«Հարրի Փոթեր (վիպաշար)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Հետ է շրջվում 5096144 խմբագրումը, որի հեղինակն է՝ Armen Mkh (քննարկում) մասնակիցը
No edit summary
Տող 3.
{{Տեղեկաքարտ Գիրք|անուն=Հարրի Փոթեր|հեղինակ=[[Ջոան Ռոուլինգ]]|տեսակ=վիպաշար|ժանր=ֆենտեզի, դրամա, առեղծված, թրիլլեր|բնօրինակ լեզու=անգլերեն|շարք=7|երկիր=Մեծ Բրիտանիա|հրատարակման տարեթիվ=26 Հունիս 1997 – 21 Հուլիս 2007,
31 Հուլիս 2016|կայք=www.pottermore.com}}
'''Հարրի Փոթեր''' ({{lang-en|«Harry Potter»}}), բրիտանացի գրող [[Ջոան Ռոուլինգ]]ի հայտնի վիպաշար։7 Ամենմասից բաղկացած վիպաշար։ միԳրքերից վեպըյուրաքանչյուրում նկարագրում է գլխավոր հերոս, երեխա-կախարդփոքրիկ հրաշագործ [[Հարրի Փոթեր]]ի կյանքի մեկ տարին։ուսումնական Բոլորտարին 7Հոգվարթսի մասն էլ դարձել են [[Բեսթսելլեր]]ներմոգության և թարգմանվելհրաշագործության ենդպրոցում։ բազմաթիվՀիմնական լեզուներովսյուժեն (առաջիննվիրված գիրքը՝է «Հարրի ՓոթերըՀարրիի և փիլիսոփայականսև քարը»,մոգ թարգմանվելՎոլան էդե նաևՄորտի հայերեն)։հակամարտությանը, Վերջին՝որը յոթերորդփորձում մասըէր վաճառքիձեռք էբերել հանվելանմահություն [[2007]]և թվականիիրեն [[հուլիսիենթարկել 21]]-ին։ողջ ԳրքիՄոգական ընդհանուր տպաքանակը կազմել է 325 միլիոն (64 լեզուներով)<ref>httpաշխարհը://www.vesti.ru/doc.html?id=154999&cid=1</ref>՝ ավելի, քան ուրևէ այլ գիրք երեխաների համար։
 
Սկսած առաջին վեպի՝ «Հարրի Փոթերը և փիլիսոփայական քարը» հրապարակումից, որը հրապարակվել է 1997թ. հունիսի 30-ին, գրքերը մեծ ճանաչում ստացան ողջ աշխարհում: Բոլոր 7 մասն էլ դարձել են [[Բեսթսելլեր]]ներ և թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով (առաջին գիրքը՝ «Հարրի Փոթերը և փիլիսոփայական քարը», թարգմանվել է նաև հայերեն)։ Վերջին՝ յոթերորդ մասը վաճառքի է հանվել [[2007]] թվականի [[հուլիսի 21]]-ին։ Գրքի ընդհանուր տպաքանակը կազմել է 450 միլիոն (64 լեզուներով)<ref>http://www.vesti.ru/doc.html?id=154999&cid=1</ref>: Վերջին չորս գրեքրն հաջորդաբար սահմանեցի ռեկորդ՝ ճանաչվելով ամենակարճ ժամանակում ամենաշատ վաճառված գիրք:
 
Ստեղծագործության մեջ հանդիպում ենք էլֆերի, դիցաբանական մի շարք էակների՝ միաեղջյուր, ցլեմարդ և այլն, սակայն հեղինակը հարստացրել է ստեղծագործությունը նոր էակներով, որոնց մենք չենք հանդիպի և ոչ մի այլ դիցաբանական գրվածքներում։
Տող 19 ⟶ 21՝
Ֆիլմի էկրանավորումը էլ ավելի մեծ ճանաչման բերեց գրքի հեղինակին, իսկ ֆիլմը դարձավ ամենահաջողակ ֆիլմերից մեկը։ Ֆիլմի ողջ բյուջեն կազմեց 125 միլիոն ամերիկյան դոլլար, իսկ եկամուտը ավելի քան 970 մլն։ Առաջին ֆիլմը էկրան բարձրացավ 2001 թ-ի նոյեմբերին, սակայն աշխատանքները սկսվել էին դրանից մեկուկես տարի առաջ։ Ֆիլմի ռեժիսորն էր Քրիս Կոլուբոսը, ով բավականին եկար ժամանակ փնտրում էր ֆիլմի գլխավոր հերոսին և ավելի քան 16 հազար թեկնածուներից, նա ընտրեց Դենիել Ռեդկլիֆին, ում ծնողները այդքան