«Իգուասու (ջրվեժ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

|անվանում = Իգուասու

|բնօրինակ = Cataratas del Iguazu

|հոսք = 1 500-6 000

'''Իգուասու, ('''իսպ'''.''' ''{{lang-es|Cataratas del Iguazú,''}} գուարանի''՝Chororo Chororo Yguasu,'' պորտուգալերեն''՝ {{lang-pt|Cataratas do Iguaçu'' '''}})''', ջրվեժ Արգենտինայի [[Միսիոնես]] նահանգի և Բրազիլիայի [[Պարանա (նահանգ)|Պարանա]] նահանգի սահմանին: Այն լայնությամբ աշխարհի ամենամեծ ջրվեժն է:<ref name="SATravel2">{{cite web|url=http://gosouthamerica.about.com/cs/southamerica/a/IguazuFalls.htm|title=Iguazu Falls|author=Bonnie Hamre|work=About.com Travel}}</ref> Ջրվեժը գետը բաժանում է 2 մասի՝ Վերին և Ստորին Իգուասու: Իգուասու գետը սկիզբ է առնում Կուրիտիբա քաղաքի մոտ: Գետի հունի մեծ մասը գտնվում է [[Բրազիլիա]]<nowiki/>յում, սակայն ջրվեժի մեծ մասը [[Արգենտինա]]<nowiki/>յի տարածքում է:  

«Իգուասու» անունը ծագել է [[տուպի-գուարանի]] լեզվի «''y»'' բառից, որը նշանակում է ջուր, և «''ûasú»'' բառից, որը նշանակում է մեծ: <ref name="SATravel">{{cite web|url=http://gosouthamerica.about.com/cs/southamerica/a/IguazuFalls.htm|title=Iguazu Falls|author=Bonnie Hamre|work=About.com Travel}}</ref> Ըստ լեգենդի՝ մի աստված պատրաստվում էր ամուսնանալ Նաիպի անունով մի գեղեցիկ կնոջ հետ, ով իր մահկանացու սիրեցյալի՝ Տարոբայի հետ մակույկով փախչում է: Կատաղությունից աստված գետը մասնատում է՝ ստեղծելով ջրվեժներ, և սիրեցյալներին դատապարտում է հավերժ անկման: Ջրվեժն առաջին անգամ հայտնաբերել է իսպանացի նվաճող [[Ալվար Նունես Կաբեսա դե Վական|Ալվար Նունես Կաբեսա դե Վակա]]<nowiki/>ն 1541 թվականին:

Իգուասու ջրվեժը գտնվում է այն վայրում, որտեղ Իգուասու գետը Պարանա բարձրավանդակի վրայից 23 կմ բարձրությունից կտրուկ թափվում է [[Պարանա (գետ)|Պարանա]] գետի վրա: <ref name="Britannica">{{cite encyclopedia|year=2011|title=Iguaçu Falls|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]|edition=Encyclopædia Britannica Online Library|url=http://www.library.eb.com/eb/article-9042070|accessdate=15 April 2011}}</ref> Բազմաթիվ կղզիներ ջրվեժը բաժանում են մանր ջրվեժների, որոնց թիվը տատանվում է 150-300-ի սահմանում: Գետի հոսքի գրեթե կեսը թափվում է «Սատանայի կոկորդ» կոչվող նեղ անդունդի մեջ: «Սատանայի կոկորդ»-ը Ս- աձև տեսք ունի: Փոքր ջրվեժներից որոշներին տրվել են տեղանուններ, ինչպես օրինակ՝ Սան Մարտինի ջրվեժ, Բոսսետտի ջրվեժ և այլն:

Բրազիլիայի և Արգենտինայի միջև սահմանը անցնում է «Սատանայի կոկորդ» կոչվող անդունդով: Աջ կողմում՝ Բրազիլիայի սահմանի վրա է գտնվում ջրվեժի մոտ 20%-ը, իսկ ձախ կողմը՝ ջրվեժի մոտ 80% - ը գտնվում է Արգենտինայի տարածքում:

Իգուասու ջրվեժի մոտակայքում գտնվում են 2 խոշոր օդանավակայաններ՝ Արգենտինայի [[Կատարաս դել Իգուասու միջազգային օդանավակայան]]<nowiki/>ը և [[Ֆոս դու Իգուասու միջազգային օդանավակայան]]<nowiki/>ը: Արգենտինայի օդանավակայանը գտնվում է Իգուասու քաղաքից մոտ 25 կմ հեռավորության վրա, բայց ջրվեժի մոտ գտնվող հյուրանոցներին ավելի մոտ է, քան Բրազիլական կողմը: <ref>{{cite web|url=https://www.latam.com/en_us/flights-destinations/get-inspired/argentina/puerto-iguazu/|title=Travel to Puerto Iguazu|website=LATAM|language=English|accessdate=19 January 2017}}</ref> Օդանավակայանում տաքսու և ավտոբուսի ծառայություններ կան: Բրազիլիայի օդանավակայանը գտնվում է Բրազիլիայի, ջրվեժի և Ֆոս դու Իգուասու օդանավակայանի միջև: <ref>{{cite web|url=https://www.latam.com/en_us/flights-destinations/get-inspired/brazil/foz-do-iguacu/|title=Travel to Foz Do Iguaçu|website=LATAM|language=English|accessdate=19 January 2017}}</ref>

Ջրվեժ կարելի է հասնել 2 քաղաքների միջոցով, որոնք գտնվում են ջրվեժի երկու կողմերում: Այդ քաղաքներն են [[Պուերտո Իգուասու]]<nowiki/>ն Արգենտինայում և [[Ֆոս դու Իգուասուի գավառ|Ֆոս դու Իգուասու]]<nowiki/>ն Բրազիլիայում: Ջրվեժը կիսվում է Բրազիլիայի և Արգենտինայի ազգային պարկերի միջև: Այդ երկու պարկերը [[ՅՈւՆԵՍԿՈ|ՅՈՒՆԵՍԿՈ]]-ի համաշխարհային ժառանգության մաս են դարձել համապատասխանաբար 1984 և 1987 թվականներինթթ.: <ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list|title=UNESCO World Heritage Centre - World Heritage List|author=UNESCO World Heritage Centre|work=unesco.org}}</ref>

Բրազիլիայում ազգային պարկ ստեղծելու նպատակն էր հետագա սերունդներին չաղճատված մի վայր թողնել և պահպանել Իգուասու ջրվեժը: Բրազիլական կողմում կիրճի երկայնքով դեպի «Սատանայի կոկորդ» տանող ճանապարհ կա: Բրազիլիայում թույլատրվում են ուղղաթիռով պտույտները ջրվեժի վրայով, այն բարձրությունից տեսնելու համար, սակայն Արգենտինայում դա չի թույլատրվում, քանի որ համարվում է, որ ուղղաթիռը վնասում է բուսական և կենդանական աշխարհը: <ref>{{cite web|url=http://iguazufalls.com/activities/helicopter-ride/|title=IguazuFalls.com Helicopter Ride|date=|publisher=IguazuFalls.com|accessdate=2017-01-23}}</ref> Ֆոս դու Իգուասու օդանավակայանից ջրվեժ կարելի է հասնել տաքսիով կամ ավտոբուսով, որոնք տանում են մինչև պարկի մուտքը: Թե Բրազիլիայում և թե Արգենտինայում մուտքը վճարովի է: Պարկի ներսում ևս կան ավտոբուսներ, որոնցով կարելի է ուղևորվել դեպի ջրվեժի ցանկացած կետ: Արգենտինական կողմի պարկում կա գնացք, որը բավականին նման է Դիսնեյի կենդանիների թագավորությունում գործող գնացքին: Գնացքը ուղևորներին տանում է մինչև «Սատանայի կոկորդ»-ի մուտքի մոտ, ինչպես նաև մինչև վերին և ստորին արահետներ: [[Պասեո Գարգանտա դել Դիաբլո]]<nowiki/>ն 1 կմ երկարություն ունեցող արահետ է, որ տանում է դեպի «Սատանայի կոկորդ»-ի վրայով թափվող ջրվեժի մոտ: Վերջինս Իգուասուի ամենաբարձր ջրվեժն է: Արգենտինական կողմում կան նաև նավակներ, որոնք այցելուներին կարող են հասցնել ջրվեժին շատ մոտ: