«Սեկեշֆեհերվար»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 64.
'''Սեկեշֆեհերվար''' ({{lang-hu|Székesfehérvár}} {{audio|Hu-Székesfehérvár.ogg|[ˈseːkɛʃfɛˈheːrvaːr]}}), քաղաք [[Հունգարիա|Հունգարիայում]], [[Ֆեյեր]] երկրամասի վարչական կենտրոնը: Բնակչությունը - 99 060<ref>[http://www.ksh.hu/apps/shop.kiadvany?p_kiadvany_id=35528&p_temakor_kod=KSH&p_session_id=185598518857610&p_lang=HU Ежегодное издание «Административная Венгрия», Центральное Статистическое Бюро, 2014.]</ref> մարդ (2014): Միջնադարում Սեկեշֆեհերվարը եղել է Հունգարիայի կարևորագույն քաղաքը և թագավորական նստավայրը: Քաղաքում թագադրվել են 37 [[Թագավոր|թագավորներ]] և թաղված են 15 տիրակալներ:
== Աշխարհագրություն և տրանսպորտ ==
[[Պատկեր:Megyeszékhely - Fejér megye - Székesfehérvár.jpg|thumb|left|250px|Սեկեշֆեհերվար - տեսքը երկնքից:]]
Քաղաքը գտնվում է 65 կմ դեպի հարավ-արևելք [[Բուդապեշտ|Բուդապեշտից]], [[Դանուբ (գետ)|Դանուբ գետի]] հովտից դեպի արևմուտք, մոտավորապես մայրաքաղաք [[Բալատոն (այլ կիրառումներ)|Բալատոնի]] և լիճ Բալատոնի միջև: Սեկեշֆեհերվարը խոշոր երկաթուղային հանգույց է, ավտոմոբիլային ճանապարհներով և երկաթուղային գծերով միացված է Բուդապեշտին և տվյալ երկրի այլ խոշոր քաղաքներին:
== Ստուգաբանություն ==
Քաղաքի անվանումը կարելի է թարգմանել որպես «Սուրբ սպիտակ ամրոց» — այս [[Հունգարերեն]] անունը թվագրվում է [[լատիներեն]] «'''Ալբա Ռիգիա'''» անվան հետ, որի ներքո էլ քաղաքը հայտնի է եղել [[Միջնադար|միջնադարում]]: Հունգարերեն szék նշանակում է «գահ» և արտացոլում է քաղաքի դերը վաղ Հունգարիայի պատմության մեջ, երբ այն եղել է թագավորների բնակավայր, {{lang-hu|fehér}} – «սպիտակ», {{lang-hu|vár}} - «ամրոց», «քաղաք»: [[Թուրքիա|Թուրքական]] տիրապետության ժամանակ քաղաքը հայտնի է եղել, «'''Բելգրադ'''» անունով:
== Պատմություն ==
[[Պատկեր:Szfvar bazilika.jpg|200px|մինի|աջից]]
Արդեն իսկ [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմեական կայսրության]] ժամանակներում Սեկեշֆեհերվարը եղել է բնակավայր: Այժմ գոյություն ունեցող Հունգարական քաղաքը հիմնադրվել է [[972 թվական|972 թվականին]], ըստ ավանդույթի այն վայրում, որտեղ եղել է [[Արպադա]] թագավորի վրանը: Քաղաքի հիմնադիրն է
Միջին դարերում Սեկեշֆեհերվարում թագավորել են Հունգարիայի թագավորները: Ընդհանուր առմամբ քաղաքում անցկացվել է 37 թագադրում (ըստ այլ աղբյուրների 38): Առաջինն այստեղ թագավորել է [[Պյոտր Օրսեոլը]] 1038 թվականին, իսկ վերջինը Յանոշ Զապոլյաին 1526 թվականին: Տեղի տաճարում թաղված են 15 թագավորներ, նրանց թվում են [[Իշտվին I]], [[Բելի II]], [[Լաոիյ Մեծը]], [[Մատյաշ Հունյադի|Մատյաշ Հունյադին]] և ուրիշներ:
Տող 93.
1990-ական թվականներին Սոցիալիստական կարգի փլուզումից հետո քաղաքը և իր արդյունաբերությունը կրել են ծանր հետևանքներ: Ժամանակակից Սեկեշֆեհերվարի արդյունաբերությունը կենտրոնացած է ժամանակակից և բարձր զարգացած տեխնոլոգիաների վրա:
== Տեսարժան
[[Պատկեր:Ruins Garden SFV.JPG|200px|մինի|աջից|Այգի ավերակներ]]
* '''Այգի ավերակներ''': Բացահայտված է հնագետների կողմից XI-րդ դարում, որտեղ թագադրվել և թաղվել էին բազմաթիվ Հունգարական արքաներ:
Տող 107.
* '''Բորի ամրոց''': Միակն է քաղաքի տեսարժան վայրերից, որը կառուցվել է XX-րդ դարում: Ամրոցի ճարտարապետն է [[Ենո Բորի|Ենո Բորին]]: Շինարարությունը ավարտվել է 1959 թվականին: Գտնվում է քաղաքի հյուսիս-արևելյան մասում, կենտրոնից հեռու:
== Թանգարաններ ==
[[Պատկեր:Fekete Sas SFV.JPG|200px|մինի|աջից|Դեղատուն-թանգարան «Սև արծիվ»]]
* '''Դեղատուն-թանգարան «Սև արծիվ»:''' Գտնվում է հին քաղաքի կենտրոնական Ֆյո փողոցում: Բացվել է XVIII –րդ դարում:
Տող 116.
* '''Ազգագրական թանգարան:'''
== Ուշագրավ
* '''Ձերժեվա (տերություն)''' – քաղաքի խորհրդանշաններից մեկը, տեղադրված է հին քաղաքի կենտրոնում: Խորհրդանշում է թագավորական իշխանությունը:
| |||