«Մաո Ցզե Դուն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 38.
'''Մաո Ցզե-Դուն''' ({{Չինարեն|毛澤東|毛泽东|MáoZédōng|Մաո Ցզե-Դուն}}, Ուեյդ Ջայլզ ''Mao Tse-Tung'', {{ԱԾ}}), [[չինացի]] մեծագույն պետական և քաղաքական գործիչներից մեկը, [[մաոիզմ]]ի հիմնադիրը և [[Չինական հեղափոխություն|Չինական հեղափոխության]] առաջնորդը։
== Կենսագրություն ==
Մաո Ցզե-Դունը, դեռևս երիտասարդության տարիներին միանալով [[Չինաստանի կոմունիստական կուսակցություն|Չինաստանի կոմունիստական կուսակցության]] (կոմկուսակցություն) կազմին, [[1930]]-ական թվականներին դարձավ [[Ցզյանց]] պրովինցիայի կառավարիչը։ Կարծում էր, որ Չինաստանին անհրաժեշտ էր մշակել հատուկ կոմունիստական գաղափարախոսություններ։<ref>[http://comstol.info/2012/11/obshhestvo/5084-Կարմիր բանակի «Մեծ արշավանքը»]</ref> Չինական Կարմիր բանակի «Մեծ արշավանք»-ից հետո, որտեղ Մառ Ցզե-Դունը ղեկավարներից մեկն էր, նրան հաջողվում է ավտորիտար դիրք զբաղեցնել Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցության (ՉԿԿ) կազմում։
Գեներալիսիմուս [[Չան Կայխուեյի]]ի զորքերի դեմ ունեցած հաղթանակից հետո (Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության հետ վճռական ռազմական, նյութական և խորհրդատվություն արդյունքում) և [[1949]] թվականի [[հոկտեմբերի 1]]-ին [[Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն]] հռչակումից հետո Մաո Ցզե-Դուն մինչև կյանքի վերջը փաստացի համարվում էր երկրի առաջնորդը։ [[1943]] թվականից մինչ կյանքի ավարտը զբաղեցնում էր չինական կոմկուսակցությունների նախագահի, իսկ [[1954]]-[[1959]] թվականներին [[Չինաստանի Հանրապետություն|Չինաստանի Հանրապետության]] նախագահի պաշտոնը։
[[1950]] թ-ի փետրվարին Մաո Ցզեդունը Իոսիֆ Ստալինի հետ կնքել է Ռուս-չինական փոխօգնության համաձայնագիր:
1956 թվականին ՉԿԿ 8-րդ համագումարը երկրում գլխավոր քաղաքական ուղղություն է հռչակել սոցիալիզմի կառուցումը: Մաոն նախաձեռնել է այսպես կոչված «<nowiki/>[[Մեծ թռիչք]]<nowiki/>» ([[1958]]–[[1960]] թվականներ) և «Մշակութային հեղափոխության» ([[1966]]–[[1975]] թվականներ) ծրագրերը, որոնք ոչ միայն ձախողվել են, այլև հսկայական վնաս են պատճառել երկրի զարգացմանը։ Դրանք քննադատվել են Մաոյի մահվանից հետո:
Մաո Ցզե-Դունի ղեկավարման տարիներին [[Չինաստան]]ում տեղի էին ունենում ճնշումներ, որոնք քննադատվում էին ինչպես կապիտալիստական, այնպես էլ աոցիալիստական երկրներում։ Բացի այդ տվյալ ժամանակներում առկա էր Մաո Ցզե-Դունի անձի պաշտամունքը։
[[1959]] թվականից ձևավորվել է Մաո Ցզեդունի անձի պաշտամունքը. միլիոնավոր օրինակներով տպագրվել է նրա թեզերի ժողովածուն և բաժանվել ժողովրդին: Այդ տարիներին Մաո Ցզեդունի առաջադրած գաղափարատեսական դրույթները մեկնաբանվել են որպես մարքսիզմ-լենինիզմի ստեղծագործական զարգացում:
1969 թվականի 9-րդ համագումարում Մաոյին հռչակել են ցմահ առաջնորդ, իսկ 1973 թվականի 10-րդ և 1977 թվականի 11-րդ համագումարներում «Մաո Ցզեդունի գաղափարները»՝ մաոականությունը, հայտարարել են պետական գաղափարախոսության հիմք:
Մաո Ցզեդունի դամբարանը Պեկինի կենտրոնական հրապարակում է:
== Անուն ==
| |||