«Նորվեգիայի սաամներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 6.
== Պատմական տեղեկություններ ==
[[Պատկեր:Saami Family 1900.jpg|thumb|300px|Նորվեգիայի սաամների ընտանիքը 1900 թվականին]]
[[13-րդ դար]]ից սկսած սաամացիների զբաղեցրած տարածքի պատկանելությունը, նաև տեղի բնակչությունից գանձվող հարկերի հարցերը վեճի առարկա էին հանդիսանում [[Նորվեգիա]]յի, [[Ռուսաստան]]ի և [[Շվեդիա]]յի միջև<ref name="
[[1826]] թվականի սահմանների վերաբերյալ համաձայնությամբ Հարավային Վարանգերը դարձավ տարածք, որտեղ ապրում էր սաամական ժողովուրդը, ինչի հետ կապված էլ սաամների համայնքը նոր սահմանով կիսվեց երկու մասի` նյավդեմյան սաամներ և պազրեցյան սաամներ: Այդ դեպքում նյավդեմյան սաամների տարածքը խաչաձև բաժանված էր, այնպես, որ գարնանային և ամառային բնակեցումը Նորվեգիայի ափերին մոտ էր, իսկ մայրցամաքի խորքում տեղակայված աշնանային և ձմեռային հողերը` Ռուսաստանին: Պազրեցյան սաամների տարածքը, հակառակը, առանձնանում էր Պազ գետով, բայց այս դեպքում էլ Նորվեգիային ավելի մոտ էր:
Տող 14.
Սահմանազատումը շատ կողմերով ազդեց նյավդեմյան սաամների վրա: Նորվեգիայի ղեկավարությունը նպաստեց նրան, որ նոր նահանգում բնակություն հաստատեն նստակյաց բնակչությունը, որոնք խոսում են [[նորվեգերեն]], որի հետ կապված նորվեգական բնակչությունը սկսեց սաամներին հանել իրենց հողերից: բացի այդ, հյուսիսից սկսեցին գալ սաամ-եղնիկաբույծներ:
Պազրեցյան սաամների ճակատագիրն ավելի դրամատիկ էր: Հատկապես վեճեր էին ծագում [[սաղմոններ]]ի որսի ժամանակ, որտեղ նորվեգական ձկնորսները զբաղեցնում էին պազրեցյան սաամների ձկնորսավայրերը: Բացի այդ, այն ժամանակաշրջանում, երբ Ֆինլանդիան ստիպում էր [[ՍՍՀՄ]]-ին իրեն զիջել Նորվեգիայի սահմանի երկարությամբ ձգվող ցամաքային ճանապարհը<ref group="Ն">
[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի]] ավարտից հետո Նորվեգիայում և ԽՍՀՄ-ում գտնվող սաամների համայնքները պետական սահմաններով լիովին հեռացան միմյանցից, բացառությամբ երկու զվարճալի դեպքերից. 1960 թվականին Նորվեգիայի սաամ-եղնիկաբույծների ներկայացուցիչը կոմունիստ էր, որը ՍՍՀՄ-ի ղեկավարության հետ համաձայնության էր եկել յոթ Նորվեգացի սաամների ճամփորդությունը Լովոզերա լիճ` փորձի փոխանակման համար, որտեղ էլ կոլեկտիվացման ալիքը բերել էր մեծ քանակությամբ սաամների: Մի քանի սաամներ էլ 1977 թվականին [[Մուրմանսկ]]ի «Հյուսիսային Կալոտայի բարեկամության ու խաղաղության օրերին» նորվեգական պատվիրակության կազմում էին<ref>Samene — grenselandets urfolk. I Büchten, Dzjakson og Nielsen (red.): Norge — Russland. Naboer gjennom 1000 år. 2004</ref>:
| |||