«Վալենսիա (ինքնավար համայնք)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 64.
Համայնքը 518 կմ երկայնքով փռվում է [[Միջերկրական ծով]]ի ափով և ունի 23,259 կմ² տարածք իր 5.1 միլիոն բնակչությամբ (2009)։ Նրա տարածքը հիմնականում գտնվում է պատմական [[Վալենսիայի թագավորություն|Վալենսիայի թագավորության]] սահմաններում։ Այն բաժանվում է երեք պրովինցիաների՝ [[Կաստելիոն (պրովինցիա)|Կաստելիոն]], [[Վալենսիա (պրովինցիա)|Վալենսիա]] և [[Ալիկանտե (պրովինցիա)|Ալիկանտե]]:
 
Համաձայն իր ինքնավարության կարգավիճակի Վալենսիայի ժողովուրդը համարվում է ինքնուրույն ազգություն Իսպանիայում<ref name=":1">{{Cite web|url = http://www.cortsvalencianes.es/cs/Satellite/Layout/Page/1260974741578/EstatutoAutonomia.html?lang=ca_VA|title = Estatut d'Autonomia|date = 1982|accessdate = April 2015|website = Corts Valencianes|publisher = |last = |first = }}</ref>: Նրանց արմատները գալիս են [[Կատալոնացիներ|Կատալոն]]-[[արագոնացիներ]]ի արաբների կողմից կաղութականացմանգաղութականացման ժամանակաշրջանից, որից հետո Վալենսիան գրավեց [[Խամես I (Արագոնի թագավոր)|Խամես I]]-ը 1238 թվականին [[Ռեկոնկիստա]]յի ժամանակ։ Նոր հիմնադրված [[Վալենսիայի թագավորություն]]ը դարձավ ինքնավար տերություն [[Արագոնի թագ]]-ի ենթակայության տակ։ Վալենսիան թևակոխեց ոսկե դարաշրջան 15-րդ դարում՝ դառնալով թագի մշակութային և տնտեսական կենտրոնը, որտեղ ծնվեցի միջնադարյան կատալոնական գրականության ամենանշանավոր գործիչները։ Ինքնակառավարվող կարգավիճակը մնաց նաև Իսպանական թագավորության առաջացումից հետո, սակայն 1707 թվականին [[Ֆիլիպ V (Իսպանիայի թագավոր)|Ֆիլիպ V]]-ի կողմից այն չեղարկվեց։ Վալենսիայում ազգայնականացումը աճեց 19-րդ դարում։ ԻնկնակառավարմանԻնքնակառավարման ռեժիմը վերականգնվեց միայն 1982 թվականին, երբ Իսպանիան անցում կատարեց դեպի ժողովրդականություն։
 
Վալենսիայի ժողովուրդը խոսում է [[վատալոներեն]]ի ճյուղ համարվող [[վալենսերեն]]ով<ref>{{Cite web|url = http://buscon.rae.es/drae/?type=3&val=valenciano&val_aux=&origen=REDRAE|title = Valenciano|date = October 2014|accessdate = April 2015|website = Diccionario de la lengua española|publisher = Real Academia Española|last = |first = }}</ref>: Պատմականորեն վալենսերենը քաղաքական ճնշումների առարկա է եղել, քանի որ երկրում առաջնությունը տրվել է [[իսպաներեն]]ին: Այն իր կարգավիճակը վերդարձրել է միայն 1982 թվականին, որից հետո վալենսերենը ներդրվել է վարչական և կրթական ոլորտ։<ref>{{Cite web|url = http://www.cece.gva.es/agenda.asp?id=2855|title = La població que sap escriure en valencià es quintuplica en els últims 25 anys|date = November 2014|accessdate = April 2015|website = Conselleria d'Educació, Cultura i Esport|publisher = |last = |first = }}</ref>: Սակայն լեզվի օգտագործումը բնակչության մոտ գնալով նվազում է, քանի որ Իսպանիայի մյուս հատվածներից վերջին տարիներին նկատվում է բնակչության ներհոսք, որոնք հիմնականում իսպանախոս են։