լճերում և գետերում ապրում են սովորական պերկես, կարմրախայտ, գայլաձուկ և սաղմոն: Ափամերձ ջրերում ապրում են `փոկեր և ծովային խոզեր, ինչպես նաև բազմաթիվ ձկներ, որոնք բնորոշ են Հյուսիսային Ատլանտիկային:

Նահանգը նաև բնակավայր է բազմաթիվ թռչունների համար, ինչպիսիք են` ճայերը, փափկասուն բադերը, կանադական սագերը:

[[պատկերՊատկեր:Maine population map.png|220px|rightաջից|thumbմինի|Բնակչության խտություն]]

Ըստ [[2015]] թվականի հուլիսի 1-ի ԱՄՆ բնակչության մարդահամարի բյուրոյի տվյալների, Մենի բնակչությունը կազմել է 1 329 328 մարդ, իսկ բնական աճը 2010 թվականի համեմատ աճել է 0,07 %-ով <ref>[https://www.census.gov/popest/data/state/totals/2015/tables/NST-EST2015-01.csv Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2015]</ref>: Բնակչության խտությունը կազմում է 16,6 մարդ՝ մեկ կիլոմետր քառակուսու վրա: Բնակչության ամենացածր խտությունը նահանգի արևելյան մասում է Միսսիսիպիում: Համաձայն 2010 թվականի մարդահամարի տվյալների, ռասայական կազմի մեջ մտնում են` սպիտակամորթներ (94,4 %), աֆրոամերիկացիներ (1,1 %), տեղաբնիկներ (0,6 %), ասիացիներ (1 %), այլ ռասայի ներկայացուցիչներ (0,1 %) <ref>[https://www2.census.gov/geo/maps/dc10_thematic/2010_Profile/2010_Profile_Map_Maine.pdf 2010 Census: Maine Profile]</ref>: Բնակչության 1,3 %-ը լատինոամերիկացիներ են: Սպիտակամորթների հիմնական մասը կազմում են անգլիացիները (30,6 %), ֆրանսիացիները (25 %), իռլանդացիները (18,3 %), գերմանացիները (8,3 %), իտալացիները (5,8 %), շոտլանդացիները (4,8 %):

[[2000]] թվականի տվյալներով բնակչության 92,25 %-ը խոսում է անգլերեն: Բնակչության 5,28 %-ը խոսում է ֆրանսերեն <ref>[https://apps.mla.org/map_data_results?state_id=23&mode=state_tops MLA Language Map Data Center]</ref>: Մեն նահանգում չկա պաշտոնական լեզու, բայց առավել տարածված է անգլերենը <ref> [https://www.worldtravelguide.net/guides/north-america/united-states-of-america/maine/history-language-culture/ Maine History, Language and Culture]</ref>: