Վիքիպեդիա

«Կալիում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (- , +,, -, +, , - + )
Տող 10.
| արտաքին տեսք =[[Պատկեր:Potassium.JPG|220px]]<br />Արծաթափայլ սպիտակ, փափուկ մետաղ
| պատկեր =Potassium Spectrum.jpg
| ատոմային զանգված = 39, 0983(1)<ref name="iupac%20atom😂ic%20weights">{{ռուսերեն հոդված|автор=Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu.|заглавие=Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report)|ссылка=http://iupac.org/publications/pac/85/5/1047/|язык=en|издание=[[Pure and Applied Chemistry]]|год=2013|том=85|номер=5|страницы=1047-1078|doi=10.1351/PAC-REP-13-03-02}}</ref>
| կոնֆիգուրացիա = [Ar] 4s<sup>1</sup>
| էլեկտրոնային թաղանթ =
| ատոմի շառավիղ =235
| կովալենտային շառավիղ = 203
| Վան-դեր-Վալսի շառավիղ =
| իոնի շառավիղ =133
| էլեկտրաբացասականություն =0, 82
| օքսիդացման աստիճան = 0; +1
| էլեկտրոդային պոտենցիալ=
| իոնիզացման էներգիա 1 = 418, 5 (4, 34)
| իոնիզացման էներգիա 2 =
| իոնիզացման էներգիա 3 =
| ֆազ =
| խտություն = 0, 856
| խտություն2 =
| խտություն3 =
| խտություն հջ =
| հալման ջերմաստիճան = 63, 51°С; 336, 8
| եռման ջերմաստիճան = 1047
| կրիտիկական կետ Կ =
Տող 34.
| հալման ջերմունակություն2 =
| գոլորշիացման ջերմունակություն =
| ջերմունակություն = 29, 6<ref name="%D0%A5%D0%AD">{{ռուսերեն գիրք
|часть =
|заглавие = Химическая энциклопедия: в 5 т
|ссылка =
|ответственный = Редкол.: Кнунянц И.&nbsp;Л. (гл. ред.)
|издание =
|место = М.
|издательство = Советская энциклопедия
|год = 1990
|том = 2
|страницы = 284
|страниц = 671
|серия =
|isbn =
|тираж = 100&nbsp;000
}}
</ref>
| ջերմունակություն2 =
| մոլային ծավալ = 45, 3
| հագեցած գոլորշի =
| ճնշում հգ 1 =
Տող 61.
| ճնշում հգ 100 k =
| բյուրեղացանցի կառուցվածք = Խորանարդ
| բյուրեղացանցի տվյալներ =5, 332
| c/a հարաբերություն =
| Դեբայի ջերմաստիճան = 100
| մագնիսական կառուցվածք =
| տեսակարար դիմադրություն =
| ջերմահաղորդականություն = 79, 0
| ջերմաստիճանահաղորդականություն =
| ջերմային ընդարձակում =
Տող 78.
{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=19}}
 
'''Կալիում''' {{lang-lat|Kalium}} , [[քիմիական տարր]] է, որի նշանն է '''K''', պարբերական համակարգի 4-րդ պարբերության 1-ին խմբի քիմիական տարր։ Ալկաւիական մետաղ է, կարգահամարը՝ 19, ատոմական զանգվածը՝ 39, 098, ատոմի արտաքին թաղանթի էլեկտրոնային կառուցվածքը՝ 4s<sup>1</sup>։ Ունի երկու կայուն՝ <sup>39</sup>K (93, 08 %), <sup>41</sup>K (6, 91 %), և մեկ թույլ ռադիոակտիվ իզոտոպ՝ <sup>40</sup>K (0, 01 %), կիսաքայքայման պարբերությունը՝ T<sub>½</sub>= 1, 32• 10<sup>9</sup> տարի։
 
Կալիումի մի քանի միացություններ (օրինակ, պոտաշը, որն ստացվում էր փայտանյութի մոխրից) հայտնի էին դեռևս հնում։ Սակայն դրանց չէին տարբերում նատրիումի միացություններից։
Տող 91.
 
== Բնության մեջ ==
Կալիումը տարածված տարրերից է, պարունակությունը երկրակեղևում՝ 2, 50 % (ըստ զանգվածի)։ Կալիումը մտնում է դաշտային սպաթների և փայլարների բաղադրության մեջ։
 
== Ստացում ==
Տող 100.
 
== Ֆիզիկական հատկություններ ==
Սենյակային ջերմաստիճանում կալիումը արծաթա-սպիտակավուն մետաղ է կապտավուն երանգով<ref>{{cite web|url=http://elementy.ru/trefil/36|title=Элементы: проба на окрашивание пламени|lang=ru|accessdate=2010 թ․ հունվարի 26|archiveurl=http://www.webcitation.org/617uz3nan|archivedate=2011-08-22}}</ref>։ Այն լավ էլեկտրահաղորդիչ է։ Կալիումը փափուկ է և հեշտությամբ կտրվում է դանակով։ Կալիումը տարածված տարրերից է, պարունակությունը երկրակեղևում՝ 2, 50% (ըստ զանգվածի)։ Կալիումը մտնում է դաշտային սպաթների և փայլարների բաղադրության մեջ։ [[Խտություն]]ը՝ 862 կգ/մ<sup>3</sup> (20&nbsp;°C-ում), հալման ջերմաստիճանը՝ 63, 55&nbsp;°C, եռմանը՝ 760&nbsp;°C։ Քիմիապես ավելի ակտիվ է, քան [[լիթիում]]ը և [[նատրիում]]ը։ Միացություններում միարժեք է։ Օդում (հատկապես խոնավության առկայությամբ) կալիումը արագ օքսիդանում է, այդ պատճառով այն պահում են [[նավթ]]ի, [[բենզին]]ի կամ հանքային [[յուղ]]ի տակ։
 
== Քիմիական հատկություններ ==
Տող 174.
Բժշկության մեջ կիրառում են կալիումի քացախատը (CH<sub>3</sub>COOK)՝ որպես միզամուղ, [[կալիումի քլորիդ]]ը (KCl)՝ օրգանիզմում կալիումի անբավարարության դեպքում, գերքլորատը (KClO<sub>4</sub>)՝ թիրեոտոքսիկոզի ժամանակ, [[կալիումի պերմանգանատ]]ը (KMnO<sub>4</sub>)՝ հականեխիչ միջոց։
 
Կալիումի նկատմամբ չափահաս մարդու օրական պահանջը (2-3 գ) լրացվում է մսի և բուսական մթերքների, ծծկեր երեխաներինը (30 մգ/կգ)՝ կրծքի կաթի հաշվին։ Բույսերը կալիումը ստանում են հողից։ Կենդանիների օրգանիզմում կալիումի քանակը ~2, 4 գ/կգ է։
 
Կալիումի հիմնական սննդային աղբյուրներն են չորացրած [[ծիրան]]ը, [[դդում]]ը, [[լոբազգիներ]]ը, կիվին, կարտոֆիլը, [[ավոկադո]]ն, [[բանան]]ը, [[լյարդ]]ը, [[կաթ]]ը, պնդուկի յուղը, ցիտրուսայինները և [[խաղող]]ը։ Բավականաչափ կալիում կա ձկներում և կաթնային մթերքներում։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Կալիում» էջից