|
== Իրադարձություններ ==
Պատմաբանները իրադարձությունները պայմանականորեն բաժանել են երեք փուլերի։
* «Ուսանողական շրջան»՝ մայիսի երեքից տասներեքը (մայիսի տասներեքին տեղի ունեցավ մեծ գործադուլ, որը մոբիլիզացրեց ամբողջ [[Ֆրանսիա]]ն)
* «Սոցիալական շրջան»՝ մայիսի տասներեքից քսանյոթը (մայիսի քսանյոթին կնքվել է Գրենելլի համաձայնագիրը)
* «Քաղաքական շրջան»՝ մայիսի քսանյոթից երեսունը (մայիսի երեսունի տեղի ունեցան ուղղակի ընտրությունները)։
=== Մայիսի 3, ուրբաթ ===
[[Պատկեր:La liberté est le crime qui contient tous les crimes.jpg|մինի|Մայիս 68-ի կարգախոս գրված Սորբոնի պատին]]
Մայիսի երեքին Սորբոնի բակում էին հավաքվել շուրջ 400 ուսանողներ, որոնք դուրս էին եկել խաղաղ ցույցի։ Փարիզի ակադեմիայի ռեկտորը և ուսանողական խորհրդի նախագահը պահանջում էին վերականգնել կարգըկարգը՝ հեռացնելով անհնազանդներին։ Սորբոնից բռնի ուժուվ տարհանվեցին ցուցարարներին։ Երեկոյան հարյուրավոր ուսանողներ բախվում են անվտանգության ուժերի հետ։ 574 մարդ ձերբակալվեց, այդ թվում Ժակ Սովաժոն, ով գլխավորում էր ուսանողների«Ուսանողների ազգային միությունը» Ֆրանսիայում: Ինչպես նաև [[Դանիել Կոն-Բենդի|Դանիել Կոն-Բենդին]], [[Անրի Վեբերն]], [[Ժոնզե ՌոսսինՌոսսի]]ն և այլոք<ref name= Mercier>Charles Mercier, 1968, lien périodique = Vingtième Siècle (revue), numéro 104, mois octobre-décembre, année 2009, pages 141-152</ref>:
=== Մայիսի 6, երկուշաբթի ===
Մայիսի 6-ին [[Նանտ]]ի համալսարանի ութ ուսանողներ, այդ թվում Դանիել Կոն-Բենդին և Ռենե Ռիսելը, կանչվեցին կարգապահական հանձնաժողով,: ուսուցիչներիցՈրոշ որոշներըուսուցիչներ ուղեկցեցին նրանցնրանց՝ ի նշան աջակցության։
Ուսանողները անմիջապես արձագանքեցին ցույցը բռնի ուժով դադարեցնելու ոստիկանության որոշումը․որոշմանը․ սկսեցին սալաքարեր նետել և [[Բարիկադ|բարիկադներ]] կառուցել։ Այս իրադարձություններով վերսկսվեց ցուցարարների կալանավորման գործընթացըկալանավորումը, որով սկիզբ դրվեց ազատական կարգախոսների ստեղծմանը։ Բախումների ընթացքում շուրջ 300 ոստիկան վիրավորվեց և 422 ցուցարար ձերբակավեց։ձերբակալվեց։
«Դասախոսների միության» նախագահ Ալեն Գասմարը որոշեց աջակցել ցուցարարներին։ ԻսկԿոմունիստականԻսկ Կոմունիստական կուսակցության որոշ ձախականձախ կազմակերպութունների անդամներ որոշեցին չաջակցեցինչաջակցել ցուցարարներին. ըստ նրանց, հեղափողությունը սկսվում է բանվորներից, այլ ոչ թե ուսանողներից, իսկ մարտի 22-ի դեպքերի մասնակիցների պահանջը նրանք որակեցին «երեխայական»։ Մի փոքր տատանվելուցերկմտելուց հետո, սակայն, նրանք որոշեցին օժանդակել ցուցարարներին այս «խռովության» մեջ։ցուցարարներին։ Մայիսի 7-ին Երիտասարդ կոմունիստների միության նախկին առաջնորդը ստեղծեց իր [[Ակսյոն (թերթ)|Ակսյոն]] թերթը, որին մասնակից էին Ռեսերը, Սինեն ինչպես նաև Ժան-Պոլ Դոլլեն, Անդրե Գլուսմանը և այլոք։ Այն մի շաբաթում վաճառվում է մոտ հարյուր հազար օրինակով<ref name=Gen>Hervé Hamon, Génération, I, Fayard, 1987, 497-500</ref>։
=== Մայիսի 10, ուրբաթ ===
[[Պատկեր:Tract 13 mai 1968 Caen.jpg|մինի|Հայտարարություն փարիզյան գործողությունների շարունակման մասին]]
Après une manifestation qui a rassemblé en fin d'après-midi 12000 personnes (selon la police), dans la nuit du 10 au 11 mai, des étudiants et des lycéens occupent le [[Quartier latin (quartier parisien)|Quartier latin]] et dressent plusieurs dizaines de [[barricade]]s qui sont finalement prises d'assaut, à partir de deux heures du matin, par 6255 policiers.
Մայիսի 10-ի լույս 11-ի գիշերը տեղի ունեցած իրադարձություններց հետո, որին մասնակցում էր շուրջ 12000 մարդ (ըստ ոստիկանության տվյալների) ուսանողները և ավագ դպրոցի աշակերտները օկուպացրեցին Լատինական թաղամասը և բազմաթիվ բարիկադներ կառուցեցին, որոնք ի վերջո քանդվեցին առավոտյան ժամը 2-ին սկսված ոստիկանական գործողությունների շնորհիվ, որին մասնակցում էր շուրջ 6255 ոստիկան։
Երեկոյան տեղի ունեցած ցուցերին մասցակցած շուրջ 12000 ուսանողները և ավագ դպրոցի աշակերտները (ըստ ոստիկանության տվյալների) մայիսի 10-ի լույս 11-ի գիշերը օկուպացրեցին Լատինական թաղամասը և բազմաթիվ բարիկադներ կառուցեցին, որոնք առավոտյան ժամը 2-ին քանդվեցին շուրջ 6255 ոստիկանների կողմից։
Լուսադեմին իրավիճակը սարսափեցնող էր, կարծես պատերազմից հետո լիներ. 125 վնասված և 65 այրված մեքենաներ, ամայի և անբարեկարգ փողոցներ կարծես պատերազմից հետո, շուրջ 247 վիրավոր ոստիկան, (վիրավոր ցուցարարաների մասին տվյալներ չկան, քանի որ նրանց թիվը հնարավոր չէր հաշվել։հաշվել)։ Ընդհանուր առմամբ շուրջ 469 մարդ ձերբակալվեց:
Մայիսի 11-ին վերադառնալով [[Աֆղանստան]]ից վերադարձած վարչապետ [[Ժորժ Պոմպիդու]]ն կարգադրեց վերաբացել համալսարանները։
=== Մայիսի 13, երկուշաբթի ===
[[Պատկեր:Tract du comité d'occupation de la Sorbonne du 16 mai 1968, 19h Mouvement de Mai 68.jpg|ձախից|մինի|Հայատարարություն Սոնրբոնի օկուպացիայի մասին]]
Երկուշաբթի մայիսի 13-ին ցուցարանները, որոնց թիվը գերազանցում էր 10 միլիոնը (իսկ ոստիականների թիվը չէր գերազանցում 2000-ը։ը) դուրս եկան Փարիզի փողոցներ։
[[Ժորժ Պոմպիդու]]ի հրամանով պարալիզացվեց Սորբոնը։ Մայիսի 14ին14-ին Հարավ-Ավիացիոն գործարանում սկսվեց գործադուլ, որը քիչ-քիչ տարածվեց ամբողջ երկրով։
Մայիսի 16-ին կազմավորվեց օկուպացիայի կոմիտե, որի նպատակընպատակն էր անմիջապես օկուպացնել երկրի բոլոր գործարանները։ Երկրի ղեկավար [[Շառլ դը Գոլ]]ը, որը մայիսի 14-ից 19-ը պաշտոնական այցով մեկնելՌումինիաում էր Ռումինիահատուկ ուշադրություն չէր դարձնում երկրում տեղի ունեցող իրադարձություններին (ցույցեր, գործադուլներ, զանգվածային :անկարգություններ)։
[[Պատկեր:Imagination Graphique 22 Renault Billancourt.jpg|մինի|Ցույց Փարիզում ]]
Սկզբնական շրջանում հատուկ ուշադրություն չէր դարձնում երկրում տեղի ունեցող իադարձություններին (ցույցեր, գործադուլներ, զանգվածային անկարգություններ)։ Նա այդ գործը թողել էր վարչապետ [[Ժորժ Պոմպիդու]]ին։ Հետագայում նրա մասին կասեն. «հազվադեպ են այնպիսի քաղաքական գործիչները այնպիսին, ինչպիսին Ժորժ Պոմպիդուն է, որոնք կարող են իրենց զսպել վիրավորանքների ժամանակ»։ Նա չեղարկում է 12 պաշտոնական այցերը դեպի [[Աֆղանստան]], որպեսզի գտնի իրավիճակի լուծումը։ Նա պահանջեց, որ անվտանգության ուժերը դուրս գան [[Սորբոն]]ից, որպեսզի հագստացնի իրավիճակը։
Մայիսի 17-ին սիտուացիոնիստները լքեցին [[Սորբոն]]ը այն բանից հետո, երբ գտանհասկացան, որ անհնար է [[Ուղիղ ժողովրդավարություն|ուղիղ ժողովրդավարության]] գոյությունը։
== Աշխատանքներ ոգեշնչված Մայիս 68-ից ==
| 