Վիքիպեդիա

«Աբաս Ա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չNo edit summary
Տող 3.
{{Այլ|Աբաս (այլ կիրառումներ)}}
{{Տեղեկաքարտ միապետ
|անուն = Աբաս Ա Բագրատունի
| տիտղոս = Շահնշահ Հայոց և Վրաց▼
|բնագիր անուն = Աբաս Ա
| իշխանություն = 928- 953 թթ.
▲| տիտղոս = Շահնշահ Հայոց և Վրաց
| նախորդ = [[Աշոտ Բ Երկաթ]]▼
|պատկեր =
| հաջորդող = [[Աշոտ Գ Ողորմած]]▼
|կալանք =
| ազգություն = [[Հայեր|Հայ]]▼
|իշխանություն = [[928]]/[[930]]<ref>«Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3</ref> - [[953]]/[[954]]<ref>«Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3</ref>
|թագադրում = [[928]]/[[930]]<ref>«Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3</ref>
|հանձնում = [[953]]/[[954]]<ref>«Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3</ref>
|լրիվ անուն =
|մայրենի_լեզու1 =
|մայրենի_լեզու1_անուն1 =
|մայրենի_լեզու2 =
|մայրենի_լեզու2_անուն1 =
|մայրենի_լեզու3 =
|մայրենի_լեզու3_անուն1 =
|մայրենի_լեզու4 =
|մայրենի_լեզու4_անուն1 =
|մայրենի_լեզու5 =
|մայրենի_լեզու5_անուն1 =
|մայրենի_լեզու6 =
|մայրենի_լեզու6_անուն1 =
|մայրենի_լեզու7 =
|մայրենի_լեզու7_անուն1 =
|մայրենի_լեզու8 =
|մայրենի_լեզու8_անուն1 =
|ուրիշտիտղոսներ =
|մկրտություն =
|ծնունդ =
|ծննդավայր =
|մահ = [[953]]/[[954]]<ref>«Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3</ref>
|վախճանի վայր =
|թաղման վայր = Տիգրանակերտ
|թաղում =
▲| ազգություն = [[Հայեր|Հայհայ]]
|հարստություն = [[Բագրատունիներ]]
▲| նախորդ = [[Աշոտ Բ Երկաթ]]
|ժառ-ձև =
|ժառանգ =
▲| հաջորդող = [[Աշոտ Գ Ողորմած]]
|թագուհի = Անանուն Բագրատունի
|ուղեկից =
|ուղեկիցիշխան =
|ամուսին =
|ամուսին2 =
|ամուսին3 =
|ամուսին4 =
|ամուսին5 =
|ամուսին6 =
|ամուսին7 =
|ամուսին8 =
|ամուսին9 =
|հետնորդ =
|թագավորական տուն =
|տոհմ =
|թագավորական հիմն =
|թագավորական նշանաբան =
|հայր = [[Սմբատ Ա]]
|մայր = Հռիփսիմե՞
|երեխաներ =
|կրոն =
|ստորագրություն =
}}
'''Աբաս Ա Բագրատունի''' ([[880]] - [[953]]/[[954]]), Հայոց թագավոր [[928]]/[[930]]<ref>«Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3</ref> – [[953]]/[[954]]<ref>«Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3</ref> թվականներին, հաջորդելով [[Աշոտ Բ Երկաթ]]ին, [[Սմբատ Ա]]-ի որդին։ Նախքան թագավորելը եղել է սպարապետ, իշխանանիստն էր [[Կարս]] քաղաքը։
'''Աբաս Ա Բագրատունի''' (ծննդյան թվականն անհայտ–953), Հայոց թագավոր [[928]]–ից, [[Սմբատ Ա]]–ի որդին։ Նախքան թագավորելը՝ սպարապետ, նստում էր [[Կարս]]ում։ Եղբոր՝ [[Աշոտ Բ Երկաթ]]ի մահից հետո գահ բարձրացավ որպես «Շահնշահ Հայոց և Վրաց»։ Կարսը հռչակեց թագավորանիստ, կառուցեց եկեղեցի՝ կանգուն ցայսօր։ Աբասը վարում էր կենտրոնաձիգ քաղաքականություն։ 948–ին [[կաթողիկոս]]ական աթոռը [[Աղթամար]]ից փոխադրեց [[Արգինա]], երկիրը մասամբ ազատեց արաբ հողատերերից, զսպեց աբխազական թագավորների ոտնձգությունները [[Բագրատունյաց Հայաստան]]ի և [[Քարթլի]]ի թագավորության նկատմամբ։ Աբասի օրոք [[հայ]]կական զորքերը շարունակում էին լեռնականների ներխուժումներից պաշտպանել [[Ալանաց դուռ]]ը։ Աբասի զբաղվել է երկրի վերաշինությամբ։
 
