Վիքիպեդիա

«Աշխարհագրական լայնություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 1.
[[Պատկեր:Grosskreis.svg|thumb|[[Հասարակած]]ը (կապույտ) երկրագունդը կիսում է երկու մասի և հատում է [[միջօրեական]]ը (դեղին) 90° անկյան տակ: Այս պատկերի բոլոր հոծ գծերը [[օրթոդրոմ]]ներն են: Կետագծերը՝ [[զուգահեռական]]ները (նույն լայնություն ունեցող գծերը)]]
[[Պատկեր:Two-types-of-latitude.png|thumb|Տարբերությունը գեոդեզիական լայնության (φ) և գեոցենտրիկ լայնության միջև(ψ)]]
'''Աշխարհագրական լայնություն''', [[աշխարհագրական կոորդինատներ]]ից մեկը, որը ցույց է տալիս կետի դիրքը [[Երկիր|Երկրի]] մակերևույթի և այլ երկնային մարմինների վրա, ինչպես նաև [[երկնոլորտ]]ում<ref name=BSE>БСЭ|http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/151720|заглавие=Широта|издание=3-е|автор=Михайлов А. А.</ref>:
 
Լայնությունն ընդունված է հաշվարկել [[հասարակած]]ից դեպի [[հյուսիս]]: Այդպիսով, կետերի լայնությունը, որոնք տեղակայված են [[հյուսիսային կիսագունդ|հյուսիսային կիսագնդում]], դրական է, իսկ [[հարավային կիսագունդ|հարավայինհարավայինում]]ում՝՝ բացասական։ Հասարակածի ցանկացած կետի լայնությունը հավասար է 0°-ի, [[հյուսիսային բևեռ]]ինը՝ +90&nbsp;°C-ի, [[հարավային բևեռ]]ինը՝ -90&nbsp;°C-ի։ Միևնույն [[զուգահեռական]]ի բոլոր կետերի լայնությունը միևնույնն է։ Այն լայնությունները, որոնք մոտ են հասարակածին, անվանում են «ցածր», իսկ բևեռներին մոտ գտնվողները՝ «բարձր»:
 
Լայնությունն Երկրի մակերևույթի վրա կարելի է որոշել տարբեր եղանակներով մի փոքր տարբեր արդյունքներով<ref name=BSE/>:
* '''Աստղագիտական լայնություն''' <math>\phi</math>՝ անկյունն ուղղահայաց գծի ([[գեոիդ]]ին ուղղահայաց) և Երկրի հասարակածի հարթության միջև։ Հավասար է երկրի բևեռի անկյունային բարձրությանը։ Որոշվում է աստղագիտական դիտարկումների օգնությամբ։
* '''Գեոդեզիական լայնություն''' <math>\phi_s</math>՝ ուղղահայաց գծի անկյունն [[էլիպսոիդ]]ի միջև։ Հաշվարկվում է երկրի մակերևույթին արված չափանիշներին համաձայն։
* '''Գեոցենտրիկ լայնություն''' <math>\phi_g</math>՝ երկրի էլիպսոիդի կենտրոնից անցնող անկյունը [[Շառավիղ|շառավղի]] և նրա հասարակածի հարթության միջև։ Գեոդեզիական լայնությունից տարբերվում է երկրի էլիպսոիդի [[գնդոլորտ]]ից տարբերվելու պատճառով։
 
Տող 24.
}}</ref>:
 
Տեղանքի լայնությունը կարելի է որոշել այնպիսի աստղագիտական սարքերի օգնությամբ, ինչպիսիք են [[Սեքստանտ (սարք)|սեքստանտսեքստանտը]]ը և [[գնոմոն]]ը, ինչպես նաև կարելի է օգտագործել [[GPS]] կամ [[ԳԼՈՆԱՍ]] համակարգերը։ Լայնությունից, ինչպես և [[Տարվա եղանակներ|տարվա եղանակեղանակից]]ից, կախված է [[օր]]վա տևողությունը։
 
== Տես նաև ==
Տող 30.
* [[Աշխարհագրական երկայնություն]]
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Աշխարհագրական_լայնություն» էջից