«Վեկտորական դաշտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (- , +,, -, +, , - + )
Տող 14.
Ֆիզիկայում սովորաբար օգտագործում են հաստ շրիֆտ կամ տառի վրայի սլաքը, օրինակ
 
<math>\Epsilon</math> կամ <math>\overrightarrow{v}</math>:
 
4 վեկտորի համար ընդունված է ինդեքսավոր գրառումը: Օրինակ՝ <math>A_i</math>:
Տող 22.
Հաճախ ակնհայտ ցույց է տրվում տարածության կետից կախումը, օրինակ
 
<math>\ B(p)</math>,
 
որտեղ <math>p</math> -ն սիմվոլիկ տարածության կետի նշանակումն է
 
կամ
 
<math>B(r)</math>,
 
որտեղ <math>r</math>-ը տարածության մեջ կետի դիրքը որոշող շառավիղ վեկտորն է:
 
== Տերմինի պատմությունը ==
Դաշտ տերմինը ֆիզիկա է մտցրել [[Մայքլ Ֆարադեյ]]ը մոտավորապես 1830 թվականին էլեկտրամագնիսական երևույթների հետազոտման ժամանակ: Անալիտիկ տեսության ուժային դաշտերի հիմքը մշակել են Մաքսվելը, Գիբսը և Խեվիսայդը XIX դարի երկրորդ կեսին:
 
== Վեկտորական դաշտերի մասնավոր դեպքեր ==
Տող 42.
 
====== Վեկտորական դաշտերը հարթության վրա ======
Եթե <math>r</math> -ը շառավիղ-վեկտոր է, որը նշված կոորդինատների համակարգում ունի <math>r=(x, y)</math> տեսքը, ապա վեկտորական դաշտը նկարագրվում է հետևյալ վեկտոր-ֆունկցիայի տեսքով՝
 
<math>F(r)= (F_x(x, y), F_y(x, y))</math>:
 
====== Վեկտորական դաշտերը եռաչափ տարածության մեջ ======
Եթե <math>r</math>-ը շառավիղ վեկտոր է, որը նշված կոորդիանտների համակարգում ունի <math>r=(x, y, z)</math> տեսքը, ուրեմն վեկտորական դաշտը նկարագրվում է հետևյալ վեկտոր-ֆունկցիայով՝
 
<math>F(r)=F_x(x, y, z), F_y(x, y, z), F_z(x, y, z)</math>
[[Պատկեր:Divergence.jpg|մինի|Վեկտորական ֆունկցիան և նրա դիվերգենցիան՝ ներկայացված սկալյար դաշտի տեսքով (կարմիր գույնը ցույց է տալիս աճը , կանաչ գույնը` նվազումը):]]
 
=== Դիվերգենցիա ===
Տող 62.
 
=== Ռոտոր ===
Ռոտորը ցույց է տալիս տվյալ վեկտորական դաշտի մրրկայնության աստիճանը:
 
<math>rotF=({dF_z \over dy}-{dF_y \over dz})i +({dF_x \over dz}-{dF_z \over dx})j+({dF_y \over dx}-{dF_x \over dy})k</math>
Տող 71.
Գրադիեբտը թույլ է տալիս վեկտորական դաշտից ստանալ սկալյար դաշտ:
 
<math>gradF=({df \over dx}, ={df \over dy}, ={df \over dz})={df \over dx}i+={df \over dy}j+={df \over dz}k</math>:
 
Կարելի է գրել՝
Տող 79.
Ֆիզիկայի տարբեր բնագավառներում կիրառվում է տարբեր ֆիզիկական դաշտերի գրադիենտի հասկացությունը։
 
Օրինակ,  էլեկտրաստատիկ դաշտի լարվածությունը էլեկտրաստատիկ պոտենցիալի մինուս գրադիենտն է,  գրավիտացիոն դաշտիլարվածությունը (ազատ անկման արագացումը) գրավիտացիայի դասական տեսության մեջ գրավիտացիոնալ պոտենցիալի մինուս գրադինետն է։ Դասական մեխանիկայում կոնսերվատիվ ուժերը պոտենցիալ էներգիայի մինուս գրադինետ են։
 
== Վեկտորական գծեր ==
Ուժային դաշտերի համար ուժագծերը ցույց են տալիս դաշտերի ազդեցության ուղղությունը:
 
Եթե բավարար փոքր տիրույթում դաշտը ոչ մի տեղ չի 0 դառնում, ապա տիրույթի ցանկացած կետով անցնում է մեկ և միայն մեկ ուժագիծ: Այն կետում, որտեղ դաշտի վեկտորը զրոյական է, դաշտի ուղղությունը որոշված չէ, ուժային գծերի պահվածքը կարող է լինել տարբեր: Հնարավոր է այդ կետով անցնում են անվերջ շատ ուժագծեր, բայց հնարավոր է, նաև, որ ոչ մեկը չի անցնում:
 
Վեկտորական դաշտը կոչվում է ամբողջական, եթե նրա ինտեգրալային թեքերը որոշվում են ամբողջ բազմազանության վրա:
Տող 90.
== Գրականություն ==
* ''Борисенко А. И., Тарапов И. Е.'' [http://djvu.504.com1.ru:8019/WWW/6d499c4f2fa63fe11d84e9b23ea24fb3.djvu Векторный анализ и начала тензорного исчисления.] — М.: Высшая школа, 1966, 251 с.
* ''Кумпяк Д. Е.'' [http://eqworld.ipmnet.ru/ru/library/books/Kumpyak2007ru.djvu Векторный и тензорный анализ.] Учебное пособие,  — Тверь: <nowiki/>[[Тверской государственный университет|Тверской гос. университет]], 2007, 158 с.
* ''Мак-Коннел А. Дж.'' [http://eqworld.ipmnet.ru/ru/library/books/Mak-Konnel1963ru.djvu Введение в тензорный анализ с приложениями к геометрии, механике и физике.] — М.: Физматлит, 1963, 411 с.
* ''Фихтенгольц Г. М.'' [http://djvu.504.com1.ru:8019/WWW/0ac608dcb97ac3bc713dfe6f314a1688.djvu Курс дифференциального и интегрального исчисления, том III.] — М.: <nowiki/>[[Наука (издательство)|Наука]], 1966.