«Սիրանույշ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հանդես է եկել Պոլսի, Թիֆլիսի, Բաքվի դերասանական խմբերի հետ, խաղացել շուրջ 300 դեր, որոնց գլուխգործոցը եղել է Համլետի դերը Շեքսպիրի նույնանուն ողբերգությունից։ [[1912]] թ. [[Հովհաննես Աբելյան (դերասան)|Հովհաննես Աբելյանի]] հետ հյուրախաղերով հանդես է եկել նաև [[Մոսկվա]]յում և [[Պետերբուրգ]]ում։

Սիրանույշը (իսկական անուն-ազգանունը՝ Մերոպե Գանթարճյան) սկզբնական կրթությունն ստացել է Կոստանդնուպոլսում։ 1873 թ-ից խաղացել է [[Պետրոս Մաղաքյան|Պետրոս Մաղաքյանի]]ի «<nowiki/>[[Արևելյան թատրոն (Թուրքիա)|Արևելյան թատրոնում]]<nowiki/>» (Կեկել՝ Սունդուկյանի «Պեպո», Ամալյա՝ Ֆրիդրիխ Շիլլերի «Ավազակներ», և այլն), 1874 թ-ից՝ [[Թովմաս Ֆասուլաճյան|Թովմաս Ֆասուլաճյանի]]ի խմբում, ապա՝ [[Հակոբ Վարդովյան|Հակոբ Վարդովյանի]]ի «Օսմանյան թատրոնում». հիմնականում հանդես է եկել որպես օպերետային երգչուհի՝ հայկական և թուրքական ներկայացումներում։ 1878 թ-ին Սերովբե Պենկլյանի օպերետային խմբի դերասանուհի էր<ref>{{Cite web|url=http://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=273&name=%D5%8D%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%B7|title=AV Production - Սիրանույշ|last=Baghdasaryan|first=Aram|website=avproduction.am|accessdate=2017-05-25}}</ref>։

1879–1881 և 1891–1892 թթ-ին Հայոց թատերական կոմիտեի հրավերով Սիրանույշը խաղացել է Թիֆլիսի հայկական մշտական թատերախմբում. ստեղծագործաբար կիրառելով հայ և ռուսական թատրոնների ռեալիստական ավանդույթները՝ անձնավորել է դրամատիկական կերպարներ՝ Կատարինա ([[Վիկտոր Հյուգո|Վիկտոր Հյուգոյի]]յի «Անջելո»), Օֆելյա ([[Ուիլյամ Շեքսպիր|Վիլյամ Շեքսպիրի]]ի «Համլետ»), Յուլինկա ([[Ալեքսանդր Օստրովսկի|Ալեքսանդր Օստրովսկու]] «Եկամտաբեր պաշտոն»), Անանի ([[Գաբրիել Սունդուկյան|Գաբրիել Սունդուկյանի]] «Էլի մեկ զոհ») և այլն։ 1881 թ-ին մասնակցել է Կոստանդնուպոլսի թատերական ընկերության ներկայացումներին, 1882 թ-ին կրկին հրավիրվել է [[Սերովբե Պենկլյան|Սերեվբե Պենկլյանի]]ի օպերետային խումբ, որի հետ հյուրախաղերի է մեկնել [[Հունաստան]] և [[Եգիպտոս]]. հռչակվել է Ֆաթիմեի ([[Տիգրան Չուխաջյան|Տիգրան Չուխաճյանի]]ի «Լեբլեբիջի Հոր-հոր աղա») դերակատարմամբ։

1895 թ-ից հանդես է եկել տարբեր թատերախմբերում, ստեղծել է սեփական խումբը, շրջագայել [[Բուլղարիա|Բուլղարիայում]]յում, [[Ռումինիա|Ռումինիայում]] և Եգիպտոսում։ 1897 թ-ին նրան հրավիրել են Բաքվի դերասանական ընկերության խումբը, որտեղ հանդես է եկել դրամատիկական, հիմնականում՝ ողբերգական դերերով։ Հայ իրականության մեջ առաջին դերասանուհին է, որ խաղացել է Համլետի (Շեքսպիրի «Համլետ») դերը (1901 թ., Թիֆլիս, այդ դերում նրան նախորդել էին ֆրանսիացի դերասանուհի Սառա Բեռնարը և ուրիշներ)։

Սիրանույշն անձնավորել է շուրջ 300 դեր՝ Մարգարիտ Գոթիե (Ալեքսանդր Դյումա-որդու «Կամելիազարդ տիկինը»), Թերեզա (Լուիջի Կամոլետտիի «Քույր Թերեզա»), Ռուզան (Մուրացանի «Ռուզան»), Հովհաննա, Մարի Ստյուարտ (Ֆրիդրիխ Շիլլերի «Օռլեանի կույսը»), Մեդեա (Ալեքսեյ Սուվորինի և Վիկտոր Բուրենինի «Մեդեա»), Կրուչինինա (Ալեքսանդր Օստրովսկու «Անմեղ մեղավորներ»), Իզեիլ (Արման Սիլվեստրի և Էռնեստ Մորանի «Իզեիլ»), Զեյնաբ (Ալեքսանդր Յուժին-Սումբատովի «Դավաճանություն»), Պորցիա (Վիլյամ Շեքսպիրի «Վենետիկի վաճառականը»), Իշխանուհի (Լևոն Շանթի «Հին աստվածներ»), Մարգարիտ (Գաբրիել Սունդուկյանի «Ամուսիններ») և այլն։ Սիրանույշի դերերից շատերը (Օֆելյա, Մարգարիտ Գոթիե, Մեդեա, Իզեիլ և այլն) հայ դերասանական արվեստի գլուխգործոցներից են։ Նա հյուրախաղերով հանդես է եկել Նոր Նախիջևանում, Երևանում, Ալեքսանդրապոլում, Կարսում, Շուշիում, Հյուսիսային Կովկասի և Միջին Ասիայի, 1907–08 թթ-ին՝ Բուլղարիայի, Եգիպտոսի քաղաքներում, 1910 թ-ին՝ Կոստանդնուպոլսում։ 1912 թ-ին Թիֆլիսի հայ թատրոնի լավագույն դերասանները, Հովհաննես Աբելյանի և Սիրանույշի գլխավորությամբ, ելույթներ են ունեցել Մոսկվայում և Սանկտ Պետերբուրգում, որտեղ Սիրանույշին համեմատել են իտալացի նշանավոր դերասանուհի Էլեոնորա Դուզեի հետ։ 1918–1921 թթ-ին շրջագայել է [[Պարսկաստան|Պարսկաստանում]], 1922 թ-ին հրաժեշտի ներկայացումներով հանդես եկել Թիֆլիսում։ Վերջին անգամ բեմ է բարձրացել 1932 թ-ին, Ալեքսանդրիայում՝ Մարգարիտ Գոթիեի դերով։

Սիրանույշի արվեստն ըմբոստության և անհաշտության կոչ էր։ Ունենալով սուր միտք և հզոր ներուժ՝ բեմում հասել է ցնցող ազդեցության։ Սիրանույշն իր ստեղծագործությամբ մեծ ներդրում է ունեցել 20-րդ դարի առաջին 2 տասնամյակների հայ դերասանական արվեստում։ Հայոց լեզվի ուսուցման ու մայրենիի պահպանման հարցերի շուրջ հանդես է եկել մամուլում. նրա կարծիքով՝ մայրենի լեզվի պահպանման հարցը պետք է ստանձնի նաև թատրոնը։