«Առաքել Սարուխան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ավարտել է Կոստանդա Պոլսիսի [[Վիեննա]]յի Մխիթարյանների վարժարանը, աշակերտել [[Արսեն Այտընյան]]ին։ Վերադառնալով հայրենիք զբաղվել է մանկավարժական աշխատանքով։ [[1894]]-[[1911]] թվականներին եղել է [[Ալեքսանդր Մանթաշյան]]ի նավթարդյունաբենական և առևտրական ընկերության լիազոր ներկայացուցիչը (ապա՝ լիազոր վարիչը) [[Բաթում]]ում, [[Բաքու|Բաքվում]], [[Թիֆլիս]]ում, [[Պետերբուրգ]]ում, իսկ [[1911]]-[[1917]] թվականներին՝ մի շարք օտարերկրյա նավթարղյունաբերական ընկերությունների լիազոր։

 

 

Պաշտոնի բերումով շրջագայելով բազմաթիվ երկրներում՝ ուսումնասիրել է հայկական գաղթավայրերի պատմությունն ու մշակույթը։ «[[Սև ծով]]ու [[ռուս]]ական եզերքը» ([[1895]]), «Կովկասյան լերանց մեջ» ([[1896]]) ուղեգրական բնույթի գրքերը տեղագրական, ազգագրական, պատմագրական արժեքավոր փաստեր են բովանդակում մերձսևծովյան և կովկասյան հայկական համայնքների, ինչպես նաև տեղաբնիկ ու եկվոր ժողովուրդների մասին։ [[Բելգիա]]յում և [[հոլանդիա]]յում, արխիվների հիմամբ գրված «Հոլլանդիան և հայերը ԺԶ-ԺԹ դարերում» ([[1926]]), «Բելգիա և հայերը» ([[1937]]) երկերը հարուստ տեղեկություններ են պարունակում բելգիացիների և հոլանդացիների հետ հայերի սերտ փոխհարաբերությունների մասին՝ սկսած միջին դարերից։

 

Սարուխանը անդրադարձել է նաև [[հայ]]-[[Վրացիներ|վրացական]] տնտեսական, քաղաքական ու մշակութային փոխհարաբերություններին և այլ հարցերի («Վրաստան և հայերը», [[1939]])։ «Հայկական խնդիրն և Ազգային սահմանադրությունը Թյուրքիայում» գրքում ([[1912]]) [[Սարուխան]]ը ներկայացրել է [[Օսման]], կայսրության տնտեսական և քաղաքական պատկերը, [[եվրոպա]]յի պետությունների դիվանագիտությունը հայկական հարցում, հայ գործիչների դերը [[Թուրքիա]]յի սահմանադրության շարժման մեջ և այլն։ «[[Ալեքսանդր Մանթաշյան]]ց, մեծ վաճառականն ու բարեգործը» ([[1931]]) հուշագրությունում Սարուխանը տեղեկություններ է տալիս Կովկասում հայկական կապիտալի ծագման, ընդլայնման, Բաքվի [[նավթարդյունաբերություն|նավթարդյունաբերության]] զարգացման մասին։ Գրել է նաև գեղարվեստական գործեր, որոնցից հայտնի է «Խորհրդավոր աղջիկն և իր գաղտնիքը» ([[1924]]) ինքնակենսագրական դրվագներով հյուսված իրապաշտական վեպը։