|
[[Պատկեր:Rheumatoid Arthritis.JPG|մինի|300px|[[Ռևմատոիդ արթրիտ]]]]
'''ՌեմատոլոգիաՌևմատոլոգիա''' (ռևմատիզմռևմա<ref>{{cite web|url=http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_medicine/26415/|title=Ревматология|work=Малая медицинская энциклопедия. — М.: Медицинская энциклопедия. 1991—96 гг.|publisher=dic.academic.edu|accessdate=2014-07-15}}</ref> և լոգփալոգիա), [[Բժշկագիտություն|բժշկագիտության]] բաժին, ուսումնասիրում է ռևմատիկ [[հիվանդություն]]ները՝ [[շարակցական հյուսվածք]]ի սիստեմայինհամակարգային ախտահարումները, հոդաբորբերը, [[օստեոարթրոզ]]ը և արտահոդային [[հյուսվածքներ]]ի ախտահարումները։
ՌեմատոլոգիաnՌևմատոլոգիան սերտորեն առնչվում է նեֆրոլոգիայի, [[սրտաբանություն|սրտաբանության]], արյունաբանության, պուլմոնոլոգիայիթոքաբանության և ներքին հիվանդությունների այլ բաժինների հետ, քանի որ շարակցական հյուսվածքի սիստեմայինհամակարգային հիվանդությունները կարող են ընթանալ առավելապես [[երիկամ]]ային, սրտայինդսրտային, ուղեղային և այլ ախտանշախմբերովհամախտանիշներով (սինդրոմսինդրոմներով), իսկ ուսումնասիրվող ռևմատիկ որոշ, ախտանշախմբերռևմատիկ համախտանիշներ կապված են արյան հիվանդությունների, ուռուցքների և ախտաբանական այլ պրոցեսների հետ։
== Պատմություն ==
Հոդերի ռևմատիկ բորբոքումները նկարագրել է դեռևս [[Հիպոկրատ]]ը։ 2-րդ դարում Կ․ Դալենն առաջարկել է «ռևմատիզմ» տերմինը՝ հենաշարժական ապարատի տարբեր հիվանդությունները նշելու համար։ 17-18-րդ դարերում սկսել են նկարագրել առանձին ռևմատիկ հիվանդություններ։
Թ․ Սիդենհամը առանձնացրել է ռևմատիկ բազմահոդաբորբը (պոլիարթրիտ) և խորեան, անգլիական բժիշկ Վ․ Հեբերդենը ([[1802]]) նկարագրել է [[Օստեոարթրոզ|արթրոզին]] բնորոշ հանգույցիկները՝հանգուցիկները՝ ձեռքերի մատների վրա և այն տարբերակել է պոդագրայից։հոդատապից (պոդագրայից)։ 19-րդ դարի 30-ական թվականներին ռևմատիզմի ժամանակակից ուսմունքի հիմնադիրներ՝ ֆրանսիականֆրանսիացի բժիշկ Ժ․ Բույոն և ռուս թերապևտ Դ․ Սոկոլսկին (միմյանցից անկախ) կապ հաստատեցին բագմահոդաբորբիբազմահոդաբորբի և սրտի ախտահարման միջև։
Հետագայում ռևմատիզմի ընդհանուր խմբից անջատեցին [[Ռևմատոիդ արթրիտ|ռևմատոիդ հոդաբորբը]] (ամերիկյան բժիշկամերիկացի Ա․ Հեռոդ և ֆրանսիացի Ժ․ Շարկո), սիստեմային[[Համակարգային կարմիր [[գայլախտ|համակարգային կարմիր գայլախտը]]ը (հունգարացի Մ․ Կապոշի), [[կարծրամաշկություն]]ը (ֆրանսիացի Ե․ Գինտրակ) և այլ հիվանդություններ։
Ս․ Բոտկինը առաջինն է նշել ոևմատիզմիռևմատիզմի վարակական բնույթը, նկարագրել ռևմատիկ [[թոքամզաբորբ]]ը, երիկամաբորբը ([[1874]]-[[1885]])՝ նշելով հիվանդության սիստեմայինհամակարգային բնույթը։
Դ․ Զախարինն ապացուցել է ռևմատիզմի նոզոլոգիական ինքնուրույնությունը և սալիցիլատներով բուժման արդյունավետությունը ([[1899]]), Գ․ Մալկովը նշել է ստրեպտոկոկերի և ըմպանային նշիկների բորբոքումների դերը ռևմատիզմի զարգացման գործում ([[1900]])։
20-րդ դարում ամերիկացի գիտնականներ Ա․ Կոբեռնը, Ն․ Ստրաժեսկոն, Գ․ Լանգը և ուրիշներ առաջարկել են ռևմատիզմի պատճառագիտության ստրեպտոկոկային տեսությունը։
Ա․ Բոգոմոլեցը՝Բոգոմոլեցը առաջ է քաշել շարակցական հյուսվածքի՝ որպես օրգանիզմի պաշտպանական ֆունկցիաներ կատարող ֆիզիոլոգիական համակարգի վերաբերյալ ուսմունքը ([[1926]]), Վ․ Տալալաևը բացահայտել է սրտի շարակցական հյուսվածքի ձևաբանական փոփոխությունների փուլերը, գերմանացի գիտնական Ֆ․ Կլինգեն փորձառականփորձարարական աշխատանքներով բացահայտել է ռևմատիզմի և ռևմատիկ հիվանդությունների ալերգիական բնույթը (ԽՍՀՄ-ում այդ հարցը մշակել են Ն․ Ստրաժեսկոն և Մ․ Կոնչալովսկին)։բնույթը։
== Ախտաբանական պրոցեսներ ==
Ախտաբանական պրոցեսների առաջացման նյարդասնուցողական մեխանիզմների վերաբերյալ Ա․ Սպերանսկու տեսությունը հաստատեց նաև ռևմատիզմի առաջացման գործում [[նյարդային համակարգ]]ի դերը<ref>[http://www.pap.es/FrontOffice/PAP/front/Articulos/Articulo/_IXus5l_LjPqmzmYUJVNzPeLSusNfLfpv Prada Ojeda A, Otón Sánchez MT. Las enfermedades reumatológicas en el niño: características fundamentales que reconocer en una consulta de Atención Primaria. Rev Pediatr Aten Primaria. 2013;15:275-81.]</ref>։
[[20-րդ դար]]ի 2-րդ կեսին ռեմատոլոգիաիռևմատոլոգիայի առաջընթացին նպաստել են [[ռևմատիզմ]]ի ախտորոշման իմունաբանական և [[կենսաքիմիա]]կան մեթոդների հաջող կիրառումը։
== Կիրառում ==
Կիրառվում են նաև հետազոտության [[վիրուսոլոգիա]]կան մեթոդներ, [[նուկլեինաթթուներ]]ի փոխանակության, հումորալ ու բջջային [[իմունիտետ]]ի խանգարումների և իմունագենետիկական շեղումների ուսումնասիրություններ։
ԻմունադեպրեսիվԻմունաճնշիչ բուժման մեթոդներըեղանակները (կորտիկոստերոիդներ, ցիտոստատիկ դեղամիջոցներ), զուգակցելով փուլային սկզբունքի հետ (ստացիոնար [[պոլիկլինիկա]]), որն ապահովում է այդ պատրաստուկների երկարատև օգտագործումը, բարելավում են ռևմատիկ հիվանդությունների ելքը։
[[1960]]-ական թվականներին ռևմատոլոգիան առանձնացվել է որպես բժշկագիտության ինքնուրույն բաժին։ Մի շարք երկրներում կազմակերպվել են ռեմատոլագիայիռևմատոլագիայի մասնագիտացված ԳՀԻ-ներ։
[[1928]] թվականներին Մ․ Կոնչալովսկու և Գ․ ԴանիշևսկոլԴանիշևսկու նախաձեռնությամբ կազմակերպվել է Համամիութենական հակառևմատիզմային կոմիտե, որը [[1964]] թվականին վերակառուցվել է որպես ռևմատոլոգների համամիութենական ընկերության․ վերջինս ռևմատիզմի դեմ պայքարի Միջազգային լիգայի անդամ է ([[1928]])։ ԽՍՀՄ-ում ռեմատոլոգիայիռևմատոլոգիայի խնդիրները լուսաբանվում են «Վոպրոսի ռևմատիզմա» (''«Вопросы ревматизма»'', 1961 թվականից) ամսագրում։
Հրատարակվում է նաև Միջազգային լիգայի օրգան «Ռևմատոլոջի» («''Rheumatology''», [[1967]] թվականից) ամսագիրը։ ՀԽՄՀՀԽՍՀ-ում ռևմատիզմի տեսական և պրակտիկ հարցերի մշակմամբ զբաղվել են ակադեմիկոս Լ․ Հովհաննիսյանը, պրոֆեսորներ՝ Ա․ Մելիք-Ադամյանը, Ա․ Քաթանյանը, Տ․ Մնացականովը և ուրիշներ ([[Հայրենական պատերազմ]]ի տարիներից սկսած)։
[[Երևանի Բժշկական Ինստիտուտ]]ի ախտաբանական [[անատոմիա]]յի ամբիոնում ռևմատիզմի և մեծ կոլագենոզների պատճառագիտության և ախտածագման հյուսվածա- և իմունամորֆոլոգիայի հարցերի վերաբերյալ հետազոտություններ են կատարում պրոֆեսոր Ա․ Բեգլարյանի ղեկավարությամբ։
Երևանի սրտաբանության ինստիտուտի ռևմատոլոգիական բաժանմունքում, պրոֆեսոր Ս․ Յոլյանի ղեկավարությամբ, ուսումնասիրվում են ռևմատիզմի, սրտի ձեռքբերովի արատների և [[սրտամկան]]ի բորբոքման ախտորոշման, բուժման և կանխարգելման խնդիրները։
== ՌեմատոլոգիայիՌևմատոլոգիայի գիտագործնական հարցերի ուսումնասիրություններ ==
ՌեմատոլոգիայիՌևմատոլոգիայի գիտագործնական տարբեր հարցերի ուսումնասիրությամբ զբաղվում են նաև կուրորտաբանության և ֆիզիկական մեթոդներով բուժման ինստիտուտում, բժիշկների կատարելագործման ինստիտուտի [[Մանկաբուժություն|մանկաբուժության]], Երևանի բժշկական ինստիտուտի հոսպիտալային թերապիայի ամբիոններում։ ՀԽՍՀ-ում ստեղծվել է ռևմատոլոգիական ծառայության լայն ցանց, պոլիկլինիկաների և մանկական կոնսուլտացիաների կազմում գործում են ռևմատոլոգիական կաբինետներ, հիվանդանոցների և որոշ ԳՀԻ-ների բազայի վրա ստեղծվել են ռևմատոլոգիական բաժանմունքներ, Արզնի առողջարանում գործում է մանկական ռևմատոլոգիական սանատորիա։ Հանրապետությունում կազմակերպվել են մեծահասակների և մանկական ռևմատոլոգիական կենտրոններ, հիմնվել է ՀԽՍՀ ռևմատոլոգների գիտական ընկերություն։
== Ծանոթագրություններ ==
| 