«Օքսիդ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 3.
դ
|231x231փքս]]'''Օքսիդներ''', երկտարր միացություններ են, որոնք բաղկացած են որևէ տարրի և թթվածնի ատոմներից։ Օքսիդներում թթվածինը դրսևորում է -2 օքսիդացման աստիճան։ Թթվածինը իր [[էլեկտրաբացսականությամբ երկրորդն է՝ [[ֆտոր]]ից հետո։ Այդ պատճառով գրեթե բոլոր տարրերը առաջացնում են օքսիդներ։
Օքսիդները բավականին տարածված են երկրի ընդերքում և առհասարակ [[տիեզերք]]ում։ Օրինակ այդպիսի միացություններից է [[ժանգ]]ը, [[ջուր]]ը, [[շաքարավազ]]ը, [[ածխաթթու գազ]]ը։
Միացությունները, որոնք պարունակում են թթվածնի երկու ատոմ կոչվում են [[պերօքսիդներ]], [[սուպերօքսիդ]]ներ։ Կոպիտ ասած նրանք չեն մտնում օքսիդների դասի մեջ։[[Պատկեր:Red lead.jpg|thumb|[[Pb3O4]]|232x232փքս]]
== Դասակարգում ==
Կա օքսիդների 4 հիմնական դաս՝ հիմնային, թթվային, երկդիմի և աղ չառաջացնող։
Տող 19.
== Անվանակարգում ==
[[Պատկեր:Kupfer(II)-oxid.jpg|մինի|[[Պղնձի օքսիդներ|Պղնձի օքսիդ]]|ձախից|
[[Պատկեր:Quartz_Brésil.jpg|մինի|[[Քվարց]]|ձախից|231x231փքս]]
IUPAC-ի անվանումներ ցանկի համաձայն օքսիդները անվանվում են «օքսիդ» բառով և քիմիական տարրի [[սեռական հոլով]]ով. օրինակ՝ Na<sub>2</sub>O նատրիումի օքսիդ, Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> ալյումինի օքսիդ։ Եթե տարրը ունի փոփոխական [[օքսիդացման աստիճան]], ապա օքսիդի անվանման կողքին առանց բացատանիշի, փակագծերի մեջ նշվում է նրա օքսիդացման աստիճանը։ Օրինակ՝ Cu<sub>2</sub>О պղնձի օքսիդ(I), CuO պղնձի օքսիդ(II), FeO երկաթի օքսիդ(II), Fe<sub>2</sub>О<sub>3</sub> երկաթի օքսիդ(III), Cl<sub>2</sub>O<sub>7</sub> քլորի օքսիդ(VII)։
Տող 38.
== Քիմիական հատկություններ ==
[[Պատկեր:A-quartz.png|thumb|SiO<sub>2</sub> բյուրեղացանցի կառուցվածքը|232x232փքս]]
* Փոխազդեցության արդյունքում թթվային օքսիդները առաջացնում են [[աղ]]եր։
* Օքսիդները փոխազդելով ջրի հետ, առաջացնում են [[Թթուներ|թթու]]ներ։
Տող 98.
* Թթվային օքսիդ + հիմք → աղ + ջուր
:: <math>\mathsf{SO_2 + 2NaOH \rightarrow Na_2SO_3 + H_2O}</math>
Եթե թթվային օքսիդը հանդիսանում է [[Անհիդրիդներ|անհիդրիդ]], ապա.
:: <math>\mathsf{Ca(OH)_2 + CO_2 \rightarrow CaCO_3\downarrow + H_2O}</math>
:: <math>\mathsf{CaCO_3 + H_2O + CO_2 \rightarrow Ca(HCO_3)_2}</math>
Տող 106.
:: <math>\mathsf{2P_2O_{5} + 4HClO_4 \rightarrow 4HPO_3 + 2Cl_2O_7}</math>
=== [[Ամֆոտերություն|Ամֆոտեր]] օքսիդներ ===
* Ուժեղ թթուներ կամ թթվային օքսիդների փոխազդեցության ժամանակ ցուցաբերում է հիմային հատկություններ.
::<math>\mathsf{ZnO + 2HCl \rightarrow ZnCl_2 + H_2O}</math>
| |||