էլ կողմ չէին որ իրենց միակ զավակը սկսի դերասանական կարիերա։ Սակայն պատահական հանդիպման ժամանակ Քրիս Կոլուբոսը անձամբ է առաջարկում Դենիելի ծնողներին երեխային կաստինգին ներկայացնել, ու նա անմիջապես ընտրվում է գլխավոր հերոսի դերում։ Ուրախալի լուրը Դենիելին հայտնում են նրա տարեդարձի օրը, որը փոխում է նրա ողջ կյանքը։ Ֆիլմի նկարահանումները բավականին դանդաղ էին ընթանում, քանի որ երեխաները նկարահանման հարթակում լինում էին ընդամենը չորս ժամ և հիմնական ժամանակը ծախսվում էր փորձերի վրա։ Հաճախ ստիպված էին լինում օրեր շարունակ աշխատել ընդամենը մեկ դրվագի նկարահանման համար։ Այսօր արդեն երիտասարդ դերասանները նշում են, որ ամենաբարդը եղել է հենց առաջին ֆիլմը։ Նրանց համար այդ աշխարհը բացարձակ նոր էր և դժվար էր մտնել դերի մեջ։
 
Առաջին ֆիլմի էկրան բարձրանալուց հետո, [[Warner Brosers]] կինոընկերությունը անմիջապես ձեռնամուխ եղավ երկրոդ ֆիլմի նկարահանումների սկսվելուն, որից հետո գնեց մնացած բոլոր գրքերի էկրանավորման իրավունքը։ Ֆիլմաշարի վրա աշխատել են չորս հայտնի ռեժիսորներ՝ Քրիս Կոլուբոսը, [[Ալֆոնսո ԿուարոնըԿուարոն]]<nowiki/>ը, Մայքլ Նյուելը, և Դեյվիդ Յեյթսը։ Չնայած ռեժիսորների փոփոխությանը, հիմնական դերասանական կազմում փոփոխություններ չէին կատարվում։
 
Ահա սա էր այն հիմնական պատճառներից մեկը, որ միլիոնավոր հանդիսատեսը ֆիլմի շարուանակությանը մեծ անհամբերությամբ էր սպասում, քանի որ նորից տեսնելու էր այն դերասաններին, ովքեր դարձել էին ֆիլմի կոլորիտային կերպարները։
 
Հաջորդ՝ «Հարրի Փոթերը և գաղտնի սենյակը» ֆիլմը էկրան բարձրացավ 2002 թ-ին, իսկ 2004 թ-ին՝ «Հարրի Փոթերը և Ազկաբանում բանտարկվածը», որի ռեժիսորն էր Ալֆոնսո Կուարոնը։ Այս ֆիլմը կարելի է ասել ամենահետքրքիրն է։ Գիրքը բավականին շատ էր ընթերցվել, սակայն մնացած այլ ֆիլմերի համեմատ այն ամենաքիչ հասույթ ունեցած ֆիլմն է՝ 795 միլիոն ( ֆիլմի բյուջեն կազմեց 130 մլն)։ Այս ստեղծագործությունը բեկումնային էր, քանի որ այստեղ մենք հանդիպում ենք նոր կերպարների, նոր հերոսների։ Ռոուլինգը համարձակորեն նոր այնպիսի կերպաներ էր ստեղծել, ինչպիսին են դեմենտորները, Կտցաթևը և այլն։ Գրքի սյուժեն իսկապես հետաքրքիր է։ Հերոսները ստիպված են լինում նորանոր փորձությունների միջով անցնել, անգամ ժամանակը ետ տալ։ Ավելին, Հարրին գտնում է իր կնքահորը (նրան մարմնավորում է հայտնի դերասան Գերի[[Գարի ՕլդմանըՕլդմեն|Գարի Օլդման]]<nowiki/>ը), հայտնի է դառնում ծնողների սպանության իսկական մեղավորը և այլ մանրամասներ։ Դերասանական անձնակազմը աշխատում է գրեթե ամբողջ օրը։ Հատկապես Դենիելը նույնիսկ ազատ ժամանակ փորձում էր հատուկ բարդ տեսարանների շարժումները և միայն բարդագույն ու էֆեկտներով հարուստ տեսարաններում էին բեմահարթակը տրամադրում կասկադյորներին։ Մի խոսքով Ալֆոնսո Կուարոնից մեծ ջանք ու եռանդ պահանջվեց գրքի բոլոր մանրամասնությունները 142 րոպեում տեղավորելու համար, երևի թե սա էր միակ պատճառը, որ ֆիլմում հայտնվեցին մի քանի կիքսեր, որոնք չէին կարող չվրիպել հանդիսատեսի աչքից։ Նշենք դրանցից մեկը. երբ դեմենտորները կանգնացնում են գնացքը, որով Հարրին ու իր ընկերներները ուղևորվում էին Հոգվարտս, ջերմաստիճանը անմիջապես ընկնում է, անձրևի կաթիլները ապակու վրա բյուրեղների են վերածվում, սառույցի է վերածվում նայև սեղանի վրա դրված ապակյա շշով ջուրը, սակայն միայն երանգային փոփոխությամբ։ Բանն այն է, որ ջուրը սառչելիս և սառույցի վերածվելիս ընդարձակվում է, մեծանում է նրա ծավալը, իսկ այստեղ նման բան չի կատարվում։ Հավանաբար ռեժիսորը այնքան էր տարված իր աշխատանքով, որ մոռացել էր ջրի ամենակարևոր հատկություններից մեկի մասին։ Ինչևէ, ֆիլմը մեծ հաջողություն ունեցավ։
Հաջորդ՝ «Հարրի Փոթերը և Հրե գավաթը» ֆիլմը էկրան բարձրացավ 2005 թ.-ին։ Ֆիլմի ռեժիսորն էր Մայքլ Նյուելը։ Ֆիլմն ամբողջությամբ նկարահանված է գրքի հիման վրա և այստեղ կարելի է ոչ միայն նոր կերպարների հետ ծանոթանալ, այլև նորանոր արարածների հանդիպել։ Ֆիլմը հարուստ է հատուկ էֆեկտներով, գործողությունների արագ ու անսպասելի զարգացուներով և այն ավելի են գեղեցկացնում բազմաթիվ ու բազմապիսի ջրային չարքերն ու հսկա վիշապները, նորանոր բացահայտումներն ու հատկապես Վոլան դե Մորտի մարդկային կերպարանք ստանալը (չար ուժերի տիրակալին մարմնավորում է հայտնի օսկարակիր դերասան [[Ռեյֆ ՖայնսըՖայնս]]<nowiki/>ը)։ Ֆիլմի բյուջեն 150 միլիոն դոլլար էր, սակայն հասույթը կազմեց մոտ 900 միլիոն դոլլար։
2007 թ.-ին լույս տեսավ վերջին գիրքը, նույն տարում հանդիսատեսին ներկայացվեց «Հարրի Փոթերը և Փյունիկ միաբանությունը» ֆիլմը։ Ֆիլմի ռեժիսորն է Դեյվիդ Յեյթսը, ում կվստահվի հետագա բոլոր ֆիլմերի նկարահանումը։ Այստեղ ավելի ակնհայտ է դառնում չարի ու բարու սահմանագիծը։ Չար ուժերի տիրակալը իր բանակն է հավաքում, նրան օգնության են հասնում նախկին ընկերները, որոնք բանտարկված էին Ազկաբանում։ Ֆիլմի ավարտին սպանվում է Փոթերի միակ կախարդ ազգականը՝ Սիրիուս Բլեքը, ով սպանվում է կախարդ Բելատրիսայի կողմից։ Հարրիին վերջապես պարզ է դառնում իր և Վոլան դե Մորտին վերաբերվող կախարդանքի մասին, սակայն հարցերը էլ ավելի են շատանում։
Հաջորդ՝ ամենադրամատիկ և հետաքրքիր՝ «Հարրի Փոթերը և խառնարյուն արքայազնը» ֆիլմը հանդիսատեսի դատին ներկայացվեց 2009 թ-ին։ Այն ամբողջովին տարբերվում էր մնացած այլ ֆիլմերից։ Ռեժիսորը կրկին Դեյդիդ Յեյթն էր։ Այստեղ արդեն ամեն ինչ ավելի ռեալ ու դրամատիկ տեսք է ստանում։ Սպանվում է ժամանակների ամենամեծ կախարդներից մեկը՝ [[Ալբուս ԴամբլդորըԴամբլդոր]]<nowiki/>ը, ով Հարրի Փոթերի անմիջական պաշտպանն էր։ Պարզ է դառնում կեղտոտ դավաճանության մասին։ Անսպասելի հարվածը գլխավոր հերոսին ստիպում է իր ընկերների հետ միասին հեռանալ դպրոցից և միայնակ պայքարել Չարի դեմ։ Այս ֆիլմը իր բյուջեով ամենածախսատարն էր՝ 250 միլիոն դոլլար, սակայն բոլոր հույսերը արդարացվեցին։ Ֆիլմի հասույթը կազմեց 950 