Վիքիպեդիա

«Վալկիրիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 11.
| ժանր = Երաժշտական դրամա
| գործողությունների թիվ = 3
| ստեղծման թիվ = [[1852]]-[[1856]] թթ.թվականներ
| առաջնախաղի թվական = [[1870]] թ.թվականի [[հունիսի 26]]
| առաջնախաղի վայր = [[Մյունխեն]]
}}
'''Վալկիրիա''' ({{lang-de|Die Walküre}}), WWV 86B, [[Գերմանացիներ|գերմանացի]] նշանավոր կոմպոզիտոր [[Ռիխարդ Վագներ]]ի օպերա երեք գործողությամբ, «[[Նիբելունգի մատանին]]» չորս օպերայից (տետրալոգիա) բաղկացած շարքի երկրորդ ստեղծագործությունը, հաջորդում է «[[Հռենոսի ոսկին]]», նախորդում է «Զիգֆրիդ» օպերաներին։ Գերմաներեն [[լիբրետո]]ն ևս կոմպոզիտորինն է։ Առաջնախաղը տեղի է ունեցել [[1870]] թ.թվականի [[հունիսի 26]]-ին [[Մյունխեն]]ի ազգային թատրոնում։
 
== Ստեղծման պատմություն ==
Օպերայի լիբրետոն, ինչպես և ամբողջ «[[Նիբելունգի մատանին]]» շարքինը, գրվել է հենց Վագների կողմից [[1849]]-[[1852]] թթ.թվականներին [[Ցյուրիխ]]ում: Երաժշտությունն ստեղծվել է [[1852]]-[[1856]] թթ.թվականներին նույն վայրում։ Օպերայի սյուժեն հիմնված է սկանդինավյան դիցաբանության վրա՝ գրի առնված Վելսունգյան ասքում և Երաժշտական Էդդայում<ref>Roberta Frank (2005). "Wagner's Ring, North-by-Northwest", ''University of Toronto Quarterly'', vol.&nbsp;74, pp.&nbsp;671–676.</ref><ref>Stanley R. Hauer (1991). "Wagner and the Völospá", ''19th-Century Music'', vol.&nbsp;15, pp.&nbsp;52–63.</ref>:
 
Չնայած օպերան 2-րդն է «[[Նիբելունգի մատանին]]» շարքում սյուժետային գծով, սակայն մտահղացման հաջորդականության մեջ եղել է 3-րդը։ Վագներն աշխատել է հակառակ հերթականությամբ՝ Զիգֆրիդի մահվան մասին օպերայի պլանավորումից հետո, նա մտածել է, որ անհրաժեշտ է մեկ այլ օպերա Զիգֆրիդի մանկության մասին, այնուհետև որոշում է օպերայի վերածել Զիգֆրիդի ծնվելու պատմությունը, որում Բրունհիլդան փորձում է փրկել նրա ծնողներին։ Ի վերջո, Վագները առավել կարևորում է գրել օպերա-նախերգանք Հռենոսի ոսկու գողության և մատանու ստեղծման մասին։
Տող 24.
Վագները փոխկապակցում է այս վերջին 2 մտածված օպերաների գաղափարները, որոնք են «Վալկիրիա» (սկզբնական վերնագրումը՝ «Զիգմունդ և Զիգլինդե. Վալկիրիաների պատիժը», {{lang-de|Siegmund und Sieglinde: der Walküre Bestrafung}}) և այն, որը հետագայում դարձավ «[[Հռենոսի ոսկին]]»:
 
Վագները մտադիր էր թղթին հանձնել իր գաղափարները մինչև 1851 թ.թվականի օգոստոս՝ ներկայացնելու «Eine Mittheilung an meine Freunde» (Շփում իմ ընկերների հետ) նախագծին, բայց չի անում «Զիգմունդ և Զիգլինդեի» սյուժեի և ոչ մի նախապատկեր մինչև նոյեմբեր։ Տեքստի վերջնական տարբերակը պատրաստ է լինում 1852 թ.թվականի դեկտեմբերի 15-ին։
 
== Բեմադրում ==
Օպերան առաջին անգամ բեմադրվել է [[1870]] թ.թվականի [[հունիսի 26]]-ին [[Մյունխեն]]ում [[Ֆրանց Վյուլներ]]ի ղեկավարությամբ. Վագները դժգոհ էր դրանից, քանի որ համոզված էր, որ քառերգությունը պետք է բեմադրվի ամբողջական, չմասնատված, սակայն ստօպված էր տեղի տալ Բավարիայի Լյուդովիկոս 2-րդ թագավորի պահանջին։ Կոմպոզիտորի գաղափարն իրականացվեց միայն [[1876]] թ.թվականին առաջին [[Բայրոյթյան փառատոն]]ի ժամանակ. «Վալկիրիան» ներկայացվեց [[օգոստոսի 14]]-ին, դիրիժորում էր [[Հանս Ռիխտեր]]ը: Օպերայի ամերիկյան առաջնախաղը տեղի է ունեցել [[Նյու Յորք]]ի Երաժշտական ակադեմիայում [[1877]] թ.թվականի [[ապրիլի 2]]-ին<ref>''The Victor Book of the Opera'', 10th edition, 1936</ref>:
 
== Ընդհանուր տեղեկություն ==
Տող 35.
 
