«Սեպտիմիոս Սևերոս»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''ՍեպտիմիոսՍեպտիմիուս ՍևերոսՍևերուս''' ({{lang-la|Lucius Septimius Severus Augustus}},<ref>In Classical Latin, Severus' name would be inscribed as LVCIVS SEPTIMIVS SEVERVS AVGVSTVS.</ref> ապրիլի 11, 145 թ., – փետրվարի 4, 211 թ.), նաև հայտնի որպես '''ՍեվերոսՍեվերուս''', Հռոմեական կայսրության կայսրն էր 193-211 թթ.։ ՍեվերոսըՍեվերուսը ծնվել է հռոմեական Աֆրիկա նահանգում։ Զբաղեցրել է բարձր պաշտոններ [[Մարկոս Ավրելիոս|Մարկուս Ավրելիուս]] և [[ԿոմմոդոսԿոմմոդուս]] կայսրերի իշխանության օրոք։ Նա իշխանության եկավ [[193]] թ-ին՝ [[Պերտինաքս]] կայսրի մահից հետո։ ։ետագայում սպանելով [[Դիդիուս Հուլիանուս]]ին, ՍևերոսըՍևերուսը ջախջախեց գահի մյուս թեկնածուներին։<ref>Birley (2000), p.&nbsp;113</ref> Սևերոսի առաջին կարևոր ռազմական հաջողությունը [[Պարթևաստան]]ի սահմանի մոտ գտնվող և ռազմավարական կարևոր դիրք ունեցող [[Օսրոյենե]] կախյալ թագավորության նվաճումն էր։<ref>Birley (2000), p.&nbsp;115</ref><ref>Birley (2000), p.&nbsp;125</ref>

193թ-ին [[Պրետորիական գվարդիա]]<nowiki/>յի կողմից սպանվեց կայսր [[Պերտինաքս|պերկինաքսՊերկինաքս]]<nowiki/>ը, ՍևերոսըՍևերուսը իր հավատարիմ զորականների կողմից ընտրվեց որպես կայսր։ Չնայած Հռոմում Պրետորիական գվարդիան բառացիորեն աճուրդ կազմակերպեց կայսերական գահի համար և կայսերուհի դարձրեց հարուստ մի հռոմեացու՝ [[Դիդիա Ուլիանին]] ։ Հենց այդ ժամանակ Սևերուսը, հետևելով իր նախորդների օրինակին, իր անվանը կցեց Պերկինաքսի անունը՝ Imperator Lucius Septimius Severus Pertinax Augustus ։ Այնուհետև նա ուղարկեց իր լեգեոնները դեպի [[Իտալիա]], որը հանձնվեց ՍեպտիմիոսինՍեպտիմիուսին առանց դիմադրության։ Պարզվեց, որ Ուլիանին պարզապես գումար չէր բավականացնում, որպեսզի վճարեր գահի համար և նա գահընկեց արվեց, որից հետո էլ կախաղան հանվեց։

Ինքնակոչ Ուլիանի հետ կռվում ՍևերոսըՍևերուսը հենվում էր գահին՝ իր մյուս երկու մրցակիցների օգնության վրա՝ արևելքում՝ [[Նիգեր Պեսցենիոս|Նիգեր ՊեսցենիոսիՊեսցենիուսի]] և [[Սիրիա]]<nowiki/>յի, իսկ արևմուտքում՝ [[Կլոդիոս Սոպտիմիոս Ալբինայի|Կլոդիուս Սոպտիմիուս Ալբինայի]] և [[Բրիտանիա (Գոյաս)|Բրիտանիա]]<nowiki/>յի։Միանալով Հռոմիան ՍևերոսըՍևերուսը ստիպված էր ուղել զանքերը իր համախոհների դեմ։Արդյունքում ՍևերոսըՍևերուսը լուծարեց վտանգավոր պրետորիական գվարդիան և դրա փոխարեն ստեղծեց մի նոր գվարդիա ընտրված զինվորներից տարբեր լեգեոններից, հատկապես [[Դակիա]]<nowiki/>յից, [[Մոեզիա]]<nowiki/>յից և [[Իլլիրիա|Իլիրիա]]<nowiki/>յից։