միլիոն դոլլար և իհարկե հող նախապատրաստեց ամենավերջին երկու ֆիլմի հաջողության համար։ 2010 թ-ի աշնանը և 2011 թ ամռանը էկրան բարձրացան վերջին՝ «Հարրի Փոթերը և Մահվան ընծաները» ֆիլմի համապատասխանաբար առաջին և երկրորդ մասերը։ Հանդիսատեսը մեծ անհամբերությամբ էր սպասում ֆիլմի վերջին, որով էլ կեզրափակվեր ամբողջ ստեղծագործությունը։ Ռոուլինգը գրքի ամենավերջում բացահայտում է բոլոր մանրամասնությունները, ավելի դրամատիկ երանգ հաղորդելով ստեղծագործությանը։ Պարզվում է՝ Հարրին պետք է մահանա միայն նրա համար, որպեսզի Վոլան դե Մորտը ևս մահանա, քանի որ դեռ մանուկ ժամանակ, երբ Հարրիի ճակատին դաջվեց կայծակի նմանությամբ սպին, Վոլան դե Մորտի հոգու մի մասնիկը մտավ Հարրիի մեջ։ Նրանք պետք է մեռնեն միասին…
Սակայն ամեն ինչ դեռ ավարտված չէ, ամեն ինչ ավելի երջանիկ ավարտ է ունենում։ Վոլան դե Մորտը մահանում սեփական կախարդանքից, այն փայտիկի միջոցով, որով Հարրիին պետք է սպաներ։ Երկու ֆիլմերի համար ընդհանուր բյուջեն կազմեց 250 միլիոն դոլլար, սակայն երկու ֆիլմերից հավաքված հասույթը կազմեց ավելի քան 2 միլիարդ 300 միլիոն դոլլար։
 
Իսկ հիմա մի անգամ ևս անդրադառնանաք ստեղծագործությանը։ Ռոուլինգը բավականին աշխատանք է տարել ուսուցողական և դաստիարակչական նշանակություն հաղորդելու համար։ Գրքում օգտագործվել են նումերոլոգիական ու մի շարք հնարքներ, սիմվոլիկաներ, բավականին շատ հետքրքիր մտքեր, որոնք դարձել են անգամ թևավոր խոսքեր և ասույթներ, իսկ այն, որ «Հարրի Փոթերը» միայն երեխաների համար չէ, ավելի ճիշտ մեծերի համար է, կասկած չկա։
[[Պատկեր:Daniel Radcliffe 2009.jpg|200px|մինի|Դանիել Ռադկլիֆը Հարրի Փոթերի դերում]]
Դեպքերը տեղի են ունենում մեր աշխարհում՚՝ [[Միացյալ Թագավորություն|Մեծ ԲրիտանիայումԲրիտանիա]]<nowiki/>յում, 1990-ական թվանկաններին։ Ի տարբերություն իրական աշխարհից, այստեղ սովորական մարդկանց հետ ապրում են հրաշագործներ կամ կախարդներ (մագ-եր)։ Նրանք շատ քիչ են, Անգլիայում նրանք շուրջ երեք հազարն են։ Այնուամենայնիվ անգլիացի հրաշագործները ունեն իրենց սեփական կառավարությունը՝ (Մագերի նախարարություն) , դպրոցը, թերթը, բանկը, ռադիոն, փողը և այլն։
Սովորական մարդկանց հրաշագործները անվանում են մագլներ (պաշտոնական անվանումը՝ ոչ կախարդական մարդ)։Սովորական մարդիկ չգիտեն հրաշագործների գոյության մասին։ Այն մարդկանց ում թույլատրվում է իմանալ մոգերի գոյության մասին դրանք են հրաշագործի կինը (ամուսինը),մոտ բարեկամները, ինչպես նաև տվյալ երկրի բարձր պաշտոնյաները (օրինակ Մեծ Բրիտանիայում՝ վարչապետը, այլ երկրներում այլ պաշտոնյաներ)։
Ցանկացած հարաշագործ կախարդ ունի իր կախարդական փայտիկը, վերջինս ինքն է ընտրում իր տիրոջը։ Նա այդ կախարդական փայտիկով կարող է կախարդանքներ(մագիա) կիրառել, սակայն մինչ կախարդանքներ անելը մագերը պետք է երկար և արդյունավետ վերապատրաստվեն իրենց ուսուցիչների կողմից։ Սովորական մարդիկ զրկված են կախարդանքներ կիրառելուց և չեն կարող դրանք սովորել։ Հրաշագործի կյանքը հագեցած է կախարդանքներով։ Կախարդանքի օգնությամբ հրաշագործը կարող է շատ ավելին անել՝ սկսած գտնելուց կորած իրը մինչև սպանություն։
