«Կոտորակ (մաթեմատիկա)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 12.
== Գործողություններ կոտորակների հետ ==
Կոտորակները ևս թվեր և դրանք կարելի է գումարել, հանել, բաժանել և բազմապատկել միմյանց:
=== Կոտորակների կրճատում ===
Եթե կոտորակի համարիչն ու հայտարարն ունեն ընդհանուր բաժանարար, կոտորակը առավել պարզ ներկայացնելու համար անհրաժեշտ է գտնել համարիչի և հայտարարի ամենամեծ ընդդհանուր բաժանարարը, ապա կոտորակի համարիչն ու հայտարարը բաժանել ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարին:
Օրինակ՝ <math>\tfrac{22}{33}</math> կոտորակի համարիչի և հայտարարի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը 11-ն է, հետևաբար 22-ն ու 33-ը կարելի է բաժանել 11-ի և համապատասխանաբար նոր կոտորակի համարիչի և հայտարարի տեղում գրել ստացված արդյունքը:
<math>\tfrac{22}{33}</math><math>=</math><math>\tfrac{22\div11}{33\div11}</math><math>=</math><math>\tfrac{2}{3}</math>
=== Կոտորակների գումարում և հանում ===
Տող 39 ⟶ 46՝
Արդյունքում կարող են համարիչն ու հայտարարը ունենալ ընդհանուր բաժանարար: Անհրաժեշտ է արդեն ստացված կոտորակի և համարչը և հայտարարը բաժանել այդ ընդհանուր բաժանարարին և այս դեպքում կստանանք՝ <math>\tfrac{15\div3}{24\div3}</math><math>=</math><math>\tfrac{3}{8}</math>
=== Կոտորակների բաժանում ===
Երկու կոտորակների բաժանման դեպքում առաջին կոտորակի համարչը բազմապատկում ենք և արդյունքը գրում ստացվող կոտորակի համարիչում իսկ հայտարարը բազմապատկում երկրորդ կոտորակի համարիչին և գրում ստացվող կոտորակի հայտարարում: Այլ կերպ կարելի ներկայացնել այսպես. առաջին կոտորակը գրում ենք նույնությաբ, բաժանումը փոխարինում բազմապատկմամբ, իսկ երկորդ կոտորակի համարիչի և հայտարարի թվերի դիրքը փոխում:
Օրինակ՝ <math>\tfrac{3}{4}</math><math>\div</math><math>\tfrac{5}{6}</math><math>=</math><math>\tfrac{3}{4}</math><math>\times</math><math>\tfrac{6}{5}</math><math>=</math><math>\tfrac{3\times6}{4\times5}</math><math>=</math><math>\tfrac{18}{20}</math>
Ընդ որում <math>\tfrac{18}{20}</math> կոտորակը կարելի է կրճատել, քանի որ համարիչի և հայտարարի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը 2-ն է, ապա կարելի է գրել.
<math>\tfrac{18}{20}</math><math>=</math><math>\tfrac{9}{10}</math>
Ստացվեց՝ <math>\tfrac{3}{4}</math><math>\div</math><math>\tfrac{5}{6}</math><math>=</math><math>\tfrac{3}{4}</math><math>\times</math><math>\tfrac{6}{5}</math><math>=</math><math>\tfrac{3\times6}{4\times5}</math><math>=</math><math>\tfrac{18}{20}</math><math>=</math><math>\tfrac{9}{10}</math>
== Կոտորակների տեսակները ==
Տող 93 ⟶ 111՝
'''[http://schools.keldysh.ru/sch1905/drobi/smeshan.htm Смешанное число]'''
[http://eqworld.ipmnet.ru/ru/library/books/Vinogradov_MatEnc_t2.djvu Математическая энциклопедия (в 5 томах)]. — <abbr>М.</abbr>: <nowiki/>[[Большая Российская энциклопедия (издательство)|Советская Энциклопедия]], 1982. — Т. 2.
| |||