Որպեսզի կոտրի Նիգերին, որը դաշնագիր էր կնքել [[Պարթևներ|պարթև]]<nowiki/>ների հետ, 194թ-ին ՍևերոսըՍևերուսը որդեգրեց Ալբինային, և նշանակեց նրան [[Բրիտանիա (Գոյաս)|Բրիտանական]], [[Գալլիա Բելգիկա|Գալլական]] և [[Իսպանիա|Իսպանական]] զորքերի հրամանատար նաև իր համագահակից։ Նիգերը կրեց մի շարք պարտություններ և վերջնականապես տապալվեց Իսոսում։Իսուսում։ Մինչ ՍևերոսիՍևերուսի զորավարները Բյուզանդիայում պաշարել էին Նիգերի մնացած զորքը, ինքը կառավարիչը մարտում էր պարթևների դեմ և կրկնելով Տրայանի քայլը՝ Հռոմին վերադարձրեց [[Արաբական թերակղզի|Արաբական թերակզին]] և [[Միջագետք]]<nowiki/>ը։

Որպեսզի ուժեղացնի իր ընտանեկան իրավահաջորդությունը, ՍևերոսըՍևերուսը հայտարարեց իրեն [[Մարկ Ավրելի|Մարկ Ավրելիի]] որդին, և [[Կոմմոդոս|Կոմմոդուս]]<nowiki/>ի եղբայր։ Իսկ իր որդուն՝ [[Բասսիան Կարակելլ|Բասսիան Կարակելլին]] տվեց <<Մարկ Ավրելի Անտոնին>> անունը։ Ալբինը արդեն անհրաժեշտ չէր կայսերը և նա ստպված էր սպասել Սենատի օգնութանը, որպեսզի արտասաներ ՍևերոսիՍևերուսի ավանդադրումը։ Սակայն, 197թ․-ի փետրվարին Լիոնի ճակատամարտում՝ ՍևերոսըՍևերուսը, գլխավորելով 100000-անեց զորքը, ջախջախեց իր հակառակորդին և դարձավ բացարձակ կառավարիչ։ 198թ-ին ՍևերոսիՍևերուսի իր մեծ որդուն դրձնում է համակառավարիչ, իսկ փոքրին՝ կայսր։ Ազատվելով բոլոր մրցակիցներից՝ նա սկսեց ր երկրորդ հարձակումը պարթևների դեմ, որի ադյունքում գրավեց Սելվկիան, Կտեսիֆոնը։

Իր վերջին ճակատամարտը ՍևերոսըՍևերուսը բարեհաջող է անցկացրել Բրիտանիայում և այնտեղ հաղթել է [[պիկտ]]<nowiki/>երին և վերակառուցել [[Հադրիանոսի պատ|ՀադրիանոսիՀադրիանուսի պատը]]։ Սակայն, տեղական կլիման ավելի էր սրացրել հին հիվանդությունները և նա մահացավ Յորկում 211թ-ին։ ՍևերոսըՍևերուսը աստվածացվել է, իսկ իր աճյունը որդիները բերել են [[Հռոմ]]։

ՍևերոսըՍևերուսը իր գահակալման 18 տարիների ընթացքում ընդունել է ներքին կարևոր [[ռեֆորմ]]<nowiki/>ներ, որոնք մեծապես օգնում էին իշխանությւնից անցմանը միապետության։ Կայսեր ուշադրությունը կենտրնացած էր բանակի վրա, ինչը մեծ դժգոհությունների առիթ դարձավ։ [[Հարյուրապետ|Հարյուրապետերը]] դրաձել էին հեծյալներին հավասար, իսկ վետերանները ստացել էին մեծ արտոնություններ, իսկ զինվորներին թույլատրվում էր ծառայության ժամանակ ամուսնանալ։