«Վարդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

[[Պոմպեյ]]ի հրաշալի խճանկարի վրա, որը գտնում է [[Նեապոլ]]ի թանգարանում, կարելի է տեսնել նաև [[Մասրենի Դամասկոսի|դամասկոսյան վարդ]]եր (Rosa×damascena), որոնց հայրենիքը անկասկած արևելքն է, որտեղից էլ նրանք հայտնվել են [[Իտալիա|Հարավային Իտալիա]]յի այգիներում: Հռոմեական կայսրության անկման հետ մեկտեղ այգեգործությունը տարածվեց վանքերում: Հենց վանական այգիներն էլ Ալպերից այն կողմ գտնվող այգիների համար նախատիպ ծառայեցին: [[Կառլոս Մեծ]]ը Capitulare de villis կալվածատան կառավարման իր հրահանգում թվարկել է բույսեր, որոնք անհրաժեշտ է աճեցնել և որոնց մեջ կային վարդեր: Կարոլինգների օրոք այգիներում բույսերը առաջին հերթին աճեցվում էին դեղային նպատակներով, չնայած, անկասկած, մեծ ուշադրություն էր դարձվում նրանց գեղեցկության վրա: Ծաղկապսակների և այլ զարդարանքների համար հավաքվում էին միայն դաշտային ծաղիկներ: Եվ միայն վարդերի թփերն էին արժանանում հատուկ ուշադրության և աճեցվում այգիներում: [[Վերածնունդ|Վերածննդ]]ի դարաշրջանի հռչակավոր իտալացի նկարիչների նկարների վրա կարելի է տեսնել վարդեր, որոնք աճեցվում էին այն ժամանակների իտալական այգիներում, որոնց հայրենիքը հավանականորեն Իտալիան է հանդիսանում<ref name="Кернер">{{книга|автор=Проф. А. Кернер фон-Марилаун.|заглавие=Растения и человек|ссылка=http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/kerner1902_rasten_i_chelovek.pdf |ответственный=Пер. с послед. нем. изд, под. ред. Александрова Т. Ф. |место=СПб. |издательство=С.-Петербургская Электропечатня|год=1902|страницы=53—58|страниц=107}}</ref>: [[1309 թվական]]ին Կլիմենտ V պապը իր արքունիքով [[Հռոմ]]ից տեղափոխվեց [[Ավինյոն]], իսկ կաթոլիկ եկեղեցու կենտրոնն այնտեղ էր տեղակայված մինչև [[1377 թվական]]ը: Ինչպես վկայում են պատմաբանները, արդեն այն ժամանակվանից էլ պապական արքունիքի տարածքներում աճեցվում էին վարդեր: XVII դարի սկզբում Էյխշթեդտի եպիսկոպոսի այգում աճում էին վարդի 21 տարատեսակներ, որոնք [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսով]] [[Եվրոպա]] են բերվել արևելքից, ընդգրկելով Դամասկոսը: Միննեզանգների ժամանակներում գոյություն են ունեցել հիասքանչ այգիներ կարմիր և սպիտակ վարդերով<ref name="Кернер">{{книга|автор=Проф. А. Кернер фон-Марилаун.|заглавие=Растения и человек|ссылка=http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/kerner1902_rasten_i_chelovek.pdf |ответственный=Пер. с послед. нем. изд, под. ред. Александрова Т. Ф. |место=СПб. |издательство=С.-Петербургская Электропечатня|год=1902|страницы=53—58|страниц=107}}</ref>: XIX դարի վերջից վարդերի սելեկցիա կատարում են աշխարհի գրեթե բոլոր երկրները:

 

Ներկայումս գոյություն ունեցող վարդերի տեսակների մեծ բազմազանությունը ձևավորվել է վայրի մասրենու մի քանի սորտերի խաչասերման և սելեկցիոն ընտրության ճանապարհով: Զբոսայգիներում աճեցվող բազմաթիվ բազմաթերթ վարդերի (Роза махровая) տեսակները առաջացել են գալիյան վարդերից (Rosa gallica), որը ստացել է այս անվանումը իր լայն տարածման համար [[Ֆրանսիա]]յում ([[Գալիա]])<ref name="ЖР" />: Այս վարդի մշակույթը և նրա հիման վրա ձևավորված վարդերի տարատեսակները սկիզբ են առնում<nowiki/>[[Բաբելոն|Հնագույն Բաբելոն]]ից և Հնագույն Հռոմից, իսկ XIII դարից նաև Ֆրանսիայից և վարդերի պատմության մեջ կազմել է մի ամբողջ ժամանակաշրջան մինչև XVIII դարը: Գալիյան վարդերի և այլ վարդերի տարատեսակների խաչասերման ճանապարհով ստեղծվել են դամասկոսյան (''Rosa ×centifolia'') և սպիտակ վարդեր: Վարդերի տեսակների խաչասերմման միջոցը հայտնի է եղել Եվրոպայում դեռևս Հռոմեական կայսրության ժամանակաշրջանում<ref name="кернер2">{{книга|автор=[[Кернер, Антон|Проф. А. Кернер фон-Марилаун]]. |заглавие=Жизнь растений|ссылка=http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/kerner1901_zhizn_rastenij_2.djvu |ответственный=Пер. (с разрешения издателей оригинала) со 2-го вновь перераб. и доп. нем. изд., с библиогр. указ. и ориг. дополнениями А.&nbsp;Генкеля и В.&nbsp;Траншеля, под ред. засл. проф. И.&nbsp;П. Бородина|место=СПб.|издательство=Типо-литография Издательского Т-ва «Просвещение» |год=[1899—1903]|том=II. — История растений}}</ref>: