«Ելոուսթոուն (ազգային պարկ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Կանաչ գոտի
{{Արգելոցային տարածք
| nameանվանում = ՅելլոուսթոունՅելուոսթոուն ազգային պարկ
|բնագիր անվանում = Yellowstone National Park
| iucn_category = II
|պատկեր = YellowstonefallJUN05.JPG
| image = US_Locator_Blank.svg
|պատկերի նկարագիր =
| caption =
|կոորդինատներ <!--*կոորդինատներ-->
| locator_x = 75
| locator_ylat_d = 45
| captionlat_NS =
| location = [[Վայոմինգ]], [[Մոնտանա]], [[Այդահո]], {{USA}}
| lat_degreeslong_d = 44
| lat_minuteslong_EW = 40
| lat_secondsregion = 0
|երկիր = ԱՄՆ
| lat_direction = N
|երկրամաս = Հյուսիսային ամերիկա
| long_degrees = 110
|քաղաք =
| long_minutes = 28
| long_secondsմարզեր = 0
|շրջան =
| long_direction = W
|տեղագրություն =
| area = 8 983 քառ.կմ.<ref name="facts">{{cite web| title =Yellowstone Fact Sheet| publisher = National Park Service| url =http://www.nps.gov/yell/planyourvisit/factsheet.htm|date=2006 թ․ օգոստոսի 10| accessdate = 2007-03-07}}</ref>
|տեսակ =
| established = 1872, մարտի 1
|հիմնվել է = [[1872]]
| visitation_num = 2 870 295<ref name="Visitstats">{{cite web | title = History of total annual visits for Yellowstone NP| work = Park Vistation Report | publisher = National Park Service| url = http://www2.nature.nps.gov/NPstats/select_report.cfm?by=year|date=
|բացվել establishedէ = [[1872]], [[մարտի 1]]
| accessdate = 2007-06-15}}</ref>
|ճարտարապետ =
| visitation_year = 2006
|մակերես = 9000
| governing_body = [[ԱՄՆ-ի ազգային այգիների ծառայություն]]
|երկարությունը = 80
| world_heritage_site = 1978, սեպտեմբերի 8
|լայնությունը = 55
|ամենաբարձր կետը =
|այցելուներ =
|սեփականատեր = [[ԱՄՆ-ի ազգային պարկ]]
|կառավարում =
|հանրային = [[Յունեսկո]], [[1978]], [[սեպտեմբերի 8]]
|կարգավիճակը = ազգային պարկ
|ջրատարածություն =
|կայք = [http://www.nps.gov/yell www.nps.gov/yell]
|կայանատեղի =
|կայարան =
|մետրո =
|տրամվայ =
|ավտոբուս =
|պատկեր2 =
|պատկեր2 նկարագիր =
|քարտեզի չափ = 280
|ալտերնատիվ քարտեզ =
|ալտերնատիվ քարտեզ2 =
|քարտեզի նկարագրություն =
|քարտեզի նկարագրություն2 =
|քարտեզի նկարագրություն3 =
|վիքիպահեստ =
}}
'''Ելոուսթոունը''' ({{lang-en|Yellowstone National Park}}) միջազգային կենսոլորտային ազգային պարկ է, [[ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ]], աշխարհի առաջին ազգային այգին (հիմնադրված է [[1872]] թվականի մարտի 1-ին), [[Վայոմինգ]], [[Մոնթանա]] և [[Այդահո]] [[ԱՄՆ]]-ի նահանգների տարածքին։ Տարածքը 898,3 հազ. հեկտար է։
Տող 36 ⟶ 59՝
[[Կատեգորիա:Համաշխարհային ժառանգություն ԱՄՆ-ում]]
[[Կատեգորիա:ԱՄՆ-ի ազգային այգիներ]]
 
 
'''[[ԱՄՆ]] [[Այդահո]], [[Վայոմինգ]] և [[Մոնթանա]] նահանգներում տեղակայված Յելոուսթոն ազգային պարկը, որտեղ է նաև աշխարհի ամենահայտնի՝ «[[Փորձառու զինվորականը]]» գեյզերը, պաշտոնապես գոյություն ունեցող ամենահին ազգային պարկն է:'''
 
[[1872թ]]. հիմնադրված ժայռոտ լեոներով շրջապատված բարձրավանդակի վրա տարածվում է շուրջ 3500 քառ. մղոն (9000կմ², որը մոտավորապես այնքան է, որքան [[Պուերտո Ռիկեյ]]ի տարածքը):
 
Յելոուսթոուն պարկի առավել տեսարժան վայրերից են մոտ 20 մղոն (32կմ) երկարությոմբ, 1000 ոտնաչափ (300մ) խորությամբ և ավելի քան 2500 ոտնաչափ (800մ) լայնությամբ մուգ կարմիր [[Մեծ կանիոնը]]՝ «զարդարված» 40-ից ավելի ջրվեժներով՝ ներառյալ [[Ստորին]], [[Վերին]] ր [[Աշտարակ]] ջրվեժները: Ստորին ջրվեժի ջրերը գահավիժում են 300 ոտնաչափ (100մ) բարձրությունից՝ ավելի բարձր, քան [[Նիագարայի ջրվեժը]]:
 
Պարկի եկրաբանական բնութագրերը կազմավորվել են պարկի ընդերքում գտնվող հրաբխի ժայթքումների ազդեցությամբ: Մոտ 640 000 տարի առաջ տեղի ունեցած վերջին ժայթքման հետևանքով Յելոուսթոուն [[Կալդերա]]յում ձևավոևվեց հրաբխային պայթյունից գոյացած հսկայական խառնարան, որն աշխարհի առավել խոշորներից է իր 50 մղոն (80կմ) երկարությամբ և 35 մղոն (55կմ) լայնությամբ: Հրաբխային շարունակվող ակտիվության հետևանքով պարկում այժմ բխուն են ավելի քան 10000 տաք աղբյուրներ՝ ներառյալ գոլորշի և ցեխ ժայթքող աղբյուրները, գեյզերները և ջերմուկները:
 
Պարկի հրաբխային ծագման շնորհիվ աշխարհի գեյզերների և տաք աղբյուրների մոտ երկու երրորդը նրա տարածքում է, այդ թվում՝ «[[Շոգենավ]]ը» (ամենամեծը), «[[Փորձառու զինվորականը]]» (ամենականոնավոր ժայթքողը): Միջինում «Փորձառու զինվորականը» ժայթքում է յուրաքանչյուր 90 րոպեն մեկ՝ ցայտելով միչև 8400 տակառ (32000լ) ջուր: Ժայթքումները կարող են տևել 5 րոպե՝ հասնելով 180 ոտնաչափ (60մ) բարձրության:
 
Յելոուսթոունը հայտնի է նաև իր ֆաունայով և, ըստ արժանվույն կոչվում է, [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յի Սերենգեթի, քանի որ բազմաթիվ զարմանահրաշ կենդանիների հսկայական վայրի գանզվածներ ազատորեն շրջում են պարկի տարածքում: