«Ջրարջանման շուն»–ի խմբագրումների տարբերություն

| range map = Raccoon_Dog_area.png

}}

Իր անվանումը ստացել է ենոտաշանը արտաքնապես շատ նման լինելու շնորհիվ, սակայն երկու կենդանիները բոլորովին տարբեր են։

 

== Արտաքին բնութագիր ==

[[Պատկեր:Racoondogskull.jpg|thumb|left|200px|Ենոտանման շան գանգի կառուցվածքը]]

Ենոտանման շունը արտաքնապես նմանություն ունի հարավամերիկյան աղվեսներին, սակայն հետազոտությունները ցույց են տվել, որ նրանք չեն մտնում նույն ենթաընտանիքի մեջ։

 

 

=== Չափսերը ===

 

=== Մորթին ===

Ձմեռային մորթին շատ տաք և հաստ է և կենդանուն պաշտպանում է ցուրտ եղանակից։ Աղվամազերը շատ խիտ և փափուկ են, իսկ քսամազերը կոշտ են և ըստ տարվա եղանակի կարող են փոխել գույնը։ Սովորաբար արմատից դուրս եկող մասը դեղնավուն է, իսկ ծայրը մուգ շագանակագույն կամ սև։ Պոչը ավելի մուգ է։ Դեմքի մասերը կարճ են, իսկ այտերի մազերը՝ երկար։ Ամառը մորթին ստանում է կարմրավուն երանգ։

 

=== Բազմացումը ===

[[Պատկեր:02014. Animals of Bieszczady.JPG|thumb|right|200px]]

Սովորաբար ենոտանման շների բազմացումը սկսում է փետրվար-ապրիլ ամիսներին։ Բնական պայմաններում ապրող կենդանիները իրենց զույգին չեն փոխում կյանքի ընթացքում, սակայն մարդկանց հսկողության տակ ապրող արուները կարող են կարճ ժամանակում մի քանի էգերի հետ զուգավորվել։

Բազմացման ժամանակ արուների միջև տեղի են ունենում հզորությունը ի ցույց դնելու կռիվներ՝ էգին տիրանալու համար։

 

=== Ձայնային ազդանշաններ ===

Ի տարբերություն շնագիների մյուս ներկայացուցիչների, ենոտանման շները չեն հաչում և հաչոցի նման ձայներ չեն արձակում։ Նրանց արձակած հիմնական ձայնը գռմռոցն է։ Ձայնային ազդանշանները կախված են նաև կենդանում տրամադրությունից և ֆիզիկական վիճակից։ Քաղցի, միայնության, մոլորության ժամանակ նրանք մլավոցին նմանվող ձայներ են հանում։ Էգերի համար կռվող արուները գռմռում են և կարճ ճիչեր են արձակում։

 

=== Սնունդը ===

Ենոտանման շները ամենակեր են։

Նրանց սննդի մասն են կազմում մանր կրծողները թռչունները, սողունները, երկկենցաղները, միջատները և այլն։ Երկկենցաղներից նրանք սնվում են հիմնականում գորտերով, որոնք երբեմն կարող են ունենալ մահացու թույն պարունակող մաշկ, սակայն ենոտանման շների օրգանիզմում գոյություն ունի դրանց դեմ պայքարող հակաթույն։

== Թշնամիները ==

[[Պատկեր:Nyctereutes procyonoides footprints.JPG|thumb|right|200px|Ենոտանման շան հետք]]

Հիմնական թշնամիները գայլերն են։ Ռուսաստանում մահացած ենոտանման շների 64 տոկոսի պատճառը գայլերի հարձակումներն են։ Կենդանիների մեկ այլ թշնամի են համարվում սովորական աղվեսները, որոնք մեծ մասամբ սպանում են ենոտանման շների ձագերին։ Թշնամիների շարքին են դասվում նաև գիշատիչ թռչունները, որոնք երբեմն կարող են նույնիսկ սնվել ենոտանման շներով։

 

== Հիվանդությունները ==

Ենոտանման շների մոտ հանդիպող ամենատարածված հիվանդություններից են՝ տարբեր տեսակի պարազիտներ, կատաղություն, շնազգիների հոգեկան խանգարում և այլն։ Սովետական Միության տարածքում ապրող կենդանիների մոտ ժամանակին հայտնաբերվել է նաև պարատիֆ, թոքախտ և սիբիրախտ։ Ի տարբերություն աղվեսների, որոնք քոսից կարող են մահանալ, այս հիվանդությունը ենոտանման շների համար մահացու չէ։

 

== Վտանգները ==

Ենոտանման շներին սպառնող ամենակարևոր վտանգների մեջ են մտնում որոսորդությունը և մորթու օգտագործումը։ Տասնյակ հազարավոր կենդանիներ տարբեր երկրներում տարեկան սպանվում են որսորդների կողմից։ Շատ ժամանակ որսորդները օգտագործում են հատուկ վարժված շներ այս կենդանիներին որսալու նպատակով։ Որսորդության պատճառով ենոտանման շների քանակությունը լուրջ կորուստներ է ունենում։

 

 

Գոյություն ունի ենոտանման շան հինգ տարատեսակ՝

* Nyctereutes procyonoides koreensis (Կորեա)

* Nyctereutes procyonoides orestes (Չինաստան)

 

== Արտաքին հղումներ ==

*[http://www.canids.org/species/Nyctereutes_procyonoides.htm Raccoon Dog]—detailed authoritative article on the website of The Canid Specialist Group (CSG) of the International Union for the Conservation of Nature (IUCN)

*[http://gpsed.com/track/7890159070006756588 A track of Raccoon dog's introduction in Europe on GPSed.com]—a long way to Europe