«Վազգեն Օվյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Վազգեն Գարեգինի Օվյան''' (Վազգեն Օհանջանյան, [[հունվար 6]], [[1932]], [[Դաշուշեն]] - [[փետրվար 23]], [[1987]], [[Ստեփանակերտ]]), հայ բանաստեղծ, արձակագիր, դրամատուրգ, հրապարակախոս, [[ԽՍՀՄ Գրողների միություն|ԽՍՀՄ գրողների միության]] անդամ [[1960 թվականից։թվական]]<nowiki/>ից։

Ծնվել է [[1932 թ.թվական]]<nowiki/>ի [[հունվարի 6]]-ին՝ին [[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ|Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար մարզ]]<nowiki/>ի [[Ստեփանակերտ]]ի շրջանի (այժմ՝ [[Ասկերանի շրջան]]ի) [[Դաշուշեն]] գյուղում։ [[1954 թվական]]<nowiki/>ին ավարտել է Բաքվի Մանկավարժական ինստիտուտի Հայոց լեզվի և Գրականության բաժինը: Այնուհետև ուսուցչություն է արել [[Ադրբեջանական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ադրբեջանական ԽՍՀ]] [[Վարդաշենի շրջան]]<nowiki/>ի [[Ճալեթ|Ճալեթ գյուղ]]<nowiki/>ի ութամյա դպրոցում: 1955-1958 թվականներին ծառայել է [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|ԽՍՀՄ]] Զինված ուժերում: Զորացրվելուց հետո աշխատել է հայրենի Դադուշեն գյուղի յոթնամյա դպրոցում: 1960 թվականիցթվականին եղել է Ստեփանակերտի կուլտուրայի շրջանային տան տնօրենը: [[1960 թվական]]<nowiki/>ից եղել է [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|ԽՍՀՄ]] գրողների միության անդամ։ 1961-19851976 թթ.թվականներին աշխատել է [[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ|Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար մարզ]]<nowiki/>ի ռադիոհաղորդումների մարզային կոմիտեում՝կոմիտեում որպես թղթակից, ապա գրական-երաժշտական բաժնի ավագ խմբագիր։ 1976-1979 թվականներին աշխատել է [[«Սովետական Ղարաբաղ»]] օրաթերթի խմբագրությունում որպես նամակների բաժնի վարիչ: [[1979 թվական]]<nowiki/>ից մինչև իր անժամանակ մահը Վազգեն Օվյանը դարձյալ աշխատել է [[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ|Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար մարզ]]<nowiki/>ի ռադիոհաղորդումների մարզային կոմիտեում որպես գրական-երաժշտական խմբագրության ավագ խմբագիր: Երկուսուկես տասնամյակի ընթացքում նրա ջանքերով մարզային[[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ|Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար մարզ]]<nowiki/>ի ռադիոյում ստեղծվել էր հայկական երաժշտական ու գրական հաղորդումների հարուստ ֆոնդ, որը, ցավոք, հրկիզվել է [[Ստեփանակերտ]]ի հրետակոծության ժամանակ։ Այդ տարիներին տեղական ռադիոն իր հայեցի հաղորդումներով, հայկական երգ-երաժշտության պրոպագանդմամբ մեծ դեր է ունեցել ժողովրդի ոգին ամուր պահելու և, ընդհանրապես, [[Արցախ]]ը հայեցի պահելու գործում։

Վազգեն Օվյանի առաջին բանաստեղծությունը տպագրվել է [[1948 թվական]]<nowiki/>ին [[«Սովետական Ղարաբաղ»]] թերթում՝ 1948 թ.։թերթում։ [[1961 թ.թվական]]<nowiki/>ին լույս է տեսել գրողի անդրանիկ գիրքը։ Այնուհետև պարբերաբար տպագրվել են «Լեռների լեգենդը», «Շաղասար», «Խանքենդի», «Երգը մնաց լեռներում», «Տոհմածառ», «Մեղրի ժամանակը» գրքերը։

Վազգեն Օվյանի լավագույն ստեղծագործությունները, այդ թվում նրանք, որոնք բացահայտ ուղղված էին խորհրդային մեծ ու փոքր նազարների՝ Բրեժնևի[[Լեոնիդ Բրեժնև]]<nowiki/>ի, Ալիևի[[Հեյդար Ալիև]]<nowiki/>ի, Կևորկովի դեմ («Նազարնամե», «Հեքիաթ փառամոլ էշի մասին», «Հեքիաթ Մեծ գայլի, շնագայլի և այլոց մասին», «Հայրենադավը», «Հուդային», «Բասարական», «Զևս, խելոք կաց», «Հիմա է՞լ լռենք», «Դլե յաման», «Ղարաբաղ եմ ասում...», «Դու հպարտ չես, իմ Ղարաբաղ», «Կկորչեն հավետ և փառք, և անուն», «Իմ Ղարաբաղը տեսե՞լ ես, ասա» և այլն), արտացոլում էին կուռքերի, վերջը չերևացող ժողովների ու ծափերի վրա հիմնված խորհրդային իրականության զավեշտաողբերգական դեմքը («Այս շքերթներից հոգնել եմ արդեն», «Կրկես», «Տրիոլետներ», «Ութնյակներ» և այլն), բնականաբար, չէին կարող տպագրվել այն տարիներին և մնացել էին անտիպ։ Հետմահու լույս են տեսել «Եվ [[Պըլը Պուղի|Պըլը-ՊուղինՊուղի]]<nowiki/>ն մի առակ պատմեց», «Ղարաբաղի արծիվը», «Այս Ղարաբաղն է», «Լեռների լեգենդը», «Ավելի շատ լույս», «Կապույտ տարիներ» գրքերը, որոնցում հիմնականում տեղ են գտել գրողի անտիպ ստեղծագործությունները։