Տող 40 ⟶ 43՝
Ամենահետաքրքիր կերպարներից մեկն է նաև Ալբուս Դամբլդորի կերպարը։ Այս հրաշագործ կախարդը լի է բարությամբ ու մեծ իմաստությամբ։ Ռոուլինգը չի էլ ցանկացել որևէ փոփոխություն մտցնել բարի հրաշագործ պապիկների կերպարի մեջ։ Նա ճերմակ մազերով է, երկար մորուքով, բարի ու միշտ խորհրդավոր ժպիտով, որ ասես ասում է՝ ես գիտեմ ավելին քո մասին, քան դու ինքդ քո։ Առաջին երկու ֆիլմերում Ալբուս Դամլդորի կերպարը մարմնավորել է հայտնի դերասան Րիչարդ Հարրիսոնը, սակայն երկրորդ ֆիլմի նկարահանումների ավարտից քիչ անց նա վախճանվում է։ Հետագա բոլոր ֆիլմերում Ալբուս Դամլդորին մարմնավորում է Մայքլ Գեմբոնը։
 
Ողջ ստեղծագործության ամանհակասական ու ամենակենտրոնական կերպարներից մեկն է [[Սևերուս Սնեյփ|Սեվերուս Սնեյփը։Սնեյփ]]<nowiki/>ը։ Այս հրաշագործ կախարդը ում մարմնավորում է դերասան [[Ալան ՌիքմանըՌիքման]]<nowiki/>ը, ըստ մի շարք հարցումների, ամենասիրված և կարևոր հերոսն է։ Նրա խիստ ու միաժամանակ սառը հայացքից անհանար է հասկանալ որևէ բան։ Նա միշտ սև հագուստով է, ավելին, ժամանակին Վոլան դե Մորտի հանցակիցը։ Սակայն նա հավատարիմ է բարի ուժերին։ Նա տարիներ շարունակ օգնում է Դամբլդորին Չարի դեմ պայքարում, մնալով ստվերում։ Նա չի դավաճանում ամենավերջին պահին անգամ, երբ օգնում է Մալֆոյին սպանել Դամբլդորին, նա միայն իրականացնում է այն մեծ ծրագիրը, որի մի մասն էր Դամլդորի մահը։ Ստեղծագործության վերջում բացահայտվում է այն գաղտնիքը, թե ինչու էր նա միշտ Փոթերի հետ ավելի կոպիտ, քան մնացած աշակերտների հետ։ Հարրիի մեջ նա նրա հորն էր տեսնում, նրան ով ամուսնացել էր իր սիրած աղջկա հետ։ Այս դրամատիկ կերպարի խստության ու հպարտության ներքո Ռոուլինգը ներդրել է ամենազգացմունքային ու տառապած սիրտը։ Սնեյփը զոհվում է, սակայն մինչ այդ հասցնում է Հարրին ասել ամեն ինչ։ Ի դեպ Ալան Ռիքմանը ստիպված էր մտնել իր իրական տարիքից մոտ 35 տարի ավելի փոքր կերպարի մեջ։
 
2011 թ.-ի հունիս ամսվա դրությամբ ողջ աշխարհում վաճառվել է ավելի քան 450 միլիոն գրքի օրինակ։ Կինոստուդիան բոլոր ֆիլմերի համար ծախսել է մոտ 1 միլիարդ 130 միլիոն ամերիկյան դոլլար, իսկ 8 ֆիլմեից ստացված հասույթը կազմել է 7 միլիարդ 330 միլիոն դոլլար։ Գիրքը թարգմանվել է 67 տարբեր լեզուներով, պահանջել է 10 տարվա աշխատանք, ստացել 9-ը ամերիկյան կինոակադեմիայի գլխավոր մրցանակ, նկարահանումների ժամանակ նկարահանվել են ավելի քան 250 տարբեր կենդանիներ (կատուներ, բվեր, չղջիկներ, մկներ, առնետներ, շներ և այլն), ավելի քան 200 հմայախոսք, 200-ից ավելի նոր ու դիցաբանական էակներ, կատարվել է 5800 անգամ սպիի տեղադրում և գրիմ միայն Փոթերի համար, օգտագործվել 100 հազարից ավել տարբեր հագուստ և աքսեսուար դերասանական անձնակազմի համար։