«Կրծքի երեխա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Կրծքի երեխա''', [[երեխա]]ն մինչև կյանքի առաջին տարվա վերջը։ Ծնվելու և [[պորտալար]]ը կտրելու պահից սկսվում է կյանքի առաջին՝ նորածնության շրջանը։ Երկրորդ ամսից սկսվում է կյանքի երկրորդ՝ [[կուրծք|կրծք]]ի հասակի շրջանը և շարունակվում մինչև առաջին տարվա վերջը։ Այդ շրջանում տեղի է ունենում բոլոր [[օրգան]]ների և [[օրգան-համակարգ]]երի ֆունկցիոնալ ունակությունների արագ զարգացում։ Կրծքի երեխաի ամենաբնորոշ առանձնահատկությունը հասակի երկարելը և մարմնի քաշի ավելանալն է։ Հասուն նորածնի մարմնի երկարությունը միջին հաշվով 50 սմ է, կյանքի առաջին տարում այն ավելանում է 25 սմ-ով։ 5-6 ամսում կրծքի երեխան կրկնապատկում է իր սկզբնական քաշը, 1 տարեկանում՝ եռապատկում։ Նորածնի [[ստամոքս]]ի տարողությունը միջին հաշվով 30-35 մլ է։ Յուրաքանչյուր ամիս աճում է 20-25 մլ, 3-րդ ամսում հասնում՝ 100 մլ, իսկ 1 տարեկանում՝ 250-350 մլ։ Առաջին [[կաթնատամ]]ները ծլում են կյանքի 6-8-րդ ամսում։ 1 տարեկան երեխան պետք է ունենա 8 [[ատամ]]։ Երկու շաբաթից մինչև 6 ամսական երեխաների [[Շնչառություն|շնչառության]] հաճախականությունր 1 րոպեում 40-45 է, 6-7 ամսականներինը՝ 35-40, իսկ 7-12 ամսականներինը՝ 30-35։ Կյանքի առաջին տարում երեխայի մարմնի [[ջերմություն]]ը 0, 3-0, 4 °C-ով բարձր է մեծահասակների ջերմությունից։ Կրծքի երեխային բնորոշ է [[գլխուղեղ]]ի կեղևի ցածր գրգռողականությունը։ [[Համի զգացողություն]]ը զարգանում է արդեն նորածնության շրջանից սկսած, հոտի պարզ տարբերակումը՝ կյանքի 4-րդ ամսում։ Նորածնի գլխի շրջագիծը 34-36 սմ է, որը կյանքի առաջին տարվա վերջում հասնում է 46 սմ։ Մեծ գաղթունը փակվում է առաջին տարվա վերջում։ Կրծքի երեխաի [[ողնաշար]]ը չափազանց անկայուն է և երեխային վաղ ուղղահայաց դրության տեղափոխելու կամ նստեցնելու դեպքում ծռվում է։ Առողջ կրծքի երեխան 2-րդ ամսում պահում է գլուխը, 6-րդ ամսում նստում առանց օգնության, արտասանում առանձին վանկեր, 9-10-րդ ամսում կանգնում է առանց հենարանի, քայլում ուրիշի օգնությամբ, իսկ 1 տարեկանում՝ ինքնուրույն։ 10 ամսականում պարզ արտասանում է բառեր։ 1 տարեկանի բառապաշարը 10-12 բառ է։ Ճիշտ կազմակերպված սնուցման, խնամքի և դաստիարակության դեպքում կրծքի երեխան աճում և զարգանում է բնականոն։ 1, 5 ամսական կրծքի երեխային պետք է կերակրել 3, 5 ժամը մեկ, իսկ 3 ամսից հետո՝ 4 ժամը մեկ։ 1 ամսական հասակից երեխան պետք է ստանա բնական հյութեր (սկսում են մի քանի կաթիլից և 3-րդ ամսում հասցնում օրը 3 անգամի, 1-ական [[թեյ]]ի գդալ, 5-րդ ամսում՝ օրը 50 գ)։ 4 ամսականում կերակրելուց առաջ տալիս են տրորած [[խնձոր]] (սկսում են 1/2 թեյի գդալից, հասցնում մինչև 2 թեյի գդալի)։ 4, 5 ամսական կրծքի երեխան կարող է օրական ստանալ 1/4, հետագայում՝ 1/2 եփած, տրորած [[Ձու (սննդամթերք)|ձվի]] [[դեղնուց]]։ 5-րդ ամսից տալիս են լրացուցիչ սնունդ ([[կանաչեղեն]]ի պյուրե), 7-րդ ամսից՝ ապուր, 8-րդ-ից՝ աղացած [[միս]]։ Նպատակահարմար է առողջ երեխային կրծքից կտրել 11-12-րդ ամսում (բայց ոչ ամռանը)։

Կրծքի երեխայի խնամքը հիմնված է խիստ մաքրության վրա։ Մաքուր պետք է լինի այն ամենը, ինչին շփվում է երեխան ([[սպիտակեղեն]], [[խաղալիք]]ներ, [[ամանեղեն]] և այլն)։ Երեխայի սենյակը մաքրում են խոնավ շորով։ Յուրաքանչյուր երեխա պետք է ունենա իր [[մահճակալ]]ը։ Սենյակում [[օդ]]ի [[ջերմաստիճան]]ը պետք է լինի 20-22 °C։ [[Աչք]]երը լվանում են արտաքին անկյունից դեպի [[քիթ]]ը։ Քիթը մաքրում են վազելինի յուղով կամ եռացրած ջրով թրջած [[բամբակ]]ով։ Կրծքի երեխային պետք է լողացնել ամեն օր (ջրի ջերմաստիճանը 36, 5-37 °C)։ [[Մաշկ]]ի ծալքերին քսում են յուղ (վազելին, բուսական՝ անպայման նախօրոք եռացրած), մանկական դիմափոշի (պուդրա)։ Կրծքի երեխան պետք է կանոնավոր հերթականությամբ քնի, սնվի և խաղա։ Երեխայի շնչառական և մարսողական օրգանների [[լորձաթաղանթ]]ը նուրբ է, հեշտությամբ վնասվում է և հաճախակի ախտահարվում։ Երբեմն կրծքի երեխայի օրգանիզմում կարող է ի հայտ գալ անսովոր ռեակցիա (էքսուդատիվ կատարային [[դիաթեզ]]) մոր կաթի, կովի կաթի, ցիտրուսային բույսերի հյութերի և ձվի դեղնուցի նկատմամբ։ 2-3 ամսականում կարող է զարգանալ [[ռախիտ]], որի կանխարգելումը [[վիտամին D]]-ով սկսում են 2 շաբաթականից։ Կյանքի առաջին 2-3 ամսում կրծքի երեխաները վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ աննկալունակ են, որը հետագայում վերանում է։ Կրծքի երեխային կատարում են կանխարգելիչ [[պատվաստում]]ներ՝ ծննդատանը [[տուբերկուլոզ]]ի, իսկ այնուհետև [[կապույտ հազ]]ի, [[դիֆթերիա]]յի, ծաղկի դեմ։ Արտաքին միջավայրի վնասակար գործոնների ազդեցության նկատմամբ օրգանիզմի դիմադրողականության բարձրացմանը օժանդակում են ֆիզիկական դաստիարակությունը և օրգանիզմի կոփումը։

[[Կատեգորիա:ՄարդՄանկություն]]