«Կորիզակիսում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
ավելացվեց Կատեգորիա:Քրոմոսոմներ ՀոթՔաթ գործիքով
No edit summary
Տող 1.
'''Կորիզակիսում''', '''կարիոկենեզ''' կամ '''միտոզ''', [[բջիջ|բջջի]] անուղղակի բաժանում, որի դեպքում [[կորիզ (բջիջ)|կորիզ]]ում և [[ցիտոպլազմա]]յում տեղի են ունենում մի շարք միմյանց հաջորդող, կանոնավոր գործընթացներ, որոնք ի վերջո բերում են բջջի գենետիկական նյութի հավասար բաշխմանը առաջացած դուստր բջիջների միջև։ Վերոհիշյալ բոլոր պրոցեսներն ընթանում են միտոտիկ ցիկլի ընթացքում։ Կորիզակիսումը օնտոգենեզի կարևոր գործընթացներից մեկն է։ Միտոտիկ բաժանումը ապահովում է բազմաբջիջ էուկարիոտ օրգանիզմների աճը հյուսվածքային բջիջների հաշվին։
[[Պատկեր:Animal cell cycle-en.svg|350px|մինի|աջից|Միտոզ]]
*Հնարավոր է դառնում որոշել քրոմոսոմների չափսերը , ձևը, կառուցվածքը,քանակաը քանակը։ :Յուրաքանչյուր քրոմոսոմ երկարավուն, խիտ մարմնիկ է, որը կազմված է սեղմվածքներով միմյանցից սահմանազատված մի քանի մասերից։մասերից :Տարբերում են ''առաջնային սեղմվածքը'' կամ ''ցենտրոմերըցենտրօմերը''({{lang-el|μερος}}-մաս)։:ցենտրմերն Ցենտրոմերն այն տեղն է, որին բաժանման ժամանակյամանակ միանում են բաժանմանբայանման իլիկի թելիկները։թելիկները: Քրոմոսոմի վրա կարողկառող է լինել երկրորդային սեղմվածք։ սեղմվածք:
'''Կորիզակիսում''', '''կարիոկենեզ''' կամ '''միտոզ''', [[բջիջ|բջջի]] անուղղակի բաժանում, որի դեպքում [[կորիզ (բջիջ)|կորիզ]]ում և [[ցիտոպլազմա]]յում տեղի են ունենում մի շարք միմյանց հաջորդող, կանոնավոր գործընթացներ, որոնք ի վերջո բերում են բջջի գենետիկական նյութի հավասար բաշխմանը առաջացած դուստր բջիջների միջև։ Վերոհիշյալ բոլոր պրոցեսներն ընթանում են միտոտիկ ցիկլի ընթացքում։ Կորիզակիսումը օնտոգենեզի կարևոր գործընթացներից մեկն է։ Միտոտիկ բաժանումը ապահովում է բազմաբջիջ էուկարիոտ օրգանիզմների աճը հյուսվածքային բջիջների հաշվին։
*Յուրաքանչյուր քրոմոսոմ բաղկացած է պարուրաձև ոլորված ԴՆԹ-ի երկու թելից (մոլեկուլ) ,որոնք կոչվում են քրոմատիդներ կամ դուստր քրոմոսոմներ։ քրոմոսոմներ:
*Հնարավոր է դառնում որոշել քրոմոսոմների չափսերը, ձևը, կառուցվածքը, քանակը։ Յուրաքանչյուր քրոմոսոմ երկարավուն, խիտ մարմնիկ է, որը կազմված է սեղմվածքներով միմյանցից սահմանազատված մի քանի մասերից։ Տարբերում են ''առաջնային սեղմվածքը'' կամ ''ցենտրոմերը''({{lang-el|μερος}}-մաս)։ Ցենտրոմերն այն տեղն է, որին բաժանման ժամանակ միանում են բաժանման իլիկի թելիկները։ Քրոմոսոմի վրա կարող է լինել երկրորդային սեղմվածք։
*Յուրաքանչյուր քրոմոսոմ բաղկացած է պարուրաձև ոլորված ԴՆԹ-ի երկու թելից (մոլեկուլ) ,որոնք կոչվում են քրոմատիդներ կամ դուստր քրոմոսոմներ։
Բջջի կենսական կամ միտոտիկ ցիկլում տարբերում են.# ինտերֆազ կամ նախապատրաստական շրջան. դա երկու բաժանումների միջև ընկաց ժամանակահատված է, որի ընթացքում բջիջն աճում է, գործում և նախապատրաստվում բաժանման,
Բջջի կենսական կամ միտոտիկ ցիկլում տարբերում են.
# ինտերֆազ կամ նախապատրաստական շրջան. դա երկու բաժանումների միջև ընկաց ժամանակահատված է, որի ընթացքում բջիջն աճում է, գործում և նախապատրաստվում բաժանման,
# բջջի բուն բաժանման շրջան։
 
Բջջի բուն բաժանումը ընթանում է միմյանց հաջորդող չորս փուլերով՝ [[պրոֆազ]], [[մետաֆազ]], [[անաֆազ]], [[թելոֆազ]]։
 
=== Պրոֆազ ===
[[Պատկեր:Schprophase.jpg|200px|մինի|աջից|Պրոֆազ]]
Պրոֆազի ժամանակ քրոմոսոմները սկսում են պարուրվել , կարճանալ և հաստանալ, հետագայում նրանք ընդունում են բարակ թելի տեսք, և պրոֆազի վերջում բոլոր քրոմոսոմները լավ տեսանելի են դառնում լուսային մանրադիտակիլուսաըին տակ։մանրադիտակի տակ:Այդպիսի փաթեթավորման հետևանքով [[ԴՆԹ]]-ից տեղեկատվության արտագրումը դադարում է։է: Քրոմոսոմների պարուրումը պարտադիր է դուստր բջիջների միջև [[ժառանգական ինֆորմացիա]]յի հաջող բաժանումբայանում իրականացնելու համար։ համար:
*Պրոֆազի ժամանակ ցենտրոիլները (իսկ դրանք յուրաքանչյուր բջջում երկուսն են ) իրարից հեռանում են դեպի բջջի հակադիր բևեռները, և դրանց միջև գոյանում է բաժանման իլիկ։իլիկ: Պրոֆազի վեջում կորիզաթաղանթը լուծվում է, իսկ քրոմոսոմներն ազատ դասավորվում են ցիտոպլազմայի մեջ, կորիզակները վերանում են։են:
 
=== Մետաֆազ ===
[[Պատկեր:Schmetaphase.png|200px|մինի|ձախից|Մետաֆազ]]
Մետաֆազում [[քրոմոսոմ]]ների պարուրումը և հաստացումը ավելի է արտահայտվում. նրանք տեղաշարժվում են բջջի հասարակածային շրջան՝ առաջացնելով հասարակածային թիթեղիկ։ Քրոմոսոմներն առաջացնում են մետաֆազային թիթեղ, ,և յուրաքանչյուր քրոմոսոմին կենտրոնական մասում (ցենտրոմներ) կպչում է իլիկի թելիկներից մեկը։մեկը: Յուրաքանչյուր քրոմոսոմում տեղի է ունենում բաժանում՝ բաժանում ՝ քրոմատիդների միմյանցից առանձնացում։ առանձնացում: Երբ բոլոր քրոմոսոմները կպած են լինում բաժանման իլիկի թելիկներին , յուրաքանչյուր քրոմոսոմի քրոմատիդները սկսում են միմյանցից հեռանալ դեպի բջջի բևեռները, մեկ բևեռին մոտենում է մի քրոմատիդ, հակադիր բևեռին՝ մյուսը:
Երբ բոլոր քրոմոսոմները կպած են լինում բաժանման իլիկի թելիկներին, յուրաքանչյուր քրոմոսոմի քրոմատիդները սկսում են միմյանցից հեռանալ դեպի բջջի բևեռները, մեկ բևեռին մոտենում է մի քրոմատիդ, հակադիր բևեռին՝ մյուսը։
 
=== Անաֆազ ===
[[Պատկեր:Schanaphase.png|200px|մինի|աջից|Անաֆազ]]
Անաֆազում քրոմատիդները (դուստր քրոմոսոմները) տարամիտվում են դեպի բջջի բևեռները։բևեռները: Քրոմոսոմների շարժումն իրականանում է բաժանման իլիկների շնորհիվ, որոնք կծկվում են և դուստր քրոմոսոմներին փգում բջջի հասարակածից դեպի բևեռները։բևեռները: Քրոմոսոմների շարժման ընթացքում ընթացքեւմ օգտագործվում է [[ԱԵՖ]]-ի էներգիան։էներգիան:
=== Թելոֆազ ===
[[Պատկեր:Schtelophase.png|200px|մինի|ձախից|Թելաֆազ]]
Միտոզի վերջինվեջի փուլը թելոֆազն է։է: Թելոֆազում բջջի բևեռներին մոտեցած քրոմոսոմներն սկսում են ապապարուրվել , դրանք երկար թելիկների տեսք են ընդունում և միահյուսվում իրար, որը բնորոշ է չբաժանվող կորիզին։կորիզին: Դուստր կորիզներում նորից կորիզաթաղանթ է գոյանում, ձևավորվում են կորիզակները և լրիվ վերականգնվում է ինտերֆազին բնորոշ կորիզի կառուցվածքը։կառուցվածքը: Թելոֆազի ընթացքում տեղի է ունենում նաև ցիտոպլազմայի բաժանում՝բայանում՝ ''ցիտոկինեզ'', որի հետևանքով բջջաթաղանթի բաժանման արդյունքում երկու դուստր բջիջներն անջատվում են միմյանցից։միմյանցից: Այս բջիջներն լրիվ կերպով նման են մայր բջջին։ բջջին:
== Միտոզի կենսաբանական նշանակությունը ==
# Դուստր բջիջները ստանում են նույն ժառանգական տեղեկատվությունը և նույն քրոմոսոմային հավաքակազմը։
# Քրոմոսոմները դուստր բջիջներին բաշխված են հավասարաչափ։
# Միաբջիջ օրգանիզմների և անսեռ բազմացող օրգանների բազմացումը տեղի է ունենում միտոզով։
# Միտոզի շնորհիվ ապահովում է քրոմոսոմների հաստատուն թիվը։
# Միտոզը ընկած է օրգանիզմի աճի, զարգացման, բազմացման, ինչպեսժամանակ ինրպես նաև ռեգեներացիայի հիմքում:
Մարմնի կորցրած կամ վնասված մասի վերականգնումը կոչվում է ռեգեներացիա։
 
== Գրականություն ==
*«Կենսաբանություն» Մ. Սիսակյան
*«Կենսաբանություն» Ս.Գևորգյան, Դ.Դանիելյան, Հ.Եսայան
 
[[Կատեգորիա:Բջջային պարբերաշրջան]]
[[Կատեգորիա:Կորիզակիսում]]
[[Կատեգորիա:Քրոմոսոմներ]]