«Ցինկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-{{книга +{{ռուսերեն գիրք) |
No edit summary |
||
Տող 80.
{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=30}}
'''Ցինկ''' ({{lang-lat|''Zincum''}}), քիմիական տարր է, որի նշանն է ''Zn'', տարրերի [[պարբերական համակարգ]]ի պարբերության, 2-րդ խմբի տարր։ Կարգահամարը՝ 30, ատոմական զանգվածը՝ 65,38։ d տարր է, ատոմի արտաքին էլեկտրոնային թաղանթների կառուցվածքն է 3d<sup>10</sup>4s<sup>2</sup>։ K, L, M թաղանթները լրացված են։
Բնական ցինկը բաղկացած է <sup>64</sup>Zn (48,89 %), <sup>66</sup>Zn (27,86 %), <sup>67</sup>Zn (4,11 %), <sup>68</sup>Zn (18,57 %) և <sup>70</sup>Zn (0,62 %) կայուն [[իզոտոպներ]]ից։ Ստացվել են 57, 60-77 և 79 [[զանգված]]ի թվերով 15 ռադիոակտիվ իզոտոպները, որոնցից ամենաերկարակյացը <sup>65</sup>Zn-ն է (T<sub>1/2</sub>=249,7 օր)։ Ցինկը մարդու օգտագործած ամենահին տարրերից է։
Տող 89.
[[Արույր]]ը՝ ցինկի և [[Պղինձ|պղնձ]]ի [[Համաձուլվածքներ|համաձուլվածք]]ը, հայտնի էր դեռևս [[Հին Հունաստան]]ում, [[Հին Եգիպտոս]]ում, [[Հնդկաստան]]ում ([[7-րդ դար]]) և [[Չինաստան]]ում ([[11-րդ դար]])։ Երկար ժամանակ չէր հաջողվում անջատել մաքուր ցինկը<ref>{{ռուսերեն գիրք|автор=Pollard A., Heron C.|заглавие=Archaeological Chemistry|издательство=Royal Society of Chemistry|год=2008|страницы=204|ссылка=https://books.google.am/books?id=CT_FWEfanCIC&pg=PA204}}</ref>։ Անգլիայում [[1978]] թվականին [[Ուիլիամ Չեմպիոն]]ի կողմից արտոնագրվեց ցինկի առանձնացման մեթոդը։ Ցինկի արդյունաբերական նպատակով զտումը նույնպես սկսվել է [[18-րդ դար]]ում։
[[1973]] թվականին [[Բրիստոլ]]ում շահագործվեց Ուիլիամ Չեմպիոնի կողմից հիմնադրված առաջին ցինկի գործարանը, որտեղ ցինկի ստացումը կատարվում էր առանձնացման մեթոդով<ref>{{ռուսերեն գիրք|հեղինակ=Gray L.|заглавие=Zinc|издательство=Marshall Cavendish|год=2006|страницы=9|ссылка=https://books.google.am/books?id=4MlROpTXs7IC&pg=PA9}}</ref>։ [[Անդրեաս Սիգիզմունդ Մարգգրաֆ|Ա.Ս. Մարգգրաֆ]]ը [[1976]] թվականին [[Գերմանիա]]յում մշակեց մաքուր ցինկի առանձնացման մեթոդ, որը նման էր Չեմպիոնի մաքուր ցինկի առանձնացման եղանակին՝ [[կավ]]ե հրակայուն թորանոթներում առանց օդի հոսքի խառնուրդի օքսիդի և [[Քարածուխ|քարածխի]] հալման, ապա սառնարաններւմ ցինկի գոլորշու հեղուկացման ճանապարհով։
Մարգգրաֆը իր մեթոդը ամենայն մանրամասնությամբ նկարագեց, ինչով հիմք դրվեց ցինկի արտադրությանը։ Այդ պատճառով նրան հաճախ անվանում են ցինկը հայտնագործող<ref name="Zinc">{{ռուսերեն գիրք|автор=Gray L.|заглавие=Zinc|издательство=Marshall Cavendish|год=2006|страницы=9|ссылка=https://books.google.am/books?id=4MlROpTXs7IC&pg=PA9}}</ref>։
Տող 96.
Առաջին անգամ «ցինկ» բառը հանդիպում է [[Պարացելս]]ի աշխատանքներում, ով այդ մետաղը [[Liber Mineralium II]] գրքում<ref>{{Citation|title=Georgius Agricola de Re Metallica|first=Herbert Clark|last=Hoover|publisher=Kessinger Publishing|year=2003|page=409|isbn=0766131971}}</ref> անվանել է «''zincum''» կամ «''zinken''»։ Ցինկ բառը, հավանաբար, ծագել է այս բառից։ Գերմաներենից թարգմանաբար ''zinke'' նշանակում է «ատամիկ» (մետաղական ցինկի բյուրեղները նման են ասեղների)<ref>{{Citation|title=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|last=Gerhartz|coauthors=''et al.''|edition=5th|year=1996|isbn=3527201009|publisher=VHC|page=509|first=Wolfgang}}</ref>։
[[1805]] թվականին շեֆիլդացի [[Չարլս Գոբսոն]]ը և [[Չարլս Սիլվեստր]]
== Բնության մեջ ==
| |||