«Գետաձի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 206.
* [[Կետեր]]ը և գետաձիերը հիմնականում ապրում են քաղցրահամ ջրերում
* Գետաձիերը կետերի պես ունեն շատ քիչ քանակությամբ մազեր, սակայն երբեմն նաև չունեն
* Գետաձիերը և
* Գետաձիերը կետերի պես կարող են արտաբերել ձայներ ջրի տակ
* Երկու առանձնյակներն էլ սովորաբար ծննդաբերում են ջրում և իրենց ձագերին կերակրում կաթով:
Տող 222.
=== Պատմական տարածք ===
[[Պատկեր:Hippopotamus - photo by Kim Parry, Ontario CA. (9471308820).jpg|մինի|աջից|240x240px|Սովորական գետաձին գետում]]
Հին ժամանակներում [[Աֆրիկա]]յից բացի նրանք տարածված են եղել [[Մերձավոր Արևելք]]ում` մասնավորապես [[Հորդանան (գետ)|Հորդանան գետի]] մերձակա շրջաններում։ Պեղումների արդյունքում կենդանիների մնացորդներ են գտնվել [[Միջագետք]]ում և [[Սիրիա|Սիրիայի Արաբական Հանրապետությունում]]: Փաստերը վկայում են, որ
Ժամանակին նրանք տարածված են եղել նաև [[Հյուսիսային Աֆրիկա]]յի բոլոր երկրներում՝ [[Եգիպտոս]]ում, [[Ալժիր]]ում, [[Թունիս]]ում, [[Մարոկկո]]յում և [[Արևմտյան Սահարա]]յում: Շատ քիչ քանակությամբ գետաձիեր ապրել են նաև [[Կիպրոս]]ում, [[Կրետե]]ում և հազվադեպ [[Սիցիլիա]]յում:
Տող 243.
[[Լիճ|Լճերում]] երկար բնակվելուց հետո [[գետաձիեր]]ը սպառում են տվյալ վայրի ռեսուրսները և թողնելով տվյալ անբարենպաստ պայմանները տեղափոխվում ավելի բարենպաստ բնակավայր։ Անբարենպաստ պայմաններում գետաձիերը տեղափոխվում են մի ջրատարածությունից մյուսը։ Այս երևույթը գետաձիերի մոտ կոչվում է միգրացիա։
[[Հարավային Աֆրիկա]]յի մի շարք երկրների ազգային պարկերում տեղադրված են ցուցանակներ, որոնք վկայում են տվյալ արեալում գետաձիերի ներկայության մասին։ Գետաձիերի մոտ միգրացիան տեղի է ունենում նաև սովի և ջրատարածության ռեսուրսների չորացման դեպքում։
== Կյանքի տևողություն ==
Գետաձիերի կյանքը ենթարկվում է խիստ ամենօրյա ռիթմի։ Օրվա մեծ մասը
Մթնշաղին նրանք դուրս են գալիս որսի և վերադառնում լուսադեմին։ Չափահաս արուները մինչև զուգավորվելը սովորաբար ապրում են միայնակ։ Այդ իսկ պատճառով հաճախ խռովություններ կարող է տեղի ունենալ երկու արուների մեջ։ Չնայած այն հանգամանքին, որ բախումները գետաձիերը սկսում են այն բանից հետո, երբ գետաձիերից մեկը առաջինը հարձակում է գործում։ Սովորաբար մինչ մարտի սկիզբը նրանք երկար ժամանակ կանգնում են իրար առաջ և ցուցադրում իրենց բերանները։ Մարտերը հիմնականում տևում են մոտ 2 ժամ՝ մինչ հակառակորդներից մեկը փախչի ([[գետաձիեր]]ին բնորոշ չէ այս սովորությունը) կամ սատկի։ Սակայն որոշ դեպքերում մարտը չի տևում 2 ժամ, քանի որ հակառակորդներից
Զուգավորման շրջանում նրանք հաճախակի գալիս են ափի մոտ։ Նրանք այդ շրջանում չեն հանդուրժում հարևանությամբ գտնվող իրենց հարևաններին և հարձակվում են պատահած բոլոր խոշոր կենդանիների վրա։ Այդ շրջանում գետաձիերը հարձակվում են նաև փղերի և ռնգեղջյուրների վրա։ Հայտնի որսորդ [[Ջոն Հունթեր]]ը իր հուշերից մեկում պատմում է թե ինչպես է նա ականատես եղել [[սպիտակ ռնգեղջյուր]]ի և սովորական գետաձիու բախմանը, որի արդյունքում սատկեցին երկու կենդանիները միաժամանակ։
Տող 259.
=== Հաղորդակցությունը գետաձիերի միջև ===
Ձայնային կամ այլ կապի ազդանշանները կարևոր նշանակություն ունեն գետաձիերի կյանքում։ [[Գետաձիեր]]ը ունեն լավ զարգացած ձայնային հեռահաղորդակցման համակարգ և վտանգի պարագայում ազդանշանային
== Սննդառություն ==
Տող 267.
Գետաձիերը կարող են ուտել 70 կգ խոտ մեկ օրում, սակայն միջինում նրանք ուտում են 40 կգ խոտ։ Հսկայական երկարություն ունի կենդանու աղիները (մինչև 60 մետր) հնարավորություն են տալիս հեշտությամբ մարսել սնունդը։
Պատմության մեջ հայտնի են եզակի դեպքեր
[[Եթովպիա]]յում գետաձիերը հարձակվում են մանր և [[Խոշոր եղջերավոր կենդանիներ|խոշոր եղջերավոր անասնունների]] վրա՝ [[Գյուղատնտեսություն|գյուղատնտեսությանը]] հասցնելով խոշոր վնասներ։ Ըստ այլ դիտորդների, գետաձիերը ուտում են այլ գետաձիերի միսը, որոնք մահացել են [[սիբիրախտ]] հիվանդությունից։ Դա իր հերթին առիթ է հանդիսանում գետաձիերի անբուժելի հիվանդության տարածմանը [[Ուգանդա]]յում և [[Զամբիա]]յում: Չի բացառվում այն դիտարկումը որ գետաձիերը կարող են սնվել մսով, քանի որ մսեղենի պակասից այս առանձնյակների մոտ կարող է առաջանալ հանքային աղի պակաս։
|