«Գետաձի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ փոխարինվեց: բելոռուս → բելառուս oգտվելով ԱՎԲ
Տող 38.
'''Սովորական գետաձի''' կամ '''Հիպոպոտամ,''' ({{lang-lat|''Hippopotamus amphibius''}}) [[կենդանիներ]]ի թագավորության, [[քորդավորներ]]ի տիպի, [[կաթնասուններ]]ի դասի, [[երկսմբակավորներ]]ի կարգի և գետաձիերի ընտանիքի գետաձի։ Սովորական գետաձին խոշոր խոտակեր կենդանի է։ Մարմնի երկարությունը հասնում է 3-5,4 մ-ի, որից 35 սմ-ը պոչն է, բարձրությունը՝ մոտ 1,5 մ-ի, կենդանին կշռում է 1300-1500 կգ։
 
Այս խոշոր կաթնասունների բնորոշ առանձնահատկություններից մեկը այն է, որ նա վարում է հիմնականում ջրային կենսակերպ՝ օրվա մեծ մասն անցկացնելով ջրում։ Գետաձիերը ցամաքում լինում են շատ ավելի քիչ՝ երեկոյան մի քանի ժամ։ Սովորական [[գետաձիեր|գետաձիերն]]ն ապրում են հիմնականում քաղցրահամ ջրային պայմաններում, սակայն երբեմն կարող են ապրել նաև ծովի ջրերում<ref name="авф">{{cite web|url= http://www.awf.org/content/wildlife/detail/hippopotamus |title= Hippopotamus |author= |publisher= African Wildlife Foundation |format= |datepublished= |accessdate= 27 января 2012 |lang= en |description=|archiveurl=http://www.webcitation.org/67nOnKS1S|archivedate=2012-05-20}}</ref><ref name="стадо">{{cite web|url= http://voices.yahoo.com/the-hippopotamus-behavior-communication-8696257.html |title= The Hippopotamus: Behavior and Communication |author= |publisher= Yahoo.com |format= |datepublished= |accessdate= 27 января 2012 |lang= en |description=|archiveurl=http://www.webcitation.org/67nOo1UnW|archivedate=2012-05-20}}</ref>։
 
== Ընդհանուր տեղեկատվություն ==
Տող 174.
Անգլիացի գրող և արկածային գրքերի հեղինակ [[Թոմաս Մայն Ռիդ]]ը [[Աֆրիկա]]յում տեսնելով այս կենդանիներին ասել է.
{{քաղվածք|Ինչու են գետաձիերին տվել գետի ձի անվանումը` դժվար է հասկանալ: Երևի աշխարհում չկան երկու այնպիսի տարբեր կենդանիներ ինչպիսին են գետաձին և ձին:|[[Թոմաս Մայն Ռիդ]]}}
[[Ռուսերեն]]ից և այլ սլավոնական լեզվաընտանիքի լեզուներից (օրինակ՝ [[բելոռուսերենբելառուսերեն]], [[ուկրաիներեն]] և այլն) բառացի թարգմանվում է ինչպես մյուս լեզուներում՝ որպես «գետի ձի»: Այդպես է թարգմանվում նաև նախկին [[ԽՍՀՄ|Խորհրդային Միության]] երկրների լեզուներով ([[Հայաստան]], [[Վրաստան]], [[Ադրբեջան]], [[Թուրքմենստան]] և այլն)։
 
Գետաձիերի մասին առաջին հիշատակումը եղել է [[Աստվածաշունչ|Աստվածաշնչում]]: Այստեղ գետաձին ներկայացված է որպես առասպելական արարած։ Գետաձիուն [[Աստված]] ցույց է տալիս [[Հոբ (գիրք)|Հոբին]], ցույց տալու համար թե որքան մեծ է իր զորությունը և իշխանությունը երկրի վրա։
Տող 291.
[[Կոկորդիլոսներ]]ը և [[ալիգատորներ]]ը ևս մշտապես կռվի մեջ են լինում գետաձիերի դեմ։ Գետաձիերին հաջողվում է հաղթել մինչև 3 մետր երկարությամբ կոկորդիլոսի։ Կոկորդիլոսների և գետաձիերի բախման հիմնական պատճառը այն է, որ կոկորդիլոսները մշտապես հարձակվում են գետաձիերի ձագերի վրա։ Այդ պարագայում, սովորաբար մայր գետաձին պաշտպանում է ձագերին՝ ցույց տալով ագրեսիվ պահվածք և կատաղություն, իսկ արուները փորձում են վռնդել կոկորդիլոսին։ Հիմնական բախումը լինում է [[Նեղոսյան կոկորդիլոս]]ի հետ, որն աչքի է ընկնում իր մեծ չափսերով և ճկունությամբ։
 
Շատ դեպքերում անվախ առյուծները ևս հարձակվում են ձագերի վրա՝ նույնիսկ ջրի մեջ լողալով։ Այդ իրադրությունը սովորաբար ավարտվում է նրանով, որ գետաձին խեղդում է առյուծին գետի տիղմերի մեջ։ Սակայն միշտ չէ, որ գետաձիու ձագերը լինում են ծնողական խնամակալության տակ։ Կան դեպքեր, երբ [[Գետաձիեր|գետաձիու]] նորածին ձագը զոհ է գնում [[Կոկորդիլոսներ|կոկորդիլոսին]], [[առյուծ]]ներին, [[ընձառյուծ]]ներին, [[Բորենիներ|բորենիներինբորենիներ]]ին և [[Աֆրիկյան վայրի շուն|Աֆրիկյան վայրի շներին]]:
 
Փոքրիկ գետաձիու կյանքը ընդհատվում է նաև այն ժամանակ, երբ գետաձիերի խումբը պատահաբար ոտնատակ է տալիս փոքրիկ ձագերին։ Չնայած նրան, որ էգ գետաձիերը փորձում են ամեն կերպ ապահով պահել իրենց ձագերին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Գետաձի» էջից