[[Ստեփանակերտի հայկական դրամատիկական թատրոն|Ստեփանակերտի Վահրամ Փափազյանի անվան հայկական պետական դրամատիկական թատրոն]]ը [[1969 թվականինթվական]]<nowiki/>ին բեմադրել է Վազգեն Օվյանի «Մեծ Լոռեցին» պիեսը, որը Հայաստանում[[Հայաստան]]<nowiki/>ում [[Հովհաննես Թումանյան]]ի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված մրցույթում արժանացել է երկրորդ մրցանակի։ [[1973 թվական]]<nowiki/>ին նույն թատրոնում բեմադրվել է Վազգեն Օվյանի մեկ այլ՝ «Լուսաբացը լեռներում» պիեսը: Այդ ներկայացումններկայացումներն ու [[1980 թվականինթվական]]<nowiki/>ին բեմադրված «Եվ [[Պըլը Պուղի|Պըլը-ՊուղինՊուղի]]<nowiki/>ն մի առակ պատմեց» քնարական դրաման լայն ընդունելություն են գտել հանդիսատեսների շրջանում, բեմադրվել են 100-ից ավելի անգամ՝ միշտ ուղեկցվելով լեփ-լեցուն դահլիճով։ Վ.Վազգեն Օվյանը վախճանվել է [[1987 թ.թվական]]<nowiki/>ի [[փետրվարի 23]]-ին։ին [[Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն (Արցախ)|ԼՂՀ]] մայրաքաղաք [[Ստեփանակերտ]]<nowiki/>ում։ Հետմահու պարգևատրվել է [[ԼՂՀ]] բարձրագույն պարգևով՝ «<nowiki/>[[Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան|Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանով։շքանշան]]<nowiki/>ով։

Վազգեն Օվյանի «Լեռնակերտ» («Խանքենդուց մինչև Ստեփանակերտ») վիպակն իր «ելման» կետում առնչություններ ունի Չարենցի[[Եղիշե Չարենց]]<nowiki/>ի «Երկիր Նաիրի»-ի, Բակունցի[[Ակսել Բակունց]]<nowiki/>ի «Կյորես»-ի, Խանզադյանի[[Սերո Խանզադյան]]<nowiki/>ի «Մատյան եղելությանց»-ի հետ (թեև խիստ տարբեր են մատուցման եղանակները, յուրօրինակ են կերպն ու հայացքը)։ Ապա և անուղղակի շոշափումներ կան «Լեռնակերտի» և Թոթովենցի[[Վահան Թոթովենց]]<nowiki/>ի «<nowiki/>[[Կյանքը հին հռովմեական ճանապարհի վրա]]<nowiki/>» վիպակի միջև, քիչ այն կողմ է նաև Մահարու[[Գուրգեն Մահարի|Գուրգեն Մահար]]<nowiki/>ու «Այրվող այգեստանները»։

* Լուսաբաց (բանաստեղծությունների ժողովածու), [[Բաքու]], Ազերնեշր, 1961, 75 էջ։էջ, տպ. 4.000։

* Լեռնային վտակ (ժողովածուում տեղ են գտել նաև Վ. Օվյանի գործերից), Բաքու, Ազերնեշր, 1963, 132 էջ։էջ, տպ. 3.000։

* Լեռների լեգենդը (բանաստեղծություններ), Բաքու, Ազերնեշր, 1966, 52 էջ։էջ, տպ. 2.500։

* Լեռնային վտակ (ժողովածուում տեղ են գտել նաև Վ. Օվյանի գործերից), Բաքու, ադրբեջանիԱդրբեջանի պետական հրատարակչություն, 1967, 196 էջ։էջ, տպ. 7.500։

* Շաղասար (պատմվածքներ), Բաքու, Ազերնեշր, 1970, 140 էջ։էջ, տպ. 5.000։

* Խանքենդի (վիպակ), Բաքու, Ազերնեշր, 1975, 75 էջ։էջ, տպ. 5.000։

* Երգը մնաց լեռներում (պատմվածքներ), Բաքու, Ազերնեշր, 1978, 135 էջ։էջ, տպ. 3.000։

* Տոհմածառ (պատմվածքներ), Բաքու, «Յազըչը», 1980, 240 էջ։էջ, տպ. 6.500։

* Մեղրի ժամանակը (պատմվածքներ), Բաքու, «Յազըչը», 1984, 220 էջ։էջ, տպ. 6.500։

* Եվ Պըլը-Պուղին մի առակ պատմեց (երգիծական պատմվածքներ, առակներ, երգիծական բանաստեղծություններ), [[Ստեփանակերտ]], 1993, 188 էջ, տպ. 1000։

* Այս Ղարաբաղն է (բանաստեղծություններ, չափածո առակ-հեքիաթներ, չափածո պոեմ՝ «Նազար-նամե»), տպագրությունը՝ Չելյաբինսկում[[Չելյաբինսկ]]<nowiki/>ում, 2002, 320 էջ, տպ. 300։

* Լեռների լեգենդը, [[Երևան.]], «Անտարես», 2003, տպ. 1000։

* Նկարիչ, Արցախ նկարիր (բանաստեղծություններ), [[Ստեփանակերտ]], 2009, 64 էջ, տպ. 1000։