== Աբաս Ա-ի գահակալությունը ==
Սմբատ Ա-ի մահից հետո, իր եղբոր՝ Աշոտ Երկաթի հետ միացած հալածել է պարսիկներին և ապստամբած հայ իշխաններին: Աշոտ Երկաթի թագավորության ժամանակ՝ ապստամբում է նրա դեմ: Անժառանգ եղբոր՝ [[Աշոտ Բ Երկաթ]]ի մահից հետո գահ բարձրացավ որպես «Շահնշահ Հայոց և Վրաց»։ Կարսը հռչակեց թագավորանիստ, կառուցեց [[Սուրբ Առաքելոց եկեղեցի (Կարս)|սուրբ Առաքելոց եկեղեցին]], որը կանգուն է մինչև այսօր։ Աբաս Ա-ն խաղաղության դաշինք է կնքում [[Ատրպատական]]ի Ափշին ոստիկանի հետ, ինչպես նաև [[Դվին]]ի արաբ ոստիկանի հետ: Նրա օրոք հաստատվում է խաղաղություն [[Բագրատունյաց թագավորություն]]ում: Աբասը վարում էր կենտրոնաձիգ քաղաքականություն։ [[948]] թվականին [[կաթողիկոս]]ական աթոռը [[Աղթամար]]ից փոխադրում է [[Արգինա]], երկիրը մասամբ ազատում արաբ հողատերերից, հաղթում [[Աբխազիայի թագավորություն|Աբխազիայի]] Բեր թագավորին, որով կասեցնում է կովկասյան ցեղերի ասպատակությունները: Զսպում աբխազական թագավորների ոտնձգությունները [[Բագրատունյաց Հայաստան]]ի և [[Քարթլի]]ի թագավորության նկատմամբ։ Աբասի օրոք հայկական զորքերը շարունակում էին լեռնականների ներխուժումներից պաշտպանել [[Ալանաց դուռ]]ը։ Աբասը զբաղվել է նաև երկրի վերաշինությամբ։ Մահացել է [[953]]/[[954]]<ref>«Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3</ref> թվականին:
[[Պատկեր:Kars Armenian Cathedral.jpg|մինի|400px|Աբաս Ա Բագրատունու կողմից կառուցված Կարսի սուրբ Առաքելոց եկեղեցին]]
 
== Ընտանիքը ==
* Հայրը՝ [[Սմբատ Ա Նահատակ]]
* մայրը՝ Հռիփսիմե՞
* եղբայրը՝ [[Աշոտ Երկաթ]]
* կինը՝ Անանուն Բագրատունի՝ [[Տայք]]ի [[Գուրգեն Բ Բագրատունի (Տայքի կյուրապաղատ)|Գուրգեն Բագրատունի]] կյուրապաղատի դուստրը
* զավակներ՝
# [[Աշոտ Ողորմած]]
# [[Մուշեղ Ա]]
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
 
== Գրականություն ==
* [[Ստեփանոս Տարոնեցի]] (Ասողիկ), Պատմութիւն տիեզերական, ՍՊԲ, 1885
* Еремян С. Т., Присоединение северо-западных областей Армении к Византии в XI веке, ԼՀԳ, №3, 1971
 
== Աղբյուրներ ==
* «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ., Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 3
 
{{ՀՍՀ}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Աբաս_Ա» էջից