«Ատամ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Վրիպակ
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 1.
{{Այլ կիրառումներ|Մարդու ատամ}}
[[Պատկեր:Pies-uzebienie.gif|300px|thumb|[[Շուն|Շան]] ատամները՝ 1, 2, 3 — կտրիչներ, 4 — ժանիքներ, 5 — առաջին աղորիքներ, 6 — երկրորդ աղորիքներ]]
'''Ատամ''', ոսկրային կազմություն, որը [[ողնաշարավորներ]]ի մեծամասնության մոտ հիմնականում գտնվում են [[բերանի խոռոչ]]ում (որոշ [[ձուկ|ձկների]] մոտ ատամներ կան նաև [[Ըմպան|ըմպանումըմպան]]ում): Ատամները նախատեսված են սննդի բռնման, պահելու և ծամելու համար, բացի այդ, որոշ գիշատիչների մոտ դրանք օգտագործվում են նաև այն պատռելու համար, ինչպես նաև կան կենդանիներ ([[փղեր]], [[ծովափղեր]] և այլն), որոնք ունենք հատուկ ատամներ՝ [[ժանիք]]ներ, որոնք կատարում են պաշտպանողական և հարձակման ֆունկցիաներ։ Ատամներն առաջացել են ձկների [[Թեփուկ|ժամանակավոր թեփուկներից]]։ Դրանք [[Սաղմնաթաղանթներ|սաղմի]] մոտ տեղադրված են էպիթելային ծալվածքի՝ «ատամի թիթեղ»-ի տեսքով։ Ատամի պարզագույն ձևը կոնուսաձևն է, որը բնորոշ է ձկների, [[երկկենցաղներ]]ի և [[սողուններ]]ի մեծ մասի մոտ։ [[Կաթնասուններ]]ի մոտ ատամները կատարում են ծամելու ֆունկցիա, դրա համար նրանց կառուցվածքն ավելի բարդ է և տարբերակված են ըստ ձևի (հետերոդոնտիզմ)՝ կտրիչներ, ժանիքներ և աղորիքներ (արմատային ատամներ)։
 
== Ատամի կառուցվածք ==
Տող 15.
 
=== Սողուններ ===
Սողունների ատամները հաճախ աճում են դեպի ծնոտերը։ [[Կոկորդիլոսներ|Կոկորդիլոսների]]ի ատամները գտնվում են ծնոտների ատամնախոռոչներում, իսկ թունավոր [[օձ]]երի մոտ վերևի ծնոտում առկա են թունավոր ատամեր (դրանք մատակարարաված են կանալներով, որոնք կապված են թունավոր երկաթի հետ)։ Ժամանակակից [[կրիա]]ների մոտ ատամները բացակայում են, իսկ դրանց փոխարեն նույն ֆունկցիան կատարում են եղջյուրյա կտրող ծայրերը։
 
=== Թռչուններ ===
Տող 22.
=== Կաթնասուններ ===
{{Հիմնական հոդված|Մարդու ատամ}}
Կաթնասունների ատամները տեղակայված են ատամնախորշերում։ Որոշների մոտ դրանք հիմնական են (մոնոֆիոդոնտիզմ), որոշները դրանք փոխում են մի քանի անգամ (պոլիֆիոդոնտիզմ), իսկ մեծամասնության մոտ (ներառյալ [[մարդ]]ը) [[կաթնատամ]]ները փոխարինվում են հիմնականներով (դիֆիոդոնտիզմ)։ Երբեմն որոշ ատամներ զարգանում են, իսկ ատամային համակարգի մասնակի ռեդուկցիան բերում է դիահամակարագի առաջացմանը։ Կապված ֆունկցիոնալ առանձնահատկությունների հետ, որոշ ատամներ ընդունակ են նկատելի կամ մշտական աճի։ Այդպիսին են, օրինակ [[կրծողներ]]ի վերին կտրիչները և [[Կնճիթավորներ|կնճիթավորներիկնճիթավորներ]]ի [[ժանիք]]ները։
 
Տարբեր կենդանատեսակների մոտ ատամների ձևն ու քանակը տարբեր է։ Կաթնասուն [[ընկերքավորներ]]ի ատամները 44-ն են։ Շատերի մոտ կրճատված են կտրիչների և արմատայինների քանակը, այդ պատճառով ատամներն ավելի քիչ են, ինչպես [[լեմուր]]ների և կապուցին կապիկների մոտ՝ 36, իսկ մարդոււ՝ 32 ատամ։
Տող 31.
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}{{ՎՊԵ}}
 
[[Կատեգորիա:Ատամներ]]
[[Կատեգորիա:Կենդանիների անատոմիա]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ատամ» էջից