«Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ 37.157.219.85 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել CommonsDelinker մասնակցի վերջին տարբ...
Տող 13.
|աթոռներ3 = {{Տեղեկաքարտ Կուսակցություն/աթոռներ|7|33|hex=#FF0000}}
}}
'''Հայ ՅեղափոխականցուՅեղափոխական ԴաշնակթիւնԴաշնակցութիւն''' ('''ՀՅԴ''', ժամանակակից արևելահայերեն ուղղագրությամբ՝ '''Հայ Հեղափոխական Դաշնակցություն'''), հայ ազգային սոցիալիստական կուսակցություն<ref>[https://web.archive.org/web/20140907021022/http://www.pecob.eu/flex/cm/pages/ServeBLOB.php/L/EN/IDPagina/1808 «Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն».] Պորտալ Կենտրոնական եւ Արեւելյան Բալկանյան Եվրոպայում. Բոլոնիայի, Իտալիա: Բոլոնիայի համալսարան. Արխիվացված օրիգինալից 7 սեպտեմբերի 2014 Հայ հեղափոխական դաշնակցությունը, որը Ազգայնական-սոցիալիստական կուսակցություն է:</ref>: Հիմնադրվել է [[1890]] թ.-ին [[Թիֆլիս]]ում [[Քրիստափոր Միքայելյան]]ի, [[Սիմոն Զավարյան]]ի և [[Ստեփան Զորյան (քաղաքական գործիչ)|Ստեփան Զորյանի]] կողմից<ref>[http://www.littlearmenia.com/html/history/detail.asp?id=217 «Հայ Հեղափոխական Դաշնակցություն Հիմնադրվել, Հայ պատմության ժամանակացույցը»:] Վերցված է 2006-12-25.</ref>: Կուսակցությունը գործում է [[Հայաստանի Հանրապետություն]]ում, [[Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն]]ում և [[հայկական սփյուռք|սփյուռքի]] ավելի քան 40 երկրներում։ Ներկայացված է [[Հայաստանի Հանրապետություն|Հայաստանի Հանրապետության]], [[Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն|Արցախի Հանրապետության]], [[Վրաստան]]ի, [[Կիպրոս]]ի, [[Լիբանան]]ի, [[Իրան]]ի, [[Սիրիա]]յի խորհրդարաններում ([[Հայաստանի Հանրապետություն|ՀՀ-ում]], [[Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն|ԼՂՀ-ում]] և [[Լիբանան]]ում խմբակցության մակարդակով<ref>[http://web.archive.org/web/20070629155631/http://www.unhcr.org/home/RSDCOI/456567564.pdf «Կուսակցությունը զբաղեցնում է 2 տեղ Լիբանանի Ազգային ժողովում»:] Արխիվացված օրիգինալից հունիսի 29-ին, 2007 թ. Վերցված է 2006-12-30.</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20061003204736/http://www.bhhrg.org/CountryReport.asp?ChapterID=768&CountryID=2&ReportID=249&keyword= «ՀՅԴ-ն կուսակցությունների միջեւ մասնակցում ԼՂՀ նախագահական ընտրությունների»:] Արխիվացված օրիգինալից հոկտեմբերի 3-ին, 2006 թ. Վերցված է 2007-01-03.</ref>)։
 
== Պատմություն==
=== ևավորումՁևավորում ===
Ստեղծվել է [[1890]] թ.-ի [[հուլիս]]-[[օգոստոս]]ին [[Թիֆլիս]]ում. [[Հայ ազգային քաղաքական կազմակերպություններ և կուսակցություններ|ազգային երրորդ կուսակցությունն է]]: Հիմնադիրները և առաջին ղեկավարներն էին [[Քրիստափոր Միքայելյան]]ը, [[Սիմոն Զավարյան]]ը և [[Ստեփան Զորյան (քաղաքական գործիչ)|Ստեփան Զորյանը]] (Ռոստոմ)։ 1890 թ.-ի [[սեպտեմբեր]]ին հրապարակված ՀՅԴ մանիֆեստում նշված է, որ նոր ստեղծված կուսակցության նպատակն է համախմբել [[հայ]] ժողովրդի ուժերը, ձեռք բերել քաղաքական և տնտեսական ազատություն [[Արևմտյան Հայաստան]]ի համար։ Այն արտահայտվել է ՀՅԴ առաջին ծրագրում, որն ընդունվել է [[1892]] թ.-ին կուսակցության առաջին ընդհանուր ժողովում (հրապարակվել է կուսակցության «[[Դրոշակ (թերթ)|Դրոշակ]]» պաշտոնաթերթում, [[1894]] թ.-ին)։
[[Պատկեր:Founders of the Armenian Revolutionary Federation Stepan Zorian, Christapor Mikaelian, Simon Zavarian.jpg|մինի|300px|ՀՅԴ-ի հիմնադիրները` [[Ստեփան Զորյան (քաղաքական գործիչ)|Ստեփան Զորյան]], [[Քրիստափոր Միքայելյան]] և [[Սիմոն Զավարյան]]]]
 
=== Դիրքերի ամրապնդում ===
ՀՅԴ առաջին ընդհանուր ժողովը, հաշվի առնելով հայ իրականության առանձնահատկությունը՝ [[հայ]] բնակչության սփռվածությունը՝ կուսակցության կազմակերպական կառուցվածքում որդեգրեց ապակենտրոնացման սկզբունքը։ Կարճ ժամանակում կուսակցության կազմակերպություններ ստեղծվեցին [[Արևելյան Հայաստան]]ում՝ [[Ալեքսանդրապոլ]], [[Կարս]], [[Երևան]], [[Արցախ]] [[Գանձակ]], [[Անդրկովկաս]]ի հայաշատ քաղաքներում՝ ([[Թիֆլիս]], [[Բաքու]]), [[Հյուսիսային Կովկաս]]ում ([[Նոր Նախիջևան]]), [[Արևմտյան Հայաստան]]ում՝ [[Մուշ]], [[Սասուն]], [[Վան]], [[Կիլիկիա]]Ձ<nowiki/>[[Կիլիկիա|<nowiki/>]]յում, [[Կ. Պոլիս|Կոստանդնուպոլսում]], [[Իզմիր]]ում, [[Եգիպտոս]]ում, [[Եվրոպա]]յում, [[Ամերիկա]]յում: ՀՅԴ զբաղվեց արևմտա[[հայեր]]ին զինելու և ինքնապաշտպանության նախապատրաստելու, զինատար և մարտական խմբեր Արևմտյան Հայաստան առաքելու առաջնահերթ խնդիրներով։ {{փաստ}} ՀՅԴ-ն կարողացավ ընդլայնել իր ազդեցությունը և կարճ ժամանակամիջոցում դարձավ հայ քաղաքական կուսակցություններից առավել հեղինակավորը։ {{փաստ}}
 
=== Օսմանյան Կայսրություն ===