== Գործող կերպարներ ==
[[Պատկեր:Schott's 1899 Walkure title.jpg|մինի|աջից|Բրունհիլդան ժայռի վրա. 1899 թ.թվական նկարազարդում]]
* Զիգմունդ (տենոր)
* Հունդինգ (բաս)
Տող 81.
«Վալկիրիա»-ն քնարական-դրամատիկական զարգացումներով օպերա է: Նրանում միահյուսված են մի քանի դրամատիկական ճակատագրեր՝ սիրահար Զիգմունդի և Զիգլինդեի՝ հակադրվելով հասարակության մեջ գործող օրենքներին, հայր աստված [[Օդին (դիցաբանություն)|Վոթանի]] հրաժարվելը իր զավակներից, ապա [[Բրունհիլդա]]յի կողմից հոր կամքի անտեսումը՝ հանուն նրանից հալածվող հերսոների: Գործողությունների զարգացումը լի է անսպասելի շրջադարձերով ու խիստ պայքարով: Իսկ դրանց ընթացքում հերոսների ներաշխարհները բացահայտվում են ավելի լայնորեն, քան քառագրության մյուս մասերում, և օգտագործված են ավելի նուրբ ու ոգեցունց մեղեդիներ: Առաջին արարն աչքի է ընկնում հիանալի ամբողջականությամբ և նվիրված է Զիգմունդի ու Զիգլինդեի բազմակողմանի բնութագրմամբ: Նվագախմբային կատարումը ներկայացնում է մոլեգնող ամպրոպի տեսարան. անդադար տեղացող անձրևի շրշյունի մեջ կարելի է զգալ հալածվողի տագնապ ու շփոթմունք: Այն բնապատկերի միջից դուրս են գալիս Զիգմունդի և Զիգլինդեի քնարական երաժշտության թեմաները: Առաջին տեսարանում, որ հերոսների երկխոսությունն է՝ կառուցված կարճ ասերգային խոսքերով: Այդ մեղեդային թեմաները սրտառուչ հնչողություն ունեն նվագախմբի հետ՝ բացահայտելով սիրահարների գաղտնի մտքերն ու աննկարագրելի զգացմունքնրը:
Նրանց հակադիր է Հունդինգի բնութագիրը, որ արտահայտվում է նվագախմբային սուր, կտրուկ և կցկտուր ռիթմերով: Կոշտ և վշտալից է Զիգմունդի երկար պատմությունը. «Խաղաղարար կոչվելու համարձակություն չունեմ, ուրախ լինելու կարողություն չունեմ»: Հերոսի զգացմունքներն առատորեն հորդում են նրա մենախոսության մեջ. դրա առաջին մասը («Սրի մասին հայրս պատմել է ինձ») ունի հերոսական նկարագիր: Նվագախմբի կատարման մեջ մեկ անգամ չէ, որ հնչում է թրի կարճ և ավյունով լեցուն արտահայտությունը, ասես այն շողշողում է լույսի տակ: Իսկ մենախոսության երկրորդ մասը («Գիշերը պատել է աչքերս խավարով») երգեցիկ է և նուրբ քնարական: Առաջին գործողությունն ամփոփվում է Զիգմունդի և Զիգլինդեի սիրո մեծ տեսարանով: Այստեղ հատկապես առանձնանում է «Գարնանային երգը» («Ձմռան մռայլությունն այժմ հաղթահարված է գարունով»), որը ժողովրդական երգի շնչով գեղեցիկ մեղեդի է:
 
 
== Աստղագիտության մեջ ==
[[Ռիխարդ Վագներ]]ի օպերայի հերոսուհու՝ Զիգլինդեի անունն է կրում [[(552) Զիգելինդե|Զիգելինդե (552)]] [[աստերոիդ]]ը՝ հայտնաբերված [[1904]] թ.թվականին: <br />Ի պատիվ հենց օպերայի է անվանակոչված [[(877) Վալկիրե|Վալկիրե (877)]] [[աստերոիդ]]ը՝ հայտնաբերված [[1917]] թ.թվականին:
 
== Արտաքին հղումներ ==
{{commons|Die Walküre}}
* [http://libretto-oper.ru/wagner/walkure «Վալկիրիա» օպերայի ամբողջական լիբրետո {{ref-ru}}]
*[http://www.zeno.org/Literatur/M/Wagner,+Richard/Musikdramen/Der+Ring+des+Nibelungen/Die+Walk%C3%BCre «Վալկիրիա» օպերայի ամբողջական լիբրետո {{ref-de}}, 1971 թ.թվականի վերահրատարկությունից հետո]
* [http://classiclive.org/index.php?option=com_content&view=article&id=156:2011-05-10-10-43-40&catid=43:2011-05-02-07-30-22&Itemid=67 «Վալկիրիա» օպերայի համառոտագիր {{ref-ru}}]
* [https://archive.org/audio/audio-details-db.php?collection=opensource_audio&collectionid=EDIS-SRP-0197-06 Վագների «Վալկիրիաների թռիչքի» ամբողջական տարբերակ], Ամերիկյան սիմֆոնիկ նվագախմբի կատարմամբ, 1921 թ.թվական:.
 
== Ծանոթագրություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Վալկիրիա» էջից