«Հարավային Կովկաս»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Հարավային Կովկաս''' ({{lang-ka|სამხრეთი კავკასია}}, «Սամխրեթի Կավկասիա», [[օսերեն]]՝ Фæскавказ, «Փեյսկավկազ», {{lang-az|Cənubi Qafqaz}}, «Ջանուբի Քաֆքազ»), հայերեն՝ '''Այսրկովկաս''' կամ '''Անդրկովկաս'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=51}}</ref>։ Անշուշտ, ճիշտ ձևը Այսրկովկասն է, քանզի Հայաստանը Կովկասյան լեռնաշղթայից «այսր» է, այսինքն՝ «այս կողմ», այլ ոչ թե՝ «անդր», այսինքն՝ «այդ կողմ»։ Այսպիսով հայերի և հարավկովկասյան (Southern Caucasus, Южный Кавказ) ժողովուրդների տեսակետից նայելով՝ [[Հայաստան|Հայաստանը]], [[Վրաստան|Վրաստանը]] և հարավկովկասյան երկրներն ու տարածքները '''Այսր'''կովկաս են (Cis-Caucasus, Циз-Кавказье), իսկ [[Հյուսիսային Կովկաս|Հյուսիսային Կովկասի]] (Northern Caucasus, Северный Кавказ) երկրամասերը և [[Ռուսաստան|Ռուսաստանը]] մեզ համար դառնում են '''Անդր'''կովկաս (Trans-Caucasus, Закавказье)։ Այնինչ ռուսական տեսակետից Հայաստանը, Վրաստանը և այլք '''Անդր'''կովկաս են։ Եվ հենց այդ վերջին աշխարհագրական տերմինն էլ ռուսական, այդ թվում խորհրդային ռուսական կողմը պարտադրել է նախկինում իր ենթակայության ներքո գտնվող ժողովուրդներին։ժողովուրդներին, այդ թվում հայերիս։<ref>Գնդապետ Մնացական Ռ. Խաչատրեան, ռազմական պատմաբան:</ref>

Իրականում [[Հայկական լեռնաշխարհ]] ամբողջությամբ մի առանձին աշխարհագրական միավոր է, որն իր տարածքով՝ գրեթե 450 հազար քառակուսի կիլոմետր, եթե չի գերազանցում, ապա գոնե չի զիջում ո՛չ միայն առանձին վերցրած Այսրկովկասին և Հյուսիսային Կովկասին, այլև ամբողջ Կովկասին՝[[Կովկաս|Կովկասին]]՝ միասին վերցրած:<ref>Գնդապետ Մնացական Ռ. Խաչատրեան, ռազմական պատմաբան:</ref> Ավելին, այսպես կոչված Հարավային Կովկասը կամ Այսրկովկասը դարեր շարունակ եղել է Հայկական քաղաքակրթական գոտու մի մասը և հաճախ էլ պարզապես հայկական պետության մասն է կազմել, մասնավորապես՝ [[Արարատյան թագավորություն|Արարատյան]] կամ [[Վանի թագավորություն|Վանի թագավորության]] (Ք.ա. IX-VII դդ.), [[Արտաշիսյաններ|Արտաշիսյանների]] [[Մեծ Հայքի թագավորություն|Մեծ Հայքի թագավորության]] (Ք.ա. I դ. գրեթե ամբողջությամբ ներառվելով [[Տիգրան Բ Մեծ|Տիգրան Բ Մեծի]] տերության կազմի մեջ), [[Արշակունիներ|Արշակունիների]] [[Մեծ Հայք|Մեծ Հայքի]] թագավորության (I-V դդ.), [[Բագրատունյաց Հայաստան|Բագրատունիների համադաշնային տերության]] (IX-XI դդ.) ժամանակներում:<ref>Գնդապետ Մնացական Ռ. Խաչատրեան, ռազմական պատմաբան